«تابناک با تو» - برای همهی ما جای تعجب دارد که چرا زنان قاجار اکثرا چاق، زشت و سیبیلو هستند. اما چرا آنها چنین استایل و شکلی را برای خود انتخاب میکردند؟
ارادت خاص شخص ناصرالدین شاه به سبیل کلفت!
سالهاست که همهی ما با دیدن تصاویر زنان درشت هیکل دوران قاجار شگفت زده میشویم. چطور همه تا این حد چاق هستند؟ چرا همه سبیل دارند آن هم به این شدت؟ چطور ابروی همگی اینقدر پر پشت و انبوه و پیوسته است؟ خالهای گوشتی سیاه چرا این همه رایج بوده اند؟
وجه مشترک همه این تصاویر شخص عکاس است. یعنی ناصر الدین شاه. او که به مناسبت موقعیتش، نخستین عکاس ایرانی است تنها کسی بوده که میتوانسته این تعداد گسترده عکس از زنان حرمسرا بگیرد.
این طور که از قراین و شواهد بر میآید چهرهها در این عکسها چندان واقعی نیستند. سبیلها و ابروها و خالهای گوشتی گویا همگی با مداد مشکی کشیده شده اند. چرا؟
گویا ابروی ضخیم و به هم پیوسته، سلیقهی شاه بوده و او این گونه ابرو را میپسندیده. نقاشی سبیل زنان هم گویا راهی برای عرض ارادت و علاقهی ایشان به شخص شاه سبیل کلفت بوده. باقی چیزها مانند خال گوشتی هم احتمالا به تکرار زیاد عکاسی از چهرهی زنان و نیاز به ایجاد تنوع مربوط بوده.
تعدادی از عکسهای به جا مانده، از چهرهی "انیس الدوله" زن قدرتمند دربار ناصری هستند. انیس الدوله که دربسیاری از نوشتهها زن زیبایی معرفی شده در عکسهای ناصر الدین شاه چهرهی متفاوتی دارد.
این تصویری است که با نور پردازی و کادر بندی مناسب، چهرهای زیبا از انیس الدوله به نمایش میگذارد:
انیس الدوله سوگلی ناصرالدین شاه قاجار.
ولی در این عکس که سوژه دورتر ایستاده و شاید کیفیت نور و چاپ هم پایینتر بوده سوگلی ناصر الدین شاه ناگهان زشت میشود.
انیس الدوله سوگلی ناصرالدین شاه قاجار
تصاویر زیادی از انیس الدوله هستند که در هر کدام سوگلی ناصر الدین شاه چهره و آرایش و لباس دگرگونهای دارد. در یکی دور چهره با گل تزیین شده و در دیگری با دارا بودن چارقد سفت و محکم سینهها برهنه هستند. در تصویری میبینیم که زنان شکلک در آورده اند و در دیگری خواجگان حرمسرا در کنار بانوان هستند.
در تصویر پایین اثر مداد مشکی در ضخیم و به هم پیوسته شدن ابروی کمانی انیس الدوله به روشنی به چشم میآید.
انیس الدوله سوگلی ناصرالدین شاه قاجار
از آنجایی که بیشتر عکسهای ناصر الدین شاه از زنان حرم بوده میتوان حدس زد که برای فرار از تکرار مکررات بانوان را وامی داشته دستی در چهره و سر وضع خود ببرند و تفاوت ایجاد کنند.
ناصرالدین شاه به همراه انیس الدوله و عالیه خانم
شاید بتوان نتیجه گرفت که این عکسها نشانگر چهرهی واقعی زنان آن دوران نیستند و، چون قرار بر نمایش عمومی آنها نبوده صرفن هدف سرگرمی شاه را تامین میکرده اند.
یکی از نخستین سلفیهای جهان در حرمسرای ناصرالدین شاه
تصویر بعدی عصمت الدوله دختر بزرگ ناصرالدین شاه و همسر دوست محمدخان معیرالممالک است. ناصرالدین شاه پدر عصمت الدوله درباره آرایش او مینویسد:
وعده داشتیم خانه ظل السلطان از صبح رفتیم ... من و ظل السلطان و نایت السلطنه رفتیم اندرون از همان راه گلخانه ... عصمت الدوله سبیل داشت، به قدر سبیل نایب السلطنه.
منبع: خبرآنلاین
و اینکه میگید به خاطر عکاس بوده پس در مورد تیپ و ظاهر ایرانیان اون زمان که توسط عکاسان غربی گرفته شده چی میگید؟