در تعریف قتل ناموسی آمده است ایندسته جنایتها به ارتکاب خشونت و اغلب قتل زنان یک خانواده به دست مردان خویشاوند خود گفته میشود.
این گروه از مجریان جنایتهای ناموسی عنوان میکنند که زنان را بهعلت «ننگینکردن شرافت خانواده خود!» مجازات میکنند. منظور آنها از ننگ، موارد گوناگونی ازجمله خودداری از ازدواج اجباری، قربانی یک تجاوز جنسی بودن، طلاق گرفتن (حتی از یک شوهر ناشایست)، رابطه با جنس مخالف یا ارتکاب زنا را شامل میشود.
در قاموس این مجریان بیقانون، برای اینکه فردی قربانی جنایتهای ناموسی شود، فقط اینکه گمان برده شود او آبروی خانواده را بر باد داده است، کافیست.
یکی از تازهترین اتفاقات تلخ در این زمینه را باید قتل دختر خویی توسط پدرش دانست که اخبارش در این روزها در جامعه مجازی و شبکه های اجتماعی نقل میشود وحتی بعضی مسئولین کشوری را هم به واکنش واداشتهاست.
حتی معاون رئیسجمهور در امور زنان و خانواده نیز با انتشار یادداشتی نسبت به حادثه قتل یک دختر خویی توسط پدرش ابراز تاسف کرد و گفت: «قتلهای ناموسی بدترین افراطیترین شکل خشونت علیه زنان در خانواده است».
باید دانست آمارها در این زمینه چندان گویا نیست و گزارشهای مختلفی از میزان، چگونگی و پراکندگی اینگونه قتلها در جهان مخابره میشود.
در یکی از تازهترین گزارشها در زمینه قتلهای ناموسی، که در نهم ژوئن ٢٠١۶ در یو. اس. ای. تودی به چاپ رسید، حقایقی تکاندهنده از آن ارائه شده است.
بنا بر آخرین آمار منتشره از جانب سازمان ملل، سالانه چیزی حدود پنجهزار قتل ناموسی در جهان رخ میدهد که بیشتر آنها در جنوب آسیا، شمال آفریقا و خاورمیانه رخ میدهند. هرچند محدوده وقوع این جنایات منحصر به بخش جغرافیایی خاصی نمیشود اما گستردگی آن در برخی کشورها بیشتر به چشم میخورد. برای مثال، پژوهشی در دانشگاه اینونو ترکیه نشان میدهد در طول هفتسال اخیر پرونده ۳۰۰ قتل ناموسی در ترکیه وجود داشته و بسیاری از این قتلها در مناطق کردنشین ترکیه اتفاق افتادهاست.
پژوهش نشان میدهد با بالا رفتن مجازات قتل ناموسی، بسیاری از زنان توسط خویشاوندان خود وادار به «خودکشی» شدهاند.
این پژوهش نشان میدهد با بالا رفتن مجازات قتل ناموسی، بسیاری از زنان توسط خویشاوندان خود وادار به «خودکشی» شدهاند. بیشتر قاتلان نیز پسران جوان خانواده هستند که در صورت دستگیری مجازات کمتری برایشان منظور میشود.
جدای هر نگرشی نسبت به این اتفاق تلخ باید ریشههای آن را در فرهنگ رایج و سنتی یکسری مناطق جستوجو کرد.
این ماجرا در ایران هم یکی از معضلاتی است که سالهای سال بهعنوان یک رفتار خشونتآمیز در مناطقی از کشور رایج است.
براساس گزارش پلیس ایران تنها در سال ۱۳۸۸ در شهر اهواز ۱۵ زن قربانی قتل ناموسی شدند که معادل ۲۴٫ ۵درصد از کل قتلهای سال ۸۸ شهر اهواز میشود.
البته این آمار نسبت به سال ۸۴ که میزان قتلهای ناموسی در اهواز ۳۵درصد بود، کاهش یافتهاست. به گفته بازپرس شعبه ویژه قتل اهواز برخی آداب و رسوم مانند لزوم ازدواج دختر عمو با پسر عمو یکی از دلایل این قتلهاست که برخی مواقع اگر غیر از این اتفاق بیفتد، منجر به قتل میشود.
این درحالیست که برخی قتلهای ناموسی هم فقط بر مبنای سوءظن صورت میپذیرد. نکته مهم دراینمیان، حقیست که مردان خانواده برای خود قائل هستند و در این زمینه آن را یکی از رفتارهای درست برای حفاظت و حتی رفع لکهای ننگ از ناموس خود و نام خانوادگیشان میدانند.
طبق گزارشی که دپارتمان قضایی آمریکا منتشر کرد در سال ٢٠١۴ در هر ایالت حدود ٢٣ تا ٢٧ قتل ناموسی رخ داد که نشان میدهد این ماجرا حتی میتواند در کشورهای توسعهیافته هم وجود داشته باشد و برای جلوگیری از آن نیازمند یک فرهنگسازی عمومی و ایجاد زمینههای حقوقی مشترک برای مردان و زنان هستیم.
در بخشی از یادداشتی که مولاوردی؛ معاون رئیسجمهور در امور زنان و خانواده منتشر کرد، آمده است: ریشه این جنایات که بدترین و افراطیترین شکل خشونت علیه زنان در خانواده است که در دفاع از شرف و ناموس مردان خانواده به وقوع میپیوندد و ماموریت مردان و پسران خانواده در کنترل و محدود کردن زنان و دختران فامیل محسوب میشود، به فرهنگ، مناسبات و قوانین مردسالارانه و قبیلهای جوامع برمیگردد.
کاستلز پدرسالاری را کنترل بیقید و شرط مردان بر زنان و فرزندان تعریف میکند. برایناساس طیفی از دلایل ازجمله از زیر بار ازدواج ناخواسته نرفتن تا رابطه جنسی خارج از ازدواج را میتوان برای توجیه این قتلها و طبیعی جلوهدادن و رسمیت بخشیدن به آن ردیف کرد که عمدتا هم با بردن انگشت اتهام به سمت زنان و دختران، (و امروز به سمت شبکههای اجتماعی) مورد تأیید و تشویق جامعه قرار میگیرد و قانون هم مجوزهای لازم را برای ارتکاب آن در اختیار قرار میدهد.
سلامت نیوز