این روزها نام "اربیل" مرکز کردستان عراق به دنبال همه پرسی جنجالی برای استقلال این منطقه خودمختار به صدر اخبار رسانه های جهان امده است؛ نقطه ای که سابقه شهرنشینی در آن به 6 هزارسال قبل بازمی گردد.
"اربيل" یکی از کهن ترین شهرهای جهان است که نام آن در نوشته هاى سه هزار سال قبل سومرى و بابلى آمده و به همین خاطر این شهر یکی از کهن‌ترین مهدهای پیدایش تمدن انسان دانسته می شود؛ این شهر تاریخی در سده‌های میانه به یک کانون بازرگانی در جاده میان بغداد و موصل تبدیل شد.
در تاریخ معاصر عراق، مجلس منطقه خودگردان کردستان از سال‌ها پیش در شهر اربیل تشکیل شد، ولی کنترل آن تا زمان شورش کردها در پایان جنگ خلیج فارس، عملآ در دست صدام حسین بود. در سال1991 پس از درگیری میان دو حزب اصلی کردها یعنی حزب دموکرات کردستان عراق و اتحاد میهنی مجلس نامبرده منحل شد. 5 سال بعد از این تاریخ حزب دموکرات توانست کنترل اربیل را در دست بگیرند. اقلیم کردستان در پی سرنگونی حزب بعث و صدام به یک حکومت خودمختار در شمال عراق بدل شد.
از تاریخ گذشته اربیل عراق آلبوم های چندی برجای مانده که یکی از قدیمی ترین آنها مجموعه ای است با 11 عکس که "اریک ماتسون" در سال 1932 برداشته است. این شرق شناس و عکاس امریکایی در آن زمان در عراق، شام و فلسطین سال‌هایی را به تحقیق و پژوهش در تاریخ و فرهنگ اسلام مشغول بود. در همان تاریخ کشور عراق پس از 12 سال قیومیت دولت بریتانیا رسما مستقل شده بود.
مجموعه عکس های ماتسون که به عنوان منابعی مهم از تاریخ معاصر اعراب به شمار می رود چندی بعد در آژانس عکسی با نام خودش "ماتسون" جمع آوری شد؛ در این مجموعه عکس هایی نیز از اربیل موجود است که از قدیمی ترین تصاویر برجای مانده از این شهر تاریخی و باستانی است.
نمایی از اربیل قدیم و دیواره های ارگ باستانی اربیل(سمت چپ تصویر) قدیمی ترین مکان های مسکونی در جهان؛ اربیل در زمان آشوریان مرکز دینی مهمی برای آیین پرستش ایزد ایشتار بوده است.
نمایی از دیوارهای ارگ تاریخی و باستانی اربیل؛ این ارگ در بالای یک تپه مصنوعی 32 متری واقع شده است.
نمایی از شهر اربیل و دیواره های ارگ تاریخی-باستانی و ساکنان محلی؛ این ارگ در روزهای پر رونق خود به سه قسمت یا محله تقسیم میشده: سراها، تکیه ها و توپخانه.
نمایی از شهر اربیل و دیواره های ارگ تاریخی-باستانی و ساکنان محلی؛ به روایت تاریخ در سال 331 قبل از میلاد جنگ "گوگمل" در شهر اربیل و میان دو سپاه داریوش هخمنشی و اسکندر مقدونی رخ داد که منجر به شکست لشگر هخامنشی شد.
ساکنان اربیل قدیم در مقابل دوربین اریک ماتسون؛اربیل در طی دوره ساسانیان و خلافت عباسی، یکی از مراکز مهم مسیحیت بود.
دروازه ورودی اربیل قدیم؛ در طول قرن بیستم ساختار شهری ارگ اربیل به طور قابل توجهی تغییر یافت و به موجب آن تعدادی از خانه ها و ساختمان های عمومی آن ویران شد.
دروازه ورودی اربیل قدیم
نمایی از مناره تاریخی در شهر اربیل قدیم؛ تنها بنای مذهبی این ارگ که امروزه همچنان برپاست، مسجد ملا افندی است.
نمایی از شهر تاریخی اربیل
نمایی از شهر قدیم اربیل از فراز تپه باستانی-تاریخی؛ به علت استحکامات و شیب زیاد این تپه در طول تاریخ این ارگ از محاصره ها و حملات بسیاری در امان ماند اما در حمله مغول اشغال شد.
نمایی از تپه و ارگ تاریخی-باستانی اربیل؛ این تپه مصنوع، حاصل انباشت خانه ها و بناهای قدیمی در دوره های قبلی این ارگ است
