رنگ کردن مو از گذشته های دور متداول بوده است و رنگهای به‌کار رفته برای رنگ کردن موها جزو نخستین مواد آرایشی مورد استفاده توسط انسان بوده و اسناد و مدارک باستان شناسی زیادی مبنی بر استفاده مصریان باستان، ایرانیان، چینی‌ها و هندوهای قدیم و یونانیان از رنگ مو وجود دارد.
در اوایل برای رنگ مو از گیاهان، ترکیبات فلزی یا مخلوط این دو مورد استفاده قرار می‌گرفته است. یونانیان باستان از صابون های زبر و بی‌رنگ کننده و حنا برای تغییر رنگ موهای خود استفاده می‌کردند. چنین اقدامی در میان آنان نشانه شجاعت و شهامت تلقی می‌شد. رومیان رنگهای تیره را بیشتر می‌پسندیدن. آنها رنگ تیره را با جوشاندن پوست گردو و تره فرنگی به دست می‌آوردند. قبل از پیدایش رنگهای مدرن در اروپا و آسیا بسیاری از گیاهان مثل پوست درخت غان، زعفران، زردچوبه و حنا برای ایجاد رنگهای مایل به قرمز و پوست گردو و ... برای ایجاد رنگهای تیره و سیاه و یا استفاده از عصاره گیاهانی مثل نیل ( مورد استفاده آن در رنگرزی پارچه بوده) با حنا برای ایجاد رنگ قهوه ای برای رنگ کردن موها مورد استفاده قرار می‌گرفت. هم اکنون نیز استفاده از گیاهان به تنهایی یا مخلوط با فلزاتی مثل مس، آهن و سرب برای ایجاد پایداری بیشتر متداول است.
انواع رنگ مو
رنگهای مو معمولاً به‌صورت زیر طبقه بندی می‌شوند:
1-رنگهای موی گیاهی مثل حنا
2-رنگهای مو بر پایه املاح فلزی مثل رنگهای بر پایه املاح سرب
3-رنگ موی آلی سنتتیک
رنگهای مو بر پایه ترکیبات آلی سنتتیک به 3 دسته موقت، نیمه دایمی و دایمی تقسیم می‌شود.
رنگ موی موقت: رنگ موی موقت که دوام آن بین 1-3 بار شستشوی موها با شامپو است. این نوع رنگ کاملاً جنبه آرایشی داشته و در این روش ماده رنگی در آب حل شده و هیچگونه واکنش شیمیایی در ساختار مو ایجاد نکرده و رنگدانه‌ها در سطح کوتیکول مو قرار می‌گیرد و به راحتی با شستشو پاک می‌شود و میتواند به عنوان یک گزینه امتحانی برای انتخاب رنگ مو به‌کار رود.
رنگ موی نیمه دایمی : رنگ موی نیمه دایمی که دوام آن بر روی موها بین 5-15 بار شستشوی موها با شامپو است . این رنگها عمدتاً با قابلیت اتصال بالا به سطح کوتیکول های مو ساخته شده اند و به میزان کمی نیز به بخش زیرین کوتیکول مو نفوذ می‌کند در رنگ کردن نیمه دائمی، ماده، اغلب مرکب از رنگدانه‌های کمپلسی کبالت یا کروم است که در یک حلال آلی حل شدند بدلیل اینکه از پراکسید در ترکیب این رنگها استفاده نشده است، بنابراین هیچگونه واکنش شیمیایی با رنگدانه‌های مو اتفاق نمی افتد و به‌دلیل به دام افتادن برخی از رنگدانه‌ها در زیر کوتیکول مو پایداری آن بیش از دسته قبل است.
رنگ موی دائمی: رنگ موهای دایمی70-80% رنگ موهای به‌فروش رفته در بازار را به خود اختصاص می‌دهند که شستشوی موی سر با شامپو بر روی آن بی اثر است. رنگ مو میتواند از نظر ظاهری بصورت امولسیون یا پودر باشد.
اولین رنگ مو دایمی در سال 1907 توسط شیمیدانی فرانسوی به نام اسکولر با استفاده از ایزومر چپ گرد پارافنیلن دی آمین ساخته شد. که با ساخت این ترکیب برای رنگ مو موسسه خود را بنام کمپانی لورال که یکی از معروفترین شرکتهای تولید کننده رنگ موی فعلی نیز هست بنا کرد البته باید در نظر داشت که ترکیب مذکور در غلظت های بالاتر از 60% سرطانزا شناخته شده است. ( هر ساله رنگهای مورد مصرف در صنایع تولیدی رنگ مو توسط سازمانهای نظارتی مورد بازبینی قرار گرفته و در صورت وصول گزارش‌هایی مبنی بر سرطانزا بودن با ایجاد عوارض شدید از لیست رنگهای مجاز حذف می شود). رنگهای دائمی عموماً حاوی رنگدانه‌های اکسید شونده هستند این رنگدانه‌ها در مو نفوذ کرده و بعد اکسید می‌شوند و محصولی رنگین تولید می‌کنند.
این محصول با پیوندهای شیمیایی یا به دلیل آنکه انحلال پذیری آن بسیار کمتر از مولکول واکنش دهنده است به‌طور دائم به مو متصل می‌ماند. رنگدانه های دائمی عموماً مشتقات فنیلن آمین سولفوریک اسید یا اسید پارافنیلن دی آمینو سولفوریک بدست آورد. ترکیبات موثر را در محلول آبی صابون یا پاک کننده شامل آمونیاک که محلول را قلیایی می‌کند به‌کار می‌برند. سپس ماده رنگینه با پروکسید هیدروژن، اکسید می‌شود تا رنگ مطلوب تولید شود. آمین‌ها معمولاً اکسید شده به ترکیبات نیترو تبدیل می‌شوند.
چگونه می‌توان عوارض ناشی از رنگ کردن موها را به حداقل رسانید؟
ـ رنگهای مو می تواند سبب حساسیت پوستی شود بنابراین قبل از هر بار رنگ کردن مو سطح کوچکی از پشت گوش و یا سطح داخلی بازو را با استفاده از آب و صابون تمیز کنید. مقداری از رنگ موی آماده شده مورد نظر را در محل بمالید و بگذارید خشک شود پس از 48 ساعت محل را با آب و صابون بشویید. در صورتیکه هیچگونه التهاب یا حساسیتی دیده نشد میتواند موهای خود را رنگ کنید.این آزمون هر بار قبل از رنگ کردن موها باید انجام شود. ضمناً اگر هیچگونه التهاب یا حساسیتی نیز بر روی پوست ایجاد نشده باشد به هیچ وجه نباید برای رنگ کردن ابرو و مژه ها از رنگ مو استفاده کرد. زیرا موارد بسیاری از آسیب شدید و حتی کوری متعاقب رنگ کردن ابرو و مژه گزارش شده است.
ـ از قرار دادن رنگ مو بر روی موها بیش از زمان توصیه شده توسط شرکت سازنده خودداری کنید.
ـ پوست سر خود را پس از رنگ کردن موها کاملاً با آب بشویید تا باقیمانده رنگ و سایر مواد شیمیایی مورد استفاده، کاملاً از روی پوست پاک شود.
ـ در زمان رنگ کردن موها حتماً از دستکش استفاده کنید.
ـ هرگز رنگ موهای مختلف را با هم مخلوط نکنید زیرا احتمال بروز عوارض صدمه به پوست سر و موها افزایش می‌یابد.
ـ احتمال بروز آسیب به موها در صورت استفاده همزمان از صاف کننده‌ها با رنگ مو بیشتر است در صورت تمایل به رنگ کردن موهایی که به نازگی آنها را صاف کرده اید می‌توانید از رنگ موهای نیمه دایمی استفاده کنید.
ـ مکان مورد استفاده برای رنگ کردن موها حتماً باید دارای تهویه مناسب باشد.
ـ در صورت سابقه آسم و آلرژی احتمال بروز عوارض آلرژیک افزایش می یابد بنابراین استفاده از رنگ موهای دائمی توصیه نمی‌شود.
ـ رنگ مو و اکسیدان را از دسترس کودکان دور نگهدارید.
ـ هر چند که جهش زا بودن ترکیبات بکار رفته در رنگ موهای مجاز اثبات نشده ولی بهتر است از رنگ کردن موها در دوره بارداری اجتناب نمایید.
ـ رنگ موهای مجاز آنهایی هستند که در صورت تولید شدن در داخل کشور دارای شماره پروانه ساخت از وزارت بهداشت و در صورت تولید شدن در خارج از کشور دارای برچسب مجوز ورود کالا از وزارت بهداشت باشند. توجه به تاریخ تولید و انقضاء کالا ضروری است.
تسنیم
