مدیرعامل انجمن مودت
اجرای برنامه جامع ازدواج پایدار و خانواده متعالی در سال 94/ اختلالات و مشکلات روانی و جسمی جوانان قبل از ازدواج درمان شود
با توجه به اقدامات استانداری تهران، از سال جاری برنامه جامع ازدواج پایدار و خانواده متعالی استان تهران با حمایت دفتر امور اجتماعی استانداری تهران بعد از طی مرحله مقدماتی، با تمرکز بر استانداردسازی آموزش‌های قبل از ثبت عقد ازدواج اجرایی می‌شود و در ادامه سایر خدمات را نیز مورد توجه قرار خواهد داد.
مدیرعامل انجمن مودت گفت: به منظور بهبود فرآیند ازدواج و کمک به تحکیم نهاد خانواده در استان تهران، از سوی دفتر امور اجتماعی استانداری تهران، برنامه جامع ازدواج پایدار و خانواده متعالی تدوین، تصویب و در حال پیگیری برای اجرا است.
دکتر رضا شریفی با دسته‌بندی علل طلاق در چهار محور اساسی گفت: چهار دسته عوامل عمده در زمینه افزایش آمار طلاق و کاهش پایداری ازدواج تأثیرگذار هستند که عبارت‌انداز: تغییر در سبک زندگی جوانان ناشی از مسایل فرهنگی و تربیتی، نقص‌های مهارتی موردنیاز برای زندگی زناشویی، مشکلات و عوارض ناشی از آسیب‌ها و اختلالات روانشناختی و جسمانی، و نهایتاً کاستی‌های موجود در زمینه استانداردهای اجتماعی شامل قوانین حمایتی از نهاد خانواده، محدودیت‌های اقتصادی و معیشتی و خدمات اجتماعی مرتبط با ازدواج و خانواده. این عوامل عمده، به تنهایی و یا در تعامل با یکدیگر در بروز و تشدید تعارض‌های زناشویی و افزایش آمار آسیب اجتماعی طلاق مؤثر خواهند بود.
فقدان برنامه‌ریزی فرهنگی و اجتماعی متناسب با توسعه صنعتی و شهرنشینی وی در توضیح عامل تغییر در سبک زندگی نسل جوان و مسایل فرهنگی و تربیتی مطرح در این زمینه لظهار داشت: در سال‌های پس از دفاع مقدس، کشور ما روند سریع توسعه اقتصادی و صنعتی را هم‌زمان با توسعه شهرنشینی و تغییرات جمعیتی تجربه کرد؛ درحالی‌که فضای اجتماعی و فرهنگی کشور، هم‌زمان با این تغییرات ساختاری، رشد متناسب و مورد نیاز را نداشته است. از سوی دیگر در این روند تغییرات اقتصادی و صنعتی، مردم ما هدف تهاجمات رسانه‌ای بیگانه به‌ویژه در حوزه خانواده و نسل جوان بوده‌اند و با رشد سریع شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی‌زبان و بازشدن بی‌حدومرز فضای رسانه‌ای کشور، شاهد تغییرات چشمگیر در سبک زندگی نسل جوان بودیم که شاید بتوان بخشی از این تغییرات را محصول اجتناب‌ناپذیر توسعه دانست، اما به‌نظر می‌رسد این شرایط بیشتر ناشی از فقدان برنامه‌ریزی فرهنگی و اجتماعی متناسب با توسعه صنعتی و شهرنشینی و مسایل جمعیتی بوده است.
تنوع‌طلبی، اخلاق‌گریزی و بی‌میلی به تحمل و تاب‌آوری شرایط سخت زندگی؛ از مشخصه‌های نسل جوان امروزی این روانشناس با اشاره به نقش مخرب شبکه‌های فارسی‌زبان ماهواره‌ای افزود: درشرایطی که رسانه‌های بیگانه، تمام توان خود در زمینه برنامه‌های خانواده‌محور متمرکز کردند و برای انتقال سبک زندگی غیربومی به نسل جوان از هیچ کوششی دریغ نمی‌کردند، در درون کشور متأسفانه ما فاقد یک برنامه ملی و هدفمند در حوزه پایداری ازدواج و تحکیم نهاد خانواده بوده‌ایم؛ لذا نسل جوان ما به‌طور محسوسی تحت‌تأثیر الگوهای دردسترس سبک زندگی ماهواره‌ای قرار گرفتند، به شکل فزآینده‌ای تمایلات فردگرایی، مصرف‌گرایی، لذت‌جویی و تنوع‌طلبی، اخلاق‌گریزی و بی‌میلی به تحمل و تاب‌آوری شرایط سخت زندگی فردی و محدودیت‌گریزی از چارچوب‌های اخلاقی و اجتماعی را نشان داده‌اند.
کاهش مسئولیت‌پذیری پسرها، دلزدگی زودهنگام از شریک زندگی و عدم تلاش برای حفظ زندگی مشترکبه عقیده شریفی پیامدهای این سبک از زندگی علاوه بر آسیب‌های روانی واجتماعی برای جوانان، می‌تواند کاهش میل آن‌ها و به‌ویژه پسران به مسئولیت‌های ازدواج، دلزدگی زودهنگام شریک زندگی و عدم تلاش برای حفظ زندگی مشترک باشد؛ لذا از دهه 80 به بعد، شاهد تغییرات چشمگیری در زمینه تأخیر در سن ازدواج جوانان، تمایل به آشنایی و ارتباط قبل از ازدواج بیرون از چارچوب‌های اجتماعی و قانونی، افراط در لذت‌جویی و تنوع‌طلبی و گریز از محدودیت‌ها و یا خودمرکزبینی در روند ازدواج و تعامل با همسر بوده‌ایم که به‌طور طبیعی نه با فرهنگ ملی ایرانیان سنخیتی دارد و نه با مصلحت‌های زندگی زناشویی موفق؛ ازاین‌رو متأسفانه از دهه هشتاد به این سو شاهد کاهش آمار ازدواج و افزایش آمار ناسازگاری‌های زناشویی و طلاق در کشورهستیم.
ناکارآمدی والدین در ایفای نقش فرزندپروی و تغییر سبک زندگی جواناناین روانشناس و متخصص حوزه ازدواج و خانواده ادامه داد: این سبک زندگی علاوه‌بر نقش مخرب رسانه‌های بیگانه، می‌تواند ناشی از ناکارآمدی والدین در ایفای نقش فرزندپروی و یا ناکارآمدی سایر نهادهای تأثیرگذار به‌ویژه آموزش و پرورش و آموزش عالی، دستگاه‌های فرهنگی و تربیتی، رسانه‌های داخلی باشد و نهایتاً این ناکارآمدی‌ها می‌تواند نسلی را پرورش دهد که برای زندگی پایدار زناشویی، جذاب و قابل‌قبول نیست و دیر یا زود آن‌ها را به سوی طلاق می‌کشاند.
عدم مهارت‌آموزی زوجین و افزایش اختلافات زناشویی در اثر آنمدیرعامل انجمن مودت با تأکید بر دسته دیگر عوامل ناپایداری ازدواج؛ یعنی نقص و کمبود مهارت‌های مؤثر در ازدواج موفق، اظهار داشت: ازدواج و زندگی زناشویی تغییرات مهمی‌در زندگی ایجاد می‌کند و موفقیت در این تغییرات منوط به توانایی‌ها و مهارت‌های خاصی است که رابطه زناشویی را لذت‌بخش و کنار آمدن با یکدیگر و مسایل زندگی را تسهیل می‌کند. این در حالی است که متأسفانه اکثر جوانان در آستانه ازدواج، فاقد مهارت‌های کافی در این زمینه هستند و نهادهای خانواده، مراکز آموزشی و تربیتی یا نهادهای فرهنگی کمکی به تقویت این مهارت‌ها در آن‌ها نکرده‌اند.
وی ادامه داد: در این شرایط بیشتر جوانان به‌جای جستجوی برنامه‌های آموزشی استاندارد برای تسلط بر این مهارت‌ها ترجیح می‌دهند وارد رابطه و یا زندگی مشترک شوند و در جریان آزمون و خطا به این توانایی‌ها دست‌یابند. در چنین شرایطی جوانان در رابطه‌هایی که می‌تواند منجر به ازدواج شود و یا در تعامل با همسر، خیلی زود درگیر تعارض‌ها می‌شوند و با تخریب روابط و تشدید اختلافات زناشویی، به سوی بدترین گزینه‌ها یعنی تخاصم و نهایتاً طلاق می‌روند.
اختلالات و مشکلات روانی و جسمی باید قبل از ازدواج درمان شودشریفی به تشریح نقش اختلالات و آسیب‌های روانشناختی یا جسمانی در بروز طلاق پرداخت و اظهار داشت: ازدواج می‌تواند به دلیل بیماری‌های یک یا هردوی زوجین ناکام بماند و تحت‌تأثیر مشکلات اضطرابی و افسردگی، عصبیت و بی‌ثباتی روانی یا خلقی و یا بیماری‌های شدید روانی که در جریان ازدواج شناخته نشده‌اند، به سمت طلاق پیش رود؛ درحالی‌که این اختلالات و یا سایر بیماری‌های جسمانی مخل رضایت زناشویی، بایستی قبل از ازدواج بررسی و درمان شود. همچنین در صورت عدم درمان قطعی و احتمال عود مجدد، زوجین باید قبل از ازدواج از این مسایل مطلع باشند و در صورت اصرار به ازدواج، توانایی‌های لازم برای زندگی با این بیماران را فرابگیرند.
عدم غربالگری مناسب در مسایل روانشناختی در کشور
این روانشناس در ادامه افزود: هرچند می‌توان بیشتر این اختلالات را پیش از ازدواج تشخیص و درمان کرد، اما متأسفانه در شرایط فعلی استانداردهای لازم در این خصوص در روند آشنایی و ثبت عقد ازدواج وجود ندارد و غربال‌گری‌ها حتی در مورد اعتیاد به نحو مطلوب انجام نمی‌شود؛ لذا این اختلالات می‌تواند منجربه بروز مشکلات زناشویی و نهایتاً افزایش طلاق شود.
ضرورت تأمین شرایط اقتصادی و حمایت‌های اجتماعی برای ازدواج پایدارمدیرعامل انجمن مودت دستیابی به استانداردهای اجتماعی مطلوب شامل وجود قوانین حمایتی کافی در زمینه ازدواج و تحکیم نهاد خانواده، تأمین فرصت‌های اشتغال و رفاه نسبی زوجین و تأمین خدمات اجتماعی مرتبط با ازدواج و تحکیم خانواده و خدمات اجتماعی و حمایتی را در کاهش طلاق مؤثر دانست و گفت: باید مسایل زنان و حقوق آن‌ها در خانواده مورد توجه ویژه قرار گیرد، خدمات اجتماعی و مددکاری اجتماعی و مداخله به‌موقع مجریان قانون در پیشگیری از جرایم حوزه خانواده مورد توجه قرار گیرد تا بسیاری از مشکلات زوجین که ناشی بحران اقتصادی، خشونت و یا مداخلات بستگان است، زودهنگام کنترل شود و منجر به مشکلات و آسیب‌های جبران‌ناپذیر بین زوجین نگردد.
اجرای برنامه جامع ازدواج پایدار و خانواده متعالی در سال 94وی با اشاره به برنامه جامع ازدواج پایدار و خانواده متعالی استانداری تهران ادامه داد: برای دستیابی به شرایط پایدار ازدواج ضروری است در مراحل مختلف ازدواج و تشکیل خانواده مداخلات متناسب مورد توجه قرار گیرد. به عبارتی لازم است جمعیت جوان در آستانه ازدواج از طریق برنامه‌های آموزشی و تربیتی به اشتیاق و آمادگی لازم برای ازدواج برسند و مهارت‌های کافی برای انتخاب همسر و مدیریت ازدواج موفق را کسب کنند. همین‌طور جوانانی که در این زمینه تصمیم‌گیری کرده‌اند و در شرف ثبت عقد ازدواج خود هستند، آموزش‌های پایه و اساسی برای ازدواج موفق و حفظ روابط رضایت‌بخش را دریافت کنند. در همین راستا به منظور بهبود فرآیند ازدواج و کمک به تحکیم نهاد خانواده در استان تهران، از سوی دفتر امور اجتماعی استانداری تهران، برنامه جامع ازدواج پایدار و خانواده متعالی تدوین، تصویب و در حال پیگیری برای اجرا است.
تقویت زمینه‌های افزایش رضایت زناشویی و پایداری ازدواج
مجری طرح ازدواج پایدار و خانواده متعالی با بیان این‌که تمرکز این برنامه بر استانداردسازی آموزش‌های هنگام ثبت عقد ازدواج جوانان استان و تقویت زمینه‌های افزایش رضایت زناشویی و پایداری ازدواج آن‌ها است، تأکید کرد: هرچند طی چند سال اخیر تلاش‌هایی در جهت کاهش آمار طلاق در استان تهران صورت گرفته، اما هنوز آمار طلاق در این استان چشمگیر و نگران‌کننده است؛ به‌نحوی‌که بر اساس آمار‌های موجود به هر سه ازدواج یک مورد طلاق ثبت می‌شود. اگر به این آمار مسایل مرتبط با عوارض و آسیب‌های اجتماعی طلاق برای زنان، مردان و فرزندان به‌جامانده از طلاق را اضافه کنیم، طبیعتاً منجر به سایر آسیب‌ها خواهد شد.
شریفی افزود: با توجه به اقدامات استانداری تهران، از سال جاری برنامه جامع ازدواج پایدار و خانواده متعالی استان تهران با حمایت دفتر امور اجتماعی استانداری تهران بعد از طی مرحله مقدماتی، با تمرکز بر استانداردسازی آموزش‌های قبل از ثبت عقد ازدواج اجرایی می‌شود و در ادامه سایر خدمات را نیز مورد توجه قرار خواهد داد.
نقش خانواده در زندگی و ازدواج موفق فرزنداناین استاد دانشگاه گفت: با توجه به آن‌که ازدواج معمولاً در میانه دهه سوم زندگی افراد اتفاق می‌افتد و هریک از زوجین داشته‌های رشدی خود را شامل تغییرات دوره‌های قبلی رشد و شایستگی‌های تحصیلی، شغلی و خانوادگی خود را به میدان زندگی زناشویی می‌آورد، خانواده در شکل‌گیری این سرمایه‌ها نقش به‌سزایی دارد؛ زیرا خانواده در روند رشد و رسیدن جوان به سنین ازدواج باید ویژگی‌هایی را در فرزند خود تقویت کرده باشد که مهم‌ترین آن‌ها در ارتباط با ازدواج موفق عبارت‌اند از: مسئولیت‌پذیری و تعهد، تحمل و سخت‌کوشی، مقاومت و تلاش در راه رسیدن به اهداف زندگی، عبور از خودمرکزبینی و توان صمیمیت، توانایی دوست‌داشتن دیگران، ایمان و هویت‌یابی منسجم.
عدم تحمل کافی و ضعف در مدیریت سختی‌ها و استرس‌های زندگی؛ از دلایل ناکامی در ازدواج
وی ادامه داد: دلایل بسیاری از ناکامی‌‌ها در ازدواج را باید در عدم تحمل کافی و ضعف در مدیریت سختی‌ها و استرس‌های زندگی، عدم ارتباط مناسب با همسر و نداشتن ایثار و فداکاری در تعارض‌ها دانست. متأسفانه ما این مسایل را به فرزندان خود آموزش نمی‌دهیم. بدیهی است اگر آن‌ها در جهت دوست‌داشتن دیگران رشد کنند، ازدواج موفق‌تری خواهند داشت و اگر والدین به هویت‌یابی سالم فرزند خود با روش‌های صحیح کمک نکند، هویت‌یابی ناسالم او می‌تواند زندگی بعدی و ازدواجش را به خطر اندازد.
مدیرعامل انجمن مودت تأکید کرد: آموزه‌های خانواده باید با اصول اخلاقی و معیارهای مطلوب زندگی هم‌خوانی داشته باشد. در غیر این صورت فرزندان آن‌ها در هویت‌یابی دچارمشکلات جدی می‌شوند و زمانی که هویت‌یابی به صورت نامطلوب و ناسالم شکل گرفته باشد، در زندگی و به‌ویژه ازدواج آن‌ها مشکل‌آفرین خواهد شد؛ لذا خانواده باید در برابر عوامل مخرب به‌ویژه رسانه‌های بیگانه از کارآیی کافی برخوردار باشد تا بتواند فرزندان موفقی در عرصه‌های مختلف زندگی اعم از تحصیل، اشتغال، زندگی اجتماعی و ازدواج تربیت کند.
ضرورت توانایی کنترل نیازها و برقراری روابط اجتماعی مناسبوی ادامه داد: شایستگی و کارآمدی، محصول تربیتی خانواده است و به افراد در برقراری روابط اجتماعی مناسب کمک می‌کند. افرادی که درگیری اجتماعی و قانونی دارند، قطعاً نمی‌توانند همسران خوبی باشند. افراد باید در کنترل خود توانمند باشند و بدانند که چگونه نیازهای خود را برای رسیدن به اهداف مهم‌تر به تأخیر بیندازند. وقتی فردی به سمت لذت‌جویی، فوریت و خودمحوری گرایش دارد، نمی‌تواند در زندگی مشترک نیازهای خود را به تأخیر بیندازند و همین امر باعث بروز بسیاری از مشکلات زناشویی می‌شود.
طلاق هم محصول و هم مولد معضلات اجتماعی استمجری طرح ازدواج پایدار و خانواده متعالی با بیان این‌که برای هر یک از این مسایل راهکارهایی وجود دارد، اظهار داشت: نمی‌توان انتظار داشت که همه مسایل ازدواج به سرعت حل شود، بلکه حل این مشکل نیازمند فرآیند‌های زمان‌بر است، اما ضروری است با پیش‌بینی مشکلات برای چند سال آینده، برنامه‌ریزی و مداخلات لازم انجام شود تا به‌تدریج پدیده نامطلوب طلاق که هم محصول و هم مولد مسایل اجتماعی است، کنترل و پیشگیری شود.
منبع: مهرخانه
