تابناک باتو ــ نحوه انتقال توسط تماس مستقیم انسان با حیوان، انسان و اشیا آلوده میباشد. ویروس از طریق پوست آسیب دیده (حتی خراش میکروسکوپیک)، راه های تنفسی و یا ترشحات مخاطی (چشم، بینی یا دهان) منتقل میشود هرچند انتقال حیوان به انسان میتواند از طریق گاز گرفتگی، خراشیدگی ناخن حیوان، تماس با گوشت حیوان مبتلا حین آماده سازی گوشت و یا تماس با هر قسمت از بدن و یا محل زندکی و بستر حیوان صورت پذیرد.
چون انتقال تنفسی از طریق ذرات درشت تنفسی است نیازمند تماس چهره به چهره نزدیک و طولانی است.
راه های پیشگیری عبارت است از پرهیز از تماس با حیوانات و یا جسد آنها که احتمالا محل ذخیره طبیعی هستند، پرهیز از تماس با اشیا بخصوص محل قرارگیری حیوان یا فرد مبتلا، ایزوله کردن فرد مبتلا، شستشوی مکرر دست ها با آب و صابون و یا الکل و همچنبن استفاده از لباس های محافظ برای کادر درمان که در تماس با مبتلایان هستند.
البته واکسن JYNNEOS که با نامهای ایموامیون و ایموانکس موجودند در آمریکا برای پیشگیری از آبله میمونهاستفاده میشود که بیشتر برای افراد در معرض می باشد.
همانند بسیاری از بیماری های ویروسی دیگر ، درمان قطعی برای آبله میمونی وجود ندارد هرچند واکسن، داروهای ضد ویروسی و واکسنیا ایمون گلوبولین VIG هم اکنون در کشورهایی مثل آمریکا برای پیشگیری و درمان شدت بیماری در دسترس است.
واکسن آبله، Cidofovir و ST-246 و همچنین VIG میتوانند برای کنترل انتقال عمومی و یا اپیدمی آبله میمونی به کار روند. البته واکسن JYNEOS که برای آبله میمونی از FDA مجوز گرفته میتواند برای آبله هم استفاده شود. مطالعات قبلی حاکی از اثرگذاری ۸۵ درصدی واکسن آبله بر علیه مانکی پاکس است. محققین معتقدر حتی تزریق واکسن پس از تماس هم میتواند از بیماری پیشگیری کند و یا از شدت آن بکاهد.
واکسن دیگر که مجوز گرفته به نام ACAM2000 از نوع ویروس زنده بوده و در افراد بالای ۱۸ سال هم برای آبله و هم آبله میمونی کاربرد دارد.
واکسن ترقیق شده واکسینیا وایروس (سویه آنکارا) نیز در سال ۲۰۱۹ برای مانکی پاکس تایید شد که شامل دو دوز است اما چندان در دسترس نیست.
مطالعات حیوانی حاکی از اثرگذاری ST-246 برای درمان بیماریهای ناشی از اپیدمی ویروسهای اورتوپوکس است.
در اروپا EMA داروی تکوویریمات Tecovirimat را که ابتدا برای آبله مرغان بود را برای درمان مانکی پاکس تایید نموده است.
باید دقت نمود که VIG که برای درمان عوارض آبله میمونی به کار میرود در آبله اثر ندارد و هنوز فایده آن برای موارد شدید اثبات نشده است اما میتواند بعنوان پیشگیری در افرادی که در تماس با آلودگی قرار گرفتند به کار رود.
در حال حاضر انگلستان مشغول ایجاد ذخیره واکسن برای احتمال گسترش این بیماری است. اسپانیا نیز هزاران دوز واکسن مانکی پاکس خریداری نموده است.
نتیجه میگیریم برخلاف جو وحشت ناشی از تمرکز خبرگزاری ها در حال حاضر جای نگرانی شدید نیست ولی مردم به دلیل ترس باقی مانده از پاندمی کرونا نسبت به اخبار آبله میمونی (مانکی پاکس) حساسیت زیادی نشان میدهند.البته اما این دلیل نمی شود که هشیاری و آمادگی خود را حفظ نکنیم.
وزارت بهداشت می بایست سریعا نسبت به صدور دستورالعمل بالینی مربوط (گایدلاین ها) و آموزش کادر درمان که در صف نخست برخورد قرار دارند اقدام کند و دستور اخذ نمونه توسط کادر درمان و بهداشت از موارد احتمالی را در صورت بروز برای ارسال به یک آزمایشگاه مرجع که بتواند این ویروس را به طریق PCR شناسایی کند، صادر نماید.
در عین حال رسانه های رسمی و از جمله صدا و سیما برای کاهش وحشت عمومی و اطلاع رسانی درست، با بهره گیری از اساتید متخصص بیماری های عفونی، ویروس شناسی و اپیدمیولوژی اقدام به تهیه برنامه های آگاهی بخش برای مردم نمایند و از تشویش اذهان در جامعه و لخصوص در بین کادر درمان پیشگیری نمایند.
باید دانست اطلاعات ما درباره چگونگی میزان سرایت موارد جدید آبله میمونی هنوز تکمیل نیست و احتمال افزایش قدرت انتقال در اثر تغییرات ژنتیکی نسبت به نسل قبلی این ویروس وجود دارد، ولی این تنها یک حدس است.
البته اپیدمیولوزیست ها بهتر می توانند توضیح دهند، اما آبله میمونی هرچند همانند کووید۱۹ یک بیماری ویروسی است اما به دلیل سرعت انتقال بسیار پایین تر از راه تنفسی، در صورت رعایت موارد بهداشت تماسی، قابل کنترل تر بوده و نباید با کووید۱۹ آن را یکسان دانست.
دکتر حسن رودگری
دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
