علی جعفری آذری یک چهره دانشگاهی است که از سه سال پیش به عنوان مدیر کل ثبت احوال استان مشغول به فعالیت می باشد. همواره آمارهای جمعیتی و وقایع حیاتی برای مردم مهم بوده و هست حال اگر این آماردهی با تحلیل وضعیت همراه باشد مهم و قابل تامل جلوه خواهد نمود. مصاحبه ما با مدیرکل ثبت احوال استان بیش از سه ساعت بطول کشید. مصاحبه ای آماری و صدالبته تحلیلی که می تواند محل مداقّه و تامل و تفکر برای مسئولین و مردم باشد.
برگزیده گفتگو
– استان آذربایجانشرقی و در سه ماهه اول سال ۹۴ نسبت به سه ماهه اول سال گذشته در ولادت ها ۲ درصد افزایش داشتیم. فوت هم ۷ دهم درصد کاهش نشان می دهد. اما در ازدواج ۷/۴ درصد کاهش داشتیم و در طلاق هم ۱ درصد افزایش نسبت به سال ۹۳٫
– علیرغم افزایش ولادت همچنان با سیاست های کلی جمعیت فاصله داریم.
-هدفگذاری سیاست های کلی جمعیت این است که در نرخ باروری خانم هایی که بین ۱۵ تا ۴۹ سال دارند باید ۱/۲درصد باردار بشوند. در حالی که فعلاً اینگونه نیست. الان نرخ باروری ۷/۱ درصد است.
– استان ما در نرخ ولادت رتبه ۲۰ کشوری را دارد. در ازدواج رتبه ۱۳ کشوری قرار داریم.
– ببنید در فرهنگ کشور ما خواستگاری از طرف پسران است. اما شرایط فعلی بگونه ای است که توانمندی پسران پائین آمده است.
– برای اینکه دختران خوشبخت شوند راهی بغیر از توانمند سازی پسران نداریم
-ما با کاهش ازدواج مواجه هستیم. و عقل کشور داری حکم می کند که ما برای یک دوره مثلاً ده ساله برای گروه جنسی دختران محدودیت های تحصیلی و استخدامی ایجاد کنیم تا بتوانیم این بحران را پست سر بگذاریم.
مشروح گفتگو
زیتون: میخواهم در اولین سئوال به شرح وظایف سازمانی اداره کل ثبت احوال بپردازید.
ثبت وقایع حیاتی شامل ولادت، فوت، ازدواج و طلاق وظیفه اصلی سازمان ثبت احوال می باشد. به دنبال ثبت هر یک از این وقایع، صدور اسناد مربوطه جزو وظایف این سازمان می باشد. نزدیک ۶۰ مورد خدمات ذیل این ۴ واقعه حیاتی انجام می شود. همچنین چاپ و انتشار آمارهای جمعیتی جزو وظایف ثبت احوال می باشد.
آمارهای چهارگانه حیاتی استان در سال ۹۳ و ۹۴
زیتون: بصورت سالانه آمار را منتشر می کنید؟
آماری که به سیستم زده می شود روزانه است. ثبت ولادت ۹۹ درصد به زمان قانونی رسانده ایم. یعنی در ۱۵ روز و در ثبت وقایع فوتی ۳/۹۹ به مهلت ده روزه قانونی رسانده ایم. در مورد ازدواج و طلاق هم ثبت آن در دفاتر ازدواج و طلاق انجام می گیرد و ما اسناد آنرا آماده می کنیم. اما در مورد انتشار آمار وقایع حیاتی، باید بگویم بصورت ماهانه منتشر می کنیم.
پایان هر سال هم یک سالنامه آماری منتشر می کنیم بصورت ریز که سالنامه تحلیلی است که عمدتاً در اختیار مراکز دانشگاهی و علمی پژوهشی قرار می گیرد.
زیتون: در مورد ۴ واقعه حیاتی که فرمودید نسبت به سال گذشته می توانید آمار مقایسه ای برای مخاطبان ما ارائه دهید؟
بله باید عرض کنم در استان آذربایجانشرقی و در سه ماهه اول سال ۹۴ نسبت به سه ماهه اول سال گذشته در ولادت ها ۲ درصد افزایش داشتیم. فوت هم ۷ دهم درصد کاهش نشان می دهد. اما در ازدواج ۷/۴ درصد کاهش داشتیم و در طلاق هم ۱ درصد افزایش نسبت به سال ۹۳٫
زیتون
علیرغم افزایش ولادت همچنان با سیاست های کلی جمعیت فاصله داریم
زیتون: افزایش ولادت در راستای سیاست های کلی جمعیت بوده؟
باید بگویم علیرغم افزایش ولادت همچنان با سیاست های کلی جمعیت فاصله داریم. در موضوع افزایش جمعیت دو مولفه وجود دارد یکی نرخ باروری و دیگری نرخ جانشینی. نرخ باروی یعنی در دوره ۱۵ الی ۴۹ سال، یک زن چند مورد باردار شده است و نرخ جانشینی هم اینکه یک زوج چند نفر بجای خود تولید نسل کرده اند. این عددی که خدمتتان عرض کردم هیچ کدام از این ها نیست. در نرخ رشد طبیعی جمعیت آذربایجانشرقی استان بیستم کشور هست. و سیستان و بلوچستان استان اول. هدفگذاری سیاست های کلی جمعیت این است که در نرخ باروری خانم هایی که بین ۱۵ تا ۴۹ سال دارند باید ۱/۲درصد باردار بشوند. در حالی که فعلاً اینگونه نیست. الان نرخ باروری ۷/۱ درصد است. یعنی زنان حتی دوبار نیز حامله نمی شوند.
زیتون: یعنی نرخ باروری ۱/۲ مشکل جمعیتی کشور را حل می کند؟
نه حل نمی کند آهنگ مناسبی بخود می گیرد. الان ۷/۱ درصد هست باید به ۱/۲ درصد برسد یعنی ۴ دهم درصد از برنامه عقب هستیم.
زیتون: آذربایجانشرقی در وقایع حیاتی ولادت، فوت، ازدواج و طلاق رتبه چندم کشور را دارد؟
استان ما در نرخ ولادت رتبه ۲۰ کشوری را دارد. در ازدواج رتبه ۱۳ کشوری قرار داریم. استان کردستان رتبه نخست و البرز آخرین استان کشور از لحاظ ثبت ازدواج قرار دارند.
در موضوع طلاق استان آذربایجانشرقی رتبه ۱۱ کشوری قرار دارد و خراسان رضوی بیشترین آمار طلاق در کشور را بخود اختصاص داده است.
سال ۹۳ چهل و چهار هزار ازدواج در استان ثبت شده که چهار هزار نفر ازدواج زیر ۱۵ سال بوده است.
زیتون: دلایل کاهش ازدواج و افزایش طلاق چیست؟ اگر بصورت تحلیلی بیان کنید ممنون خواهم بود
ببینید در این مباحث تنها عامل مذهب و شیعه و سنی بودن موثر نیست عوامل دیگری هم دخیل هستند. مثلاً در موضوع ولادت، سیستان که یک استان سنی نشین است رتبه اول کشوری را دارد و استان دیگر سنی نشین یعنی کردستان رتبه ۱۶ کشوری را دارد یعنی میخواهم بگویم تنها عامل مذهب موثر نیست. در برخی از مناطق به سبک زندگی و فرهنگ مردم مربوط می شود و در برخی از مناطق عوامل سیاسی دخیل هستند و در برخی مناطق شرایط کار و نیاز خانواده ها به تولید نسل بیشتر.
در بحث ازدواج معتقدم مسیرهای اصلی را نادیده گرفته و شرایط اجتماعی را فراهم نکرده ایم که این وضعیت بوجود آمده است.
ببنید در فرهنگ کشور ما خواستگاری از طرف پسران است. اما شرایط فعلی بگونه ای است که توانمندی پسران پائین آمده است. شما ملاحظه کردید چند روز پیش آمار کنکور داده شد ۶۰ درصد پذیرفته شدگان را خانم ها تشکیل می دادند. سال های گذشته هم تقریباً همین آمار بوده و شرایط استخدامی هم به تبع این موضوع، کاملاً به نفع خانم ها تغییر یافته است.
من حرفم این است که درخواست کننده ازدواج پسران هستند. وقتی توانمندی علمی، اقتصادی و اجتماعی پسران پائین تر از دختران باشد وضع موجود پدید می آید.
این حرفی هم که بنده میزنم در دراز مدت به ضرر خود خانم ها تمام می شود. موضوع پیر دختری و خانه نشین شدن دختران بدون اینکه به خانه بخت بروند تبعات عدم توانمندی پسران خواهد بود.
جعفری
برای اینکه دختران خوشبخت شوند راهی بغیر از توانمند سازی پسران نداریم
اگر بخواهیم مهمترین فاکتور برای کاهش ازدواج و افزایش طلاق را در نظر بگیریم موضوع به همین بحثی برمی گردد که عرض کردم.
متقاضی ازدواج پسران هستند و این متقاضی اکنون ناتوان است. مگر اینکه تغییر روال بدهیم. رهبر معظم انقلاب در بحث سیاست های کلی جمعیت عبارت جالبی داشتند فرمودند شاید در دوره ای سیاست کنترل جمعیت خوب بود اما ادامه آن قطعاً اشتباه بوده و به ضرر کشور تمام شد(نقل به مضمون)
ما با کاهش ازدواج مواجه هستیم. و عقل کشور داری حکم می کند که ما برای یک دوره مثلاً ده ساله برای گروه جنسی دختران محدودیت های تحصیلی و استخدامی ایجاد کنیم تا بتوانیم این بحران را پست سر بگذاریم. و برعکس برای گروه جنسی آقایان سیاست های تشویقی قرار بدهیم تا حداقل شرایط مساوی شود.
من بحثم این نیست که آنچه می گویم باید اجرا شود اما معتقدم اگر کاری صورت نگیرد باید به شرایط بدتر از وضع موجود تن بدهیم.
زیتون: ترکیب جمعیتی کشور چگونه است؟
الان ۴۹ درصد مونث و ۵۱ درصد مذکر هستند. اما در نهایت بر عکس می شود. مثلاً سال گذشته در ازای هر ۱۰۰ ولادت دختر ۱۰۷ ولادت پسر داشتیم اما در مقابل هر ۱۰۰ فوت جنس مونث ۱۰۹ فوتی جنس مذکر داشته ایم.
من به بحث قبلی ام برگردم ببینید من اساساً حرفم این نیست که حق خانم ها اینی نیست که الان دارند. بحث من این است که امکانات کشور ما محدود است. و از طرفی ازدواج در کشور ما هم به لحاظ دینی و هم به لحاظ اجتماعی موضوع خیلی مهمی است.
یکی وقت است که موضوع را سیاسی و حقوق بشری می کینم، دیگر نمی توان به این موضوع پرداخت. اما وقتی تصور بکنیم که این یک مشکل اساسی است هم برای پسران و دختران و هم خانواده ها و هم کشور، آنموقع موضوع حیاتی می شود.
شما یک نظر سنجی هم بگذارید و از خانواده بپرسید که اولویت اصلی شما برای فرزندانتان چیست حتماً سرو سامان گرفتن آنها دغدغه اصلی والدین خواهد بود.
اگر کسی بگوید ازدواج و طلاق و کاهش و افزایش آن برایم مهم نیست که در این شرایط حرف بنده نباید جدی گرفته شود اما اگر ازدواج در جامعه ما مهم است باید افزایش و کاهش آن نیز برایمان مهم باشد.
در بحث جمعیت هم شما می بینید که اشتغالات بیش از اندازه خانم ها در بیرون از منزل، در کاهش تولید نسل نیز موثر بوده است. نظام باید برای افزایش ازدواج و تولید نسل از شعار بپرهیزد و مشکلات اصلی را مرتفع کند.
حلقه مفقوده در کاهش ازدواج عدم توانمندی آقایان است
سن ازدواج هم متاسفانه بالا رفته است. سن ازدواج آقایان ۳/۲۸ و خانم ها ۲۳ سال است . شما می بینید این کاملاً مغایر با توصه های دینی است. در بحث افزایش جمعیت هم می بینید یک خانم ۸ سال از نرخ باروری خود را از دست داده است.
توانمندی پسران چگونه اتفاق می افتد؟
اولاً در بحث پذیرش دانشجو اصلاحاتی صورت بگیرد. و یا در بحث استخدام اولویت را به آقایان بدهیم مگر در شغلهایی که لاجرم باید بانوان استخحدام شوند. باز هم تاکید میکنم برای یک بازه ده ساله تا بتوانیم این بحران را پشت سر بگذاریم.
راهش هم این است که موضوع را سیاسی و انتخاباتی نکنیم. باید در بحث ازدواج تابو شکنی کنیم در این موضوع خیلی حرفها هست که باید زده شود و این نیازمند تابو شکنی است. حکومت باید به پسران امتیاز بدهد و این امتیاز هدر شدنی نیست.
شما این حرف را با نمایندگان مجلس هم مطرح کنید همین حرف را می زنند اما از ترس عدم اقبال و کاهش رای نمی توانند آشکارا مطرح کنند.
زیتون
