هر فرد دارای دو گونه طبع اصلی و اکتسابی استطبع اصلی هر فرد، طبع مادرزادی اوست که از پدر و مادرش به ارث میبرد. همچنین ممکن است طبع اصلی فرد با گذشت زمان، به علت تغذیه ی نادرست، شرایط آب و هوایی و شیوه ی زندگی نادرست، تغییر کند و طبع جدید ی در او پدید آید که به آن، «طبع اکتسابی» میگویند.
به گزارش
«تابناک با تو» ناگفته نماند در میان موجودات زنده، مزاج انسان به میزان زیادی تغییر میکند، ولی طبیعت یا مزاج حیوانات و گیاهان هیچ گاه کامل تغییر نمیکند، بلکه با توجه به شرایط آب و هوایی، میزان گرمی و سردی، خشکی و رطوبت آنها کمی تغییر میکند؛ برای نمونه، طبیعت سیر گرم است و در هر منطقه جغرافیایی که کشت شود، فقط با توجه به شرایط آب و هوایی، میزان گرمی آن، کمی تغییر میکند، اما به طور کلی تغییری در کیفیت آن از نظر گرمی پدید نمیآید و هیچ گاه طبیعت آن سرد نمیشود.
علل ایجاد طبع مرطوببرخی از موارد ی که موجب میشود فرد طبع مرطوبی داشته باشد، عبارتند از: خواب، آرامش، پرخوری، سنگ کلیه، بودن در جاهای رطوبتزا مثل کار در شالیزار و حمام کردن با شکم پر، خوردن غذاهای رطوبت بخش مثل آش، دوغ، کاهو و خوردن آب زیاد، تماس با کولر و نشستن روی زمین مرطوب و سرد، تماس با چیزهای که گرمی لطیف میدهند و رطوبت را به جریان میاندازند؛ مثل کار کردن در مزارع گل و گلخانه.
علل ایجاد طبع خشکبرخی از مواردی که موجب میشود فرد طبعی خشک داشته باشد، عبارتند از: کم خوابی، کم خوردن غذا، مقاربت زیاد، استفاده زیاد از ملینها، مصرف ادویههایی مثل فلفل، دارچین، زنجبیل، استحمام بیش از حد، استفاده زیاد از خوراکیهای که موجب یبوست میشوند مثل نعنا و موز و... خوردن خوراکیهای که موجب خشکی در بدن میشوند، مثل بادمجان سرخ شده، قهوه و آ جیل، داشتن حالات روحی شدید مثل خشم، غم، شادی، لذت و... تماس با عوامل سردی که مانع رسیدن غذا به اندامها میشوند، مثل قرار گرفتن در آب سرد یا نشستن زیاد روی زمین سرد، تماس با هر چیزی که بسیار گرم است و بر اثر آن نیروی بدن ضعیف میشود، مثل کار کردن دائمی در کنار تنور و کورهی آهنگری.
درمان بیماری به علت افزایش خلطبرای کاهش اخلاط اضافی باید از ماده ای که ضد آن خلط است استفاده کنید، به این روش درمان «به ضد» یا «اضداد» میگویند. مثلا برای کاهش حرارت صفرا باید رطوبت را زیاد کرد و برای کاهش سردی و خشکی از حرارت و رطوبت استفاده کرد. این روش بیشتر در درمان طبعهای اکتسابی به کار میرود.
در طبع اکتسابی، میتوانید خوراکیهای ضد آن طبع را به فرد بدهید، ولی در طبع مختلط باید هر دو نوع خوراکی«هم ضد آن طبع و هم مخصوص آن طبع » را به بیمار بدهید؛ مثلا میتوانید به کسی که صفرا دارد، آب دوغ خیار که خوراکی سرد است بدهید تا میل کند؛ اما به کسی که طبع مختلط دارد، همین آب دوغ خیار باید همراه با گردو، کشمش، سیر و نظایر آن داده شود.
مهسا دوامی، کارشناس طب سنتی و تغذیه