شب یلدا در فهرست جهاني يونسکو هنوز به نام ايران ثبت نشده است. از همين رو گفته مي شود جمهوري آذربايجان به دنبال ثبت اين جشن هزاران ساله ايراني به نام خود است. در حال حاضر اين موضوع با واکنش پژوهشگران مواجه شده هرچند سازمان ميراث فرهنگي مي گويد ثبت يلدا به نام کشور آذربايجان صحت ندارد.
شب یلدا با تمام مفاهیم عقلانی و کلامی اش یادمانی چند هزارساله ایرانی دارد. دکتر فریدون جنیدی ایران شناس در این خصوص می گوید: این شب طولانی ترین شب سال است و فردا تبدیل به روز میشود یعنی اینکه ما سال های طولانی مثلا هزار سال تحت تسلط بابلیان باستان بوده و با درد، شکنجه و کشتار روبرو بودیم اما بالاخره هزار سال را به پایین رساندیم و به روز روشن آزادی رسیدیم و اما از قرار معلوم امسال جمهوری آذربایجان به دنبال ثبت جهانی است.
همچنین دکتر فضلی پور عضو شورای علمی سازمان جهانی اعلام تجاری در این مورد گفت: یکسالی است که فریاد میزنیم به داد شب چله برسید چراکه آذربایجان پرونده اش را تکمیل کرده و روی میز یونسکو برای رای گیری است. یعنی اگر ما نتوانیم رایزنی کنیم و پرونده ای برای شب چله انجام بدهیم تا سال آینده این موقع شب چله هم به نان آذربایجان ثبت جهانی خواهد شد. در حال حاضر نیز متاسفانه بادگیرهای یزد، چوکان ایرانی و نان لواش هم به نام کشور آذربایجان ثبت جهانی شده است.
وی ادامه داد: در مورد مولانا هم حرف بسیار زیاد است، چند وقت قبل ترکیه تقاضا کرد که مثنوی را به نان خودش ثبت جهانی کند. حتی فرهنگ نوروز نیز کار ما بود، اما در این مورد هم کشور هند اقدام کرد که بعد از آن کشورهای فارسی زبان دیگر به آن اعتراض کردند و ما هم به آنها ملحق شدیم.
فرهاد نظری مدیرکل دفتر ثبت آثار میراث فرهنگی اما در این مورد می گوید: بنا به مسئولیتی و اطلاعاتی که من دارم یلدا نه از طرف آذربایجان بلکه از هیچ کشوری پیشنهاد نشده است. ما دو سال گذشته در صفحه یونسکو اعلام کردیم که ما فرهنگی به نام یلدا داریم که به آن چله میگویند و هیچ کشوری هم تا به این لحظه پرونده ای برای یلدا به دبیرخانه یونسکو نداده است ولی اگر کشوری بخواهد برای ثبت یلدا اقدام کند اولین چیزی که یونسکو به آن میگوید این است که ایران قبلا اعلام کرده و حاضر به همکاری است.
وی ادامه داد: نکته دیگر این است که همین امسال جمهوری اسلامی ایران در برنامه حافظیه جهانی پیشنهاد کرد که با ترکیه نسخه کهنی از مثنوی معنوی را ثبت کند که در ابتدا این پیشنهاد از طرف ایران بود و اینکه موضوع ثبت نسخه ای از کهن مثتوی بود. در مورد بادگیرها نیز باید گفت که تاکنون هیچ پرونده ای از طرف هیچ کشوری در یونسکو حاصل نشده است و برای صحت سنجی صحبتهای بنده همین کافی است که دوستان به سایت یونسکو مراجه کنند.
مدیرکل دفتر ثبت آثار میراث فرهنگی خاطرنشان کرد: همچنین باید بگویم که در سال 2013 بازی سوار بر اسب و تار به پیشنهاد آذربایجان ثبت شد که ما سال گذشته پرونده چوگان و بازی سوار بر اسب همراه با روایتگری و موسیقی را آماده کرده و برای یونسکو فرستادیم . پرونده ایران نیز برای سال 2017 چوگان است. در سال 2014 هم ارمنستان فرهنگ نان لواش را ثبت کرد اما معنی اش این نیست که ما نمیتوانیم چوگان و نان ایرانی و تار ایرانی را به نام خودمان ثبت نکنیم .
به گزارش الف، باید گفت که اندک هستند کشورهای که مستندات تاریخی شان پیشرو در تمدن بشری باشد و در این میان هم کم نیستند کشورهایی که با تملک آثار دیگران به دنبال کسب جایگاهی در تاریخ هستند. اولویت بندی و سرعت در ارائه آثار ملی به سازمان جهانی یونسکو، دست سوءاستفاده گران را در حنا خواهد گذاشت و روسیاهی شان در زغال خواهد ماند.
منبع: الف
