آپارتمان‌ها امروزه عضو جدایی‌ناپذیر شهر‌های بزرگ هستند. این خانه‌های طبقاتی امکان اسکان مردم بیشتری را در سطح شهر‌ها ایجاد می‌کنند و به نوعی راهکار مناسبی برای رشد شهرنشینی به حساب می‌آیند. البته این امر ریشه در تاریخ دارد و به نوعی از ساختار قلعه‌های باستانی الهام گرفته شده است.
قلعه‌هایی که نقش بسزایی در حفظ امنیت مردم از هجوم ملت‌ها و قوم‌های دیگر داشتند و در همه نقاط جهان دیده می‌شوند. این قلعه‌ها راوی تاریخ چندین هزارساله زندگی بشر هستند. آن‌ها گویای نخستین تلاش‌های انسان برای یک‌جانشینی و حفاظت از گروهی از مردم به حساب می‌آیند.
یکی از آثار تاریخی استان فارس با عنوان قلعه ایزدخواست شناخته می‌شود. این قلعه تاریخی متعلق به دوره ساسانی بوده و اولین بنای طبقاتی جهان به حساب می‌آید. قلعه ایزدخواست در ۷ کیلومتری ایزدخواست و در ۷۵ کیلومتری آباده قرار گرفته است.
از نام‌های دیگر قلعه ایزدخواست می‌توان به قلعه سرسنگ و قلعه کهنه اشاره کرد. این قلعه تاریخی شباهت زیادی به ارگ بم دارد و سازندگان آن بیشترین بهره را از عوامل طبیعی برده‌اند. آن‌ها شهر خود را روی صخره‌ای رسوبی بنا کردند که از سه سوی روی پرتگاهی به بلندای ۶ تا ۱۵ متر قرار گرفته و از یک سو کمابیش هم‌سطح زمین است. این عامل رمز آرامش دژ و دژنشینان بوده است.
قلعه ایزدخواست خانه‌های بسیار کوچک و کوچه‌های بسیار باریکی را در خود جای داده به گونه‌ای که پشت‌بام یک خانه، حیاط خانه دیگر بوده است.
هم‌اکنون باقیمانده یک سد تاریخی و کاروانسرایی که متعلق به دوره صفوی بوده است، در اطراف قلعه ایزدخواست دیده می‌شود.
دهخدا در توصیف نحوه نامگذاری قلعه ایزدخواست چنین نوشته است:
«قلعه‌ای است در اراضی ولایت فارس که به اصفهان اقرب است و آن را ایزدخواست گویند. سبب تسمیه اش را نوشته‌اند که لشکری به آنجا مقام کرده بودند، چندان برف ببارید که بیشتر آن‌ها در زیر برف بمردند. فردا که سؤال وگفتگو شد که چرا چنین وهنی اتفاق افتاد بزرگ ایشان گفت: «ایزدخواست» و در آنجا توقف کردند و اموات را دفن کرده قریه‌ای بنا نمودند به این نام معروف و موسوم شد.»
شفقنا
شیر پارسیان