اختصاصی تابناک باتو ــ حیوانات دارای بیشترین عمر بر روی کره زمین از ویژگیهایی برخوردارند که میتوانند روند پیری را متوقف و حتی گاهی اوقات معکوس کنند. اگرچه ممکن است انسانها با "محدودیت مطلق سن" ۱۵۰ سال رو به رو باشند، اما این میزان سن، مانند یک چشم برهم زدنی در مقایسه با قرنها و هزارههایی است که برخی از حیوانات در آن زندگی میکنند.
رکورد دارترین حیوانات با بیشترین طول عمر، عمدتاً در زیر آب و در اعماقی که شرایط زندگی پایدار و ثابت است، زندگی میکنند. دانشمندان قادر نیستند که تولد و مرگ هر یک از اعضای این گونهها را ثبت کنند؛ از این رو، آنها معمولا حداکثر طول عمر را بر اساس آنچه در مورد زیست شناسی یک گونه شناخته شده است، تخمین میزنند. پس با ما همراه باشید تا با قدیمیترین گونههای حیوانات با بیشترین طول عمر آشنا شویم.
لاک پشت غول پیکر سیشل: با بیش از ۱۹۰ سال سن
لاک پشتها به خاطر طول عمرشان مشهور هستند. قدیمیترین جانور روی زمین، لاک پشت غول پیکری با نام علمی (Aldabrachelys gigantea hololissa) مشهور به جاناتان است که ۱۹۰ سال سن دارد. این لاک پشت پس از اینکه در سال ۱۸۸۲ توسط مردم سیشل به آنجا آورده شد در جزیره سنت هلنا در اقیانوس اطلس جنوبی زندگی میکند. سن جاناتان تخمینی است، اما عکسی که از او بین سالهای ۱۸۸۲ و ۱۸۸۶ گرفته شده نشان میدهد که او در آن زمان نیز یک جاندار کاملا بالغ بوده است.
در ۱۲ ژانویه ۲۰۲۲، رکوردهای جهانی گینس اعلام کرد که جاناتان پیرترین لاک پشت تاریخ است. جو هالینز، دامپزشک جاناتان، در آن زمان به سازمان رکوردهای جهانی گینس گفت: «او یک نماد محلی است، نمادی از پایداری در مواجهه با تغییر.»
لاک پشتهای غول پیکر باید مدت زیادی زندگی کنند تا بتوانند بارها و بارها تولید مثل و تخمهای زیادی تولید کنند؛ زیرا بسیاری از تخمهای آنها توسط شکارچیان خورده میشود. این لاک پشتها عمدتاً توانایی از بین بردن سریع سلولهای آسیب دیده را دارند که ممکن است به طول عمر این جانداران کمک فراوانی کند.
توتیای دریای سرخ: ۲۰۰ ساله
توتیای دریای سرخ (Strongylocentrotus franciscanus) جزو بی مهرگان کوچک و خاردار محسوب میشوند. به گفته دانشگاه ایالتی اورگان، این جانداران در آبهای کم عمق ساحلی آمریکای شمالی از کالیفرنیا تا آلاسکا زندگی میکنند و از گیاهان دریایی این ناحیه تغذیه میکنند. محققان تصور میکردند که توتیای دریای سرخ به سرعت رشد میکنند و به طور میانگین عمری معادل حدود ۱۰ سال دارند، اما با بررسی دقیقتر این گونهها، متوجه شدند که این جانداران به آرامی به رشد خود ادامه میدهند و در برخی از نواحی جغرافیایی در صورت دور ماندن از شکارچیان، بیماریها و ماهیگیران میتوانند تا مدتهای طولانی زنده بمانند.
بر اساس مطالعهای که در سال ۲۰۰۳ در مجله Fishery Bulletin منتشر شد، توتیای دریای سرخ کشف شده در واشنگتن و آلاسکا قادرند تا بیش از ۱۰۰ سال عمر و توتیای مربوط به منطقه بریتیش کلمبیا در کانادا، تا حدود ۲۰۰ سال عمر کنند.
نهنگ قطبی سر کمانی: با بیش از ۲۰۰ سال سن
نهنگهای قطبی سرکمانی (Balaena mysticetus) جزو طویلترین پستانداران روی زمین شناخته میشوند. به گفته اداره ملی اقیانوسی و جوی ایالات متحده آمریکا، طول عمر دقیق نهنگهای قطب شمال و پایین قطب شمال ناشناخته است، اما سرنیزههای سنگی یافت شده در برخی از این نهنگها ثابت میکند که آنها به راحتی بیش از ۱۰۰ سال و یا بیش از ۲۰۰ سال سن داشته باشند.
نهنگها دارای جهشهایی در ژنی به نام ERCC۱ هستند که در ترمیم DNA آسیبدیده نقش دارد و ممکن است به محافظت از نهنگها در برابر سرطان که علت بالقوه مرگ است، کمک کند. علاوه بر این، ژن دیگری به نام PCNA، دارای یک بخش تکرار شونده است که در رشد و ترمیم سلولها نقش دارد و تکرار آن میتواند پیری را کند کند.
Rougheye rockfish: با بیش از ۲۰۰ سال سن
به گفته دپارتمان آبزیان و حیات وحش واشنگتن ماهی Rougheye rockfish یکی از مسنترین ماهیها است که حداکثر طول عمر آن حداقل ۲۰۵ سال است. این ماهیهای صورتی یا قهوهای در اقیانوس آرام زندگی میکنند. به گفته کمیته وضعیت حیات وحش در خطر انقراض کانادا، آنها تا ۳۸ اینچ (۹۷ سانتی متر) رشد میکنند و حیوانات دیگر مانند میگو و ماهیهای کوچکتر را میخورند.
یک مطالعه در سال ۲۰۲۱ که در مجله Science منتشر شد ژنوم ۸۸ گونه صخره ماهی از جمله Rougheye rockfish را بررسی کرد و مسیرهای ترمیم DNA که ممکن است به جلوگیری از سرطان در این جانداران کمک کند، پیدا کرد.
صدف مروارید آب شیرین: با بیش از ۲۵۰ سال سن
صدفهای مروارید آب شیرین (Margaritifera margaritifera) جانداران دو کفهای هستند که ذرات غذا را از آب فیلتر میکنند. آنها عمدتاً در رودخانهها و نهرها زندگی میکنند و در اروپا و آمریکای شمالی یافت میشوند. طبق گزارش صندوق جهانی حیات وحش، قدیمیترین صدف مروارید آب شیرین شناخته شده ۲۸۰ ساله است. این بی مهرگان به دلیل متابولیسم پایین خود، عمر طولانی دارند.
صدفهای مروارید آب شیرین یک گونه در معرض خطر انقراض هستند. به گفته اتحادیه بینالمللی حفاظت از طبیعت، جمعیت آنها به دلیل انواع عوامل مرتبط با انسان، از جمله آسیب و تغییرات در زیستگاههای رودخانهای که به آنها وابسته هستند، در حال کاهش است.
کوسه گرینلند: با بیش از ۲۷۲ سال سن
کوسههای گرینلند (Somniosus microcephalus) در اعماق اقیانوسهای منجمد شمالی و اقیانوس اطلس شمالی زندگی میکنند. طبق گفته رصدخانه کوسه سنت لارنس در کانادا، آنها میتوانند تا ۲۴ فوت (۷.۳ متر) رشد کنند و رژیم غذایی دارند که شامل انواع حیوانات دیگر از جمله ماهی و پستانداران دریایی مانند فوکها میشود.
یک مطالعه در سال ۲۰۱۶ روی بافت چشم کوسه گرینلند که در مجله Science منتشر شد، تخمین زد که این کوسهها میتوانند به طور میانگین طول عمری معادل با ۲۷۲ سال سن داشته باشند. بزرگترین کوسه در این مطالعه حدود ۳۹۲ سال سن تخمین زده شد و محققان پیشنهاد کردند که این کوسهها ممکن است تا ۵۱۲ سال سن داشته باشند. تخمینهای سنی با درجهای از عدم قطعیت همراه بود، اما حتی کمترین تخمین یعنی ۲۷۲ سال سن نیز این کوسهها را جزو پیرترین مهره داران روی زمین تبدیل میکند.
کرم لوله ای: با بیش از ۳۰۰ سال سن
کرمهای لولهای بی مهرگانی هستند که در کف اقیانوس زندگی میکنند. بر اساس وبسایت Dive and Discover مؤسسه اقیانوسشناسی Woods Hole، باکتریها موجود در این کرم ها، از مواد جذب شده، قند تولید میکند که جذب بدن خود کرم میشود. بر اساس گزارش Exploring Our Fluid Earth برخی کرمهای لولهای در اطراف دریچههای گرمابی زندگی میکنند، اما پیرترین گونههای این جاندار در محیطهای سردتر و پایدارتر به نام تراوش سرد یافت میشوند؛ جایی که مواد شیمیایی از شکافهای کف دریا خارج میشوند.
یک مطالعه در سال ۲۰۱۷ منتشر شده در مجله The Science of Nature نشان داد که Escarpia laminata، گونهای از کرم لولهای در خلیج مکزیک، میتوانند تا ۲۰۰ سال عمر کند و برخی از نمونهها نیز بیش از این میزان سن دارند. کرمهای لولهای متابولیسم آهستهای دارند و تهدیدات طبیعی کمی (مانند شکارچیان) دارند که به این موجودات کمک کرده تا عمر طولانیتری داشته باشند.
صدف کوهاگ اقیانوسی: با بیش از ۵۰۰ سال سن
صدفهای کوهاگ اقیانوسی (Arctica islandica) در اقیانوس اطلس شمالی زندگی میکنند. این گونه متعلق به آبهای شور میتواند حتی بیشتر از سایر دوکفه ایهای موجود در این لیست، عمر کند. بر اساس گزارش موزه ملی ولز در بریتانیا، یکی از صدفهای اقیانوسی در سواحل ایسلند که در سال ۲۰۰۶ یافت شد، ۵۰۷ سال سن داشت. این صدف باستانی به دلیل اینکه در سال ۱۴۹۹، زمانی که سلسله مینگ بر چین حکومت میکردند، به دنیا آمد، مینگ نام نهاده شد.
در آبهای سردتر اطراف ایسلند، این گونه متابولیسم کندتری دارد و به همین دلیل به کندی رشد میکند و حتی ممکن است بیش از ۵۰۷ سال عمر کند.
مرجان سیاه: با بیش از ۴۰۰۰ سال سن
مرجانها شبیه سنگها و گیاهان رنگارنگ زیر آب هستند، اما در واقع از اسکلت بیرونی بی مهرگان به نام پولیپ تشکیل شده اند. این پولیپها به طور مداوم تکثیر میشوند و با ایجاد یک کپی ژنتیکی یکسان جایگزین خود میشوند، که با گذشت زمان باعث میشود ساختار اسکلت بیرونی مرجان بزرگ و بزرگتر شود؛ بنابراین مرجانها به جای اینکه یک ارگانیسم واحد باشند، از ارگانیسمهای متعدد یکسان تشکیل شده اند، از این رو، طول عمر یک مرجان بیشتر ناشی از یک تلاش گروهی است.
مرجانهای سیاه اعماق آب از جمله مرجانهای قدیمی کره زمین هستند. نمونههای مرجان سیاه یافت شده در سواحل هاوایی قدمت ۴۲۶۵ ساله دارند.
اسفنج شیشه ای: با بیش از ۱۰۰۰۰ سال سن
اسفنجها از کلونیهای حیواناتی شبیه مرجانها تشکیل شده اند و همچنین میتوانند هزاران سال زندگی کنند. اسفنجهای شیشهای از جمله قدیمیترین اسفنجهای روی زمین هستند. اعضای این گروه اغلب در اعماق اقیانوس یافت میشوند و اسکلتهایی شبیه به شیشه دارند. یک مطالعه در سال ۲۰۱۲ که در مجله Chemical Geology منتشر شد، تخمین زد که یک اسفنج شیشهای متعلق به گونه Monorhaphis chuni حدود ۱۱۰۰۰ سال قدمت دارد. سایر گونههای اسفنجی ممکن است حتی طولانیتر از این میزان نیز زندگی کنند.
عروس دریایی Turritopsis dohrnii: به طور بالقوه جاودانه
Turritopsis dohrnii عروس دریایی جاودانه نامیده میشود، زیرا به طور بالقوه میتواند برای همیشه زنده بماند. عروس دریایی قبل از استقرار خود در بستر دریا و تبدیل شدن به پولیپ، زندگی خود را به صورت لارو شروع میکند. سپس این پولیپها مدوزا و عروس دریایی را تولید میکنند. طبق گفته موزه تاریخ طبیعی آمریکا، T. dohrnii بالغ، از این نظر خاص است که در صورت آسیب فیزیکی یا گرسنگی میتواند دوباره به پولیپ تبدیل شود و سپس به حالت عروس دریایی خود بازگردد.
به گفته موزه تاریخ طبیعی لندن، عروس دریایی که بومی دریای مدیترانه است، میتواند این فرآیند را چندین بار تکرار کند و چرخه زندگی خود را معکوس کند، بنابراین ممکن است در شرایط مناسب هرگز در اثر پیری نمیرد. T. dohrniiها کوچک هستند - کمتر از ۰.۲ اینچ (۴.۵ میلی متر) عرض - و توسط حیوانات دیگر مانند ماهی خورده میشوند یا ممکن است به روشهای دیگر بمیرند؛ بنابراین این رویدادهای طبیعی در حیات وحش آنها را از رسیدن به مرحله جاودانگی کامل باز میدارد.
هیدر: به طور بالقوه جاودانه
هیدرها گروهی از بی مهرگان کوچک با بدن نرم است که کمی شبیه به عروس دریایی است و مانند T. dohrnii پتانسیل زندگی برای همیشه را دارد. این بی مهرگان عمدتاً از سلولهای بنیادی تشکیل شدهاند که به طور مداوم از طریق تکثیر یا شبیهسازی بازسازی میشوند، بنابراین این حیوانات با افزایش سن زوال نمییابند. آنها در شرایط طبیعی به دلیل تهدیدهایی مانند شکارچیان و بیماری میمیرند، اما بدون این خطرات خارجی، میتوانند برای همیشه به بازسازی خود ادامه دهند.
دانیل مارتینز، استاد زیست شناسی در کالج پومونا در کلرمونت کالیفرنیا، که روند پیری هیدر را بررسی میکرد، قبلاً به Live Science گفت: «به نظر نمیرسد که این جانداران پیر شوند، بنابراین میتوان گفت که به طور بالقوه، جاودانه هستند.»