اختصاصی تابناک باتو ـ سالها پیش از حمله روسیه به اوکراین، الکسی ساوچنکو به ساخت یکی از کشندهترین و ارزانترین سلاحهایی که اکنون توسط هزاران سرباز اوکراینی استفاده میشود، کمک کرد.
در سال ۲۰۱۴، او از جمله معترضانی بود که تظاهرات چند ماهه اش در کیف سبب شد تا در نهایت ویکتور یانوکوویچ، رئیس جمهور طرفدار روسیه را برکنار شود.
مسکو برای انتقام، کریمه را به خاک کشور خود الحاق کرد و جنگ جداییطلبی را در جنوب شرقی اوکراین به راه انداخت. این امر باعث شد که ساوچنکو همراه با فعالان همفکر خود، سازمانی غیردولتی به نام Army SOS را راه اندازی کند.
این گروه پول جمع آوری کرد تا جلیقههای مخصوص و سایر تجهیزات نظامی را برای معترضان سابق که داوطلبانه برای مبارزه با جدایی طلبان میروند تهیه کنند؛ زیرا این مبارزان با وجود آموزشهای سخت، تجهیزات کافی نداشتند و هنگامی که این گروه تجهیزات نظامی را به خط مقدم تحویل دادند، داوطلبان جنگ چیزی را دریافت کردند که شدیداً به آن نیاز داشتند.
در بحبوحه جنگ یکی از این داوطلبان بیان داشت: نقشهها را به ما بدهید، ما به نقشه نیاز داریم، ما فقط نقشههای شوروی دهه ۱۹۸۰ را داریم. به همین دلیل شرکت Army SOS به به جای چاپ هزاران صفحه نقشه راه حل کاربردی دیگهای را به کار گرفت.
آنها از گروهی از توسعه دهندگان نرم افزار در کیف خواستند تا نقشههای ماهوارهای و دادههای نظامی اوکراین را روی تبلتها و گوشیهای هوشمند نصب کنند.
به گفته یکی از نیروهای اوکراینی، پس از ارائه این نقشههای دیجیتال، نیروها بهتر محیط اطراف خود را زیر نظر داشتند و ابزارها به آنها اجازه دادند وضعیت توپخانه را با وضوح و دقت بیشتری بهبود ببخشند. پس از گسترش این نقشهها پیشنهادات بیشتری از سوی سربازان اوکراینی ارائه شد.
ساوچنکو در محاسبه با الجزیره بیان داشت که سوالهایی همچون «آیا میتوانید گزینهای برای اندازه گیری فاصله اضافه کنید؟ آیا میتوانیم مختصات را وارد کنیم؟ آیا میتوانیم آتش توپخانه را هدایت و محاسبه کنیم؟» جزو مهمترین سوالات سربازان بود.
روش هدایت آتش در دوران شوروی مستلزم ورود دستی دادهها و استفاده از جداول توپخانه برای محاسباتی است که حداکثر ۱۵ دقیقه طول میکشد. اما چیزی که Army SOS و توسعه دهندگان به آن دست یافتند، کل سیستم را تغییر داد.
این نرم افزار که Kropiva (گزنه) نام دارد، بخشی از تجهیزات و تسلیحات پیشرفته است که به تبدیل ارتش اوکراین از یک نیروی نظامی ضعیف به یک نیروی جدی مقاومت کمک کرده است.
پاول لوزین، تحلیلگر دفاعی مستقر در روسیه در بنیاد جیمزتاون در واشنگتن دی سی، به الجزیره گفت که نرم افزار کروپیوا «نمونهای از یک ابتکار خارق العاده و استفاده مؤثر از سیستمهای غیرنظامی در ارتش است.»
این نرم افزار میتواند هر تبلت مبتنی بر اندروید را که قیمت آن ۱۵۰ دلار یا بیشتر است، به یک واحد اساسی از یک سیستم هدایت دقیق خودکار تبدیل کند. این تبلت میتواند مختصاتی را برای تصحیح آتش توپخانه از کاربر خود، پهپاد یا رادار به دست آورد و یا اطلاعاتی به آن ارسال کند و فاصله تا اهداف و شلیک مستقیم هر نوع توپ مورد استفاده در ارتش اوکراین را محاسبه کند.
این تبلت همچنین دادههای هواشناسی را دریافت میکند که میتواند هر عامل موثری در جنگ همچون سرعت و جهت باد، دما و رطوبت را بررسی کند.
اگر دسترسی به وب برای ارتباط با مراکز فرماندهی وجود نداشته باشد، تبلت میتواند از ایستگاههای رادیویی قابل حمل برای ارسال دادهها استفاده کند و محاسبات ریاضی مختصات را در عرض چند ثانیه انجام و ارسال کنند.
این تبلت همچنین میتواند جان انسانها را نیز نجات میدهد. نتونینا بایورا، داوطلب این گروه از رزمندگان اوکراینی به الجزیره گفت: «نیروهای ما به راحتی وارد زمین مین میشدند و با استفاده از تبلت و نرم افزار کروپیوا میتوانستند بدون هیچ آسیبی از آن منطقه نیز خارج شوند.»
Army SOS و توسعه دهندگان کد نرم افزار را در سال ۲۰۱۸ به طور رایگان به ارتش اوکراین تحویل دادند.
رویکردهای رقابتی این نرم افزار فقط حاوی اطلاعاتی در مورد محیط اطراف کاربر است. در صورت توقیف و یا دزیده شدن، تبلت محافظت شده با استفاده از یک رمز عبور میتواند به صورت دیجیتالی از سرور اصلی خاموش و غیر قابل استفاده شود و حتی اگر اعضای سرویس روسی یا جدایی طلبان یکی از این تبلتها را به دست آورند، مافوق آنها اکیداً توصیه میکنند که از آن استفاده نکنند. آنچه که سبب این تصمیم شده است آن است که فرماندهان روسی بر این باورند «پنیر مجانی را فقط در تله موش میتوان پیدا کرد». یک نشریه نظامی روسی، Top War، در ماه مه هشدار داد که نرمافزار اوکراینی یک چنین تله موشی است.
نویسنده ناشناس مقاله ادعا کرد که دادههای هر تبلت به ایالات متحده میرسد و وارد کردن نقشههای روسیه اطلاعات مهمی را در اختیار دشمن قرار میدهد. این نشریه همچنین از نبود نرم افزار مشابه در ارتش روسیه ابراز تاسف کرد. نویسنده در پایان این مقاله گفت: «حتی اگر چنین نرمافزاری وجود داشته باشد، برای واحدهای نظامی خط مقدم همچنان عرضه نشده است.» این مقاله همچنین بر تفاوت تکاملی بین راههایی که روسیه و اوکراین تسلیحات جدید تولید میکنند، تأکید میکند.
تحلیلگران میگویند که واحدهای نظامی-صنعتی روسیه در فساد و ناکارآمدی همراه با بودجههای متورم و سیستم قراردادی غیرشفاف غرق شده است. لوزین، تحلیلگر گفت که نرم افزار کروپیوا در روسیه به سختی قابل استفاده است، زیرا واحدهای نظامی ـ صنعتی روسیه بیش از حد دست و پا چلفتی اند و زیر بار انبوه افسران اطلاعاتی قرار دارند.
او گفت: «آنالوگهای نرم افزار کروپیوا ممکن است در روسیه راه اندازی شوند، اما چندین برابر گرانتر و بسیار کمتر مفید و مؤثر خواهند بود.»
عه! واقعا؟!