«تابناک با تو» - دانش اغلب فرآیند است که آرام آرام توسعه می‌یابد و با انباشت تدریجی دانش به کندی پیشرفت می‌کند. در دنیای علم پزشکی این امر به‌ویژه مشهود است زیرا یافته‌های تحقیقاتی هدفمند کوچک، به ناگاه در زمانی نامعلوم، ممکن است منجر به درمان‌های جدید و تغییرات عظیم زندگی در دهه‌های بعد شود و شاید هم این تحقیقات به هیچ کار نیایند. (بنابراین هستند کشورهایی که به تحقیقات به چشم کارهای علمی بدون بازده اقتصادی نگاه می‌کنند و حتی آنها را به مسخره می‌گیرند و یکی دو دهه بعد خودشان مجبور می‌شوند با بهایی باورنکردنی، آن فناوری را وارد کنند. این کشورها متاسفانه به این کارشان ادامه خواهند داد!)
در ۱۲ ماه گذشته، پیشرفت‌های باورنکردنی در دنیای علم پزشکی رخ داده است. برخی آکادمیک هستند (مانند نقشه‌برداری از ژنوم کامل انسان)، و برخی دیگر نتیجه سال‌ها کار هستند (واکسن‌های سرطان mRNA که به مراحل آزمایشی پیشرفته انسانی می‌رسند)، اما همه این داستان‌ها لحظات شاخصی هستند که قرار است آینده پزشکی را شکل دهند.
داستان همه‌گیری بزرگ – تکامل همگرای اومیکرون
بسیاری از مردم، در سال سوم همه‌گیری کرونا، سرانجام بازگشت به نوعی زندگی عادی را تجربه کردند. این امر پس از موج عظیم اومیکرون در آغاز سال ۲۰۲۲ اتفاق افتاد.
اما متأسفانه ما تصمیم نمی‌گیریم که همه‌گیری چه زمانی تمام شود، این به ویروس بستگی دارد.! و در ۱۲ ماه گذشته همچنان شاهد میزان بستری و مرگ و میر فوق‌العاده بالایی بوده‌ایم زیرا SARS-CoV-2 همچنان صد‌ها میلیون نفر را برای بار دوم، سوم یا چهارم دوباره آلوده می‌کند.
اما شاید مهمترین داستان همه‌گیری کرونا سال ۲۰۲۲ روشی بود که SARS-CoV-2 به ده‌ها زیرشاخه مختلف تقسیم می‌شود که همگی در جهش‌های مشابه همگرایی داشتند. داستان اینکه چگونه متوجه شدیم این اتفاق می‌افتد و چه معنایی در آینده همه‌گیری دارد، داستان عجیبی است که از زمانی شروع شد که گروهی از محققان در توییتر متوجه الگو‌های عجیب و غریب در فاضلاب شدند. بله! توییتر فقط جایی برای مجادلات سیاسی نیست و در برخی نقاط کم‌تنش دنیا از آن برای تبادل پیام‌های علمی هم استفاده می‌شود!
ویروس اپشتین بار (EBV) نقش کلیدی در ایجاد مولتیپل اسکلروزیس (بیماری ام اس) دارد
به مدت چندین دهه، محققان مشکوک بودند که بیماری عصبی ام اس ممکن است توسط یک عفونت ویروسی ایجاد شود، اما یک مطالعه منحصر به فرد که بر روی ۱۰ میلیون پرسنل ارتش ایالات متحده در یک دوره ۲۰ ساله انجام شد، قانع‌کننده‌ترین شواهد علت و معلولی را تا به امروز ارائه کرد. این تحقیق نشان داد که عفونت با ویروس اپشتین بار (EBV) اساساً با پیشرفت‌ام اس مرتبط است.
البته یافته‌ها به این معنی نیست که عفونت EBV تنها علت ام اس است – احتمالاً تعدادی از عوامل ژنتیکی و/یا محیطی دیگر هم باید وجود داشته باشد تا فرد مستعد ابتلا به بیماری عصبی باشد، اما به نظر می‌رسد عفونت EBV می‌تواند یک محرک حیاتی باشد. این یعنی شاید واکسن EBV بتواند از پیشرفت ام اس جلوگیری کند.
اولین توالی کامل و ۱۰۰٪ ژنوم انسان با یک تلاش جهانی به دست آمد
پروژه ژنوم انسانی دهه‌هاست که اجرایی شده و اولین پیش‌نویس ژنوم در سال ۲۰۰۰ منتشر شد و سرانجام ژنوم “کامل” را در سال ۲۰۰۳ منتشر کرد. اما این تنها شامل مناطق اکروماتیک بود که حدود ۹۲٪ از کل ژنوم را شامل می‌شود.
و حالا، با دو دهه کار اضافی و پیشرفت‌های فناوری، سرانجام کل ژنوم انسان با حدود ۳ میلیارد جزء یا باز آلی و بدون هیچ نقصی توالی‌یابی شده است.
تحول ژنتیکی دیگر سال ۲۰۲۲، نتیجه دادن یکی از بزرگترین و طولانی‌ترین تحقیقات جهان بود/ سرانجام بعد ۲۰ سال، همه ۱۲۰۰۰ نوع ژنتیکی که بر قد انسان تأثیر می‌گذارند پس از مطالعه DNA از پنج میلیون نفر مشخص و منتشر شد.
آزمایش واکسن سرطان پوست mRNA، آینده درمان سرطان
به دنبال موفقیت باورنکردنی واکسن‌های کرونا از نوع mRNA در سال ۲۰۲۰، کارهای زیادی روی این فناوری انجام شد تا پتانسیل آن برای درمان سرطان کشف شود.
ملانوما اولین هدف اصلی برای آزمودن این فناوری شد و هر دو شرکت بزرگ mRNA (بیونتک و مدرنا) در مراحل پایانی آزمایشات انسانی هستند.
نتایج حاصل از آزمایش فاز ۲ اثربخشی واکسن سرطان mRNA را نشان می‌دهند. داده‌های آنها نشان داد که افزودن درمان mRNA به ایمونوتراپی مرسوم، نتایج بیماران را تا ۴۴ درصد بهبود می‌بخشد.
اولین نواز مغزی در یک انسان در حال مرگ، فعالیتی شبیه رویا را نشان می‌دهد
محققان در حالی که نوار مغزی یک مرد ۸۷ ساله مبتلا به صرع را تحت نظر داشت و مراقب تشنج بود، بیمار ناگهان دچار حمله قلبی شد و جان باخت. این امر باعث شد تا محققان ۱۵ دقیقه فعالیت مغزی را در زمان مرگ ثبت کنند.
آنها روی بازه زمانی ۳۰ ثانیه در دو طرف زمانی که ضربان قلب متوقف شد تمرکز کردند و افزایش فعالیت در انواع امواج مغزی به نام اوا گاما را تشخیص دادند. این‌ها در فرآیند‌هایی مانند رویا، مدیتیشن و بازیابی حافظه دخیل هستند و نگاهی اجمالی به آنچه ممکن است فرد در آخرین لحظات خود تجربه کند، می‌دهد.
پیوند مدفوع بالاخره تبدیل به یک داروی رسمی شد
اداره کالا‌های درمانی استرالیا (TGA) اولین بار در جهان، درمان پیوند مدفوع را تأیید کرد. به این ترتیب محصول شرکت بیوتکنولوژی BiomeBank یعنی “محصول درمانی مبتنی بر میکروبیوم” با نام BIOMICTRA تایید شد. این درمان به طور خاص فقط برای درمان عفونت‌های باکتری کلستریدیوم دیفیشیل یا به اختصار C. diff انجام می‌شود.
اندکی پس از مجوز استرالیا، سازمان غذا و داروی ایالات متحده هم این درمان را به صورت رسمی برای درمان همین عفونت تایید کرد. در این درمان باکتری‌های طبیعی مدفوع یک شخص با پیوند مدفوع تغییر پیدا می‌کنند و عرصه را بر باکتری‌ها بیماری‌زا تنگ می‌کنند و باعث درمان می‌شوند.
اولین پیوند قلب خوک به انسان در جهان
بیمار دریافت‌کننده پیوند، مردی ۵۷ ساله به نام دیوید بنت با بیماری قلبی لاعلاج بود. بنت وضعیت بسیار نامناسبی داشت و کاندید پیوند قلب انسانی هم بود. اما به عنوان آخرین درمان در شرایطی که اهداکننده انسانی برای او پیدا نشده بود، پیوند قلب خوک پیشنهاد شد.
بنت نزدیک به دو ماه با قلب خوک زنده ماند تا در نهایت به دلیل نارسایی قلبی بمیرد. محققان هنوز در حال بررسی دقیق چگونگی مرگ بنت هستند زیرا مطالعه اولیه هیچ نشانه‌ای از رد عضو را نشان نداده بود.
ژن درمانی‌های جدید به گرانترین دارو‌ها در تاریخ تبدیل شده‌اند
در ۱۲ ماه گذشته، تأییدیه‌های متعدد ژن درمانی‌های گران قیمت را شاهد بودیم. ابتدا، یک ژن درمانی برای درمان یک بیماری خونی نادر توسط FDA مجاز شد و با قیمت ۲.۸ میلیون دلار وارد بازار شد. سپس ژن درمانی دیگری وارد بازار شد که این بار هموفیلی را درمان می‌کرد و قیمت آن ۳.۵ میلیون دلار بود.
البته هزینه این ژن درمانی‌ها که یک مرحله‌ای انجام می‌شوند باید نسبت به هزینه یک عمر مراقبت‌های بهداشتی در طول عمر مقایسه شود. بنابراین شرکت‌های داروسازی ادعا می‌کنند که این ژن‌درمانی‌های یک‌باره در نهایت در مقایسه با درمان‌هایی که صد‌ها هزار دلار در سال هزینه دارند، ارزان‌تر هستند. اما هنوز سؤالاتی در مورد اینکه چگونه ممکن است بیمه‌گران سلامت این پرداخت‌های هنگفت را انجام می‌دهند و اینکه آیا این ژن‌درمانی‌های چند میلیون دلاری تنها ممکن است ثروتمندان را شفا بدهند، مطرح شده است.
نگران نباشید – کلنجار با محتویات بینی باعث بیماری آلزایمر نمی‌شود
و شاید مهمترین خبر پزشکی در سال جاری، تحقیقی جنجالی بود که نشان می‌دهد ور رفتن با بینی و بیرون آوردن ریزه‌های بینی ممکن است باعث بیماری آلزایمر شود! اما چند متخصص علوم اعصاب اظهار کردند که ربطی بین حفاری بینی! و شروع زوال عقل وجود ندارد. نمونه‌ای از بزرگنمایی و کژفهمی اخباری علمی!
منبع: یک پزشک
