طولانی ترین بازار ایران و حمام گنجعلی خان

 بعید است، کسی به کرمان سفر کند و سری به تاریخی ترین مجموعه فرهنگی این شهر نزند؛ مجموعه گنجعلی‌خان که در هر گوشه آن می توان ردی از فرهنگ و تاریخ صفویه را دید.

به گزارش «تابناک باتو» گنجعلی خان، یکی از سرداران سلحشور دربار صفویه بود که در سال 1005 قمری به فرمان شاه عباس صفوی حاکم کرمان شد؛ مردی لایق و حاکمی دلیر و مدیر که در دوران حکومتش کرمان روشن‌ترین دوران تاریخی خود را پشت سر گذاشت.

یکی از مهمترین بناهای مجموعه، حمامی است که در ضلع جنوب میدان و در میانه بازار بزرگ کرمان واقع است و در سال 1020 قمری ساخته شده و معمار آن سلطان محمد، معمار یزدی بوده است.
حمام گنجعلی‌خان اثری بدیع از نقاشی‌ها، مقرنس کاری‌ها، کاشیکاری‌ها و گچ برهای زیبا همراه با استفاده از تزیینات سنگی بسیار ظریف است.

این حمام 26 متر طول 30 متر عرض و حدود 1300 متر مربع زیربنا دارد، که شامل سردر، دالان ورودی، رختکن، هشتی حدفاصل گرمخانه، خزینه، چال حوض، بخش خصوصی و تون است.

حمام گنجعلی‌خان تا حدود 60 سال پیش دایر بوده اما در حال حاضر کاربری گردشگری پیدا کرده و همه روزه به ویژه در ایام تعطیل، پذیرای بازدیدکنندگان بسیاری است.در این حمام مجسمه‌های مومی ملبس به لباس‌های سنتی مردم کرمان، صحنه‌هایی از استحمام به شیوه سنتی را به نمایش گذاشته‌اند.

در کنار این مجسمه‌ها وسایل مختلف حمام نیز نمایش داده می‌شود. این مجسمه‌ها در سال 1352 در دانشکده هنرهای زیبای تهران، طراحی و به این محل منتقل شدند.

بازار گنجعلی خان  به گونه ای بوده که در دو سوی آن دو دروازه ورودی و خروجی شهر  کرمان یعنی دروازه ارگ و دروازه مسجد (وکیل) قرار گرفته است .طول بازار گنجعلی خان  حدود ۳ کلیومتر است و در کنار آن مجموعه ای از کاروانسراها، سراها و تیمچه‌هایی است که همگی در دو طرف بازار  جای گرفته‌اند.
قسمتی از بازار بزرگ کرمان در کنار مجموعه ی گنجعلی‌خان قرار دارد که بازار مسگرها و بازار گنجعلی‌خان از آن جمله‌اند. بازار مسگرها در امتداد بازار کلاه مالی در ضلع شمالی و شرقی میدان گنجعلی‌خان هستند که عناصری مثل ضرابخانه و آب انبار در آن قرار گرفته‌ است.در اواسط بازار جنوبی گنجعلی‌خان هم، حمام گنجعلی‌خان قرار دارد و بخشی از بازار بزرگ (راسته بازار) را تشکیل می‌دهد و در امتداد بازار سراج‌ها قرار  گرفته است.

ایران ما در ردهٔ بالای فهرست ده کشور هزاره‌ای جهان قرار دارد. این جاودانه ماندن در گذر هزاره‌ها به هزاران سبب خرد و کلان است که یکی از مهم‌ترین آن‌ها را شاید بتوان در تنوع همراه با تعامل تاریخی اقوام ساکن این گسترهٔ بزرگ جغرافیایی جهان یافت.

در این مقال زمانی را به گشتی و گذاری در کرمان اختصاص داده‌ام، با حکایت عکس‌هایی که درست است حرفه‌ای نیستند اما عاشقانه‌اند و غرور آفرین، امید است از دیدن آن‌ها خرسند شوید.

مردم کرمان در طول تاریخ دستخوش حوادث بسیار شدند که از دردناک‌ترین و معروف‌ترین آن‌ها روایاتی است که از قتل‌ها و خونریزی‌های آغا محمد خان قاجار، بنیان گذار سلسلهٔ قاجاریه، پس از اشغال این شهر گفته‌اند و نوشته‌اند.

نام قدیم کرمان، گواشیر (بردشیر) ماخوذ از اردشیر بوده است زیرا در روایات تاریخی بنای آن را به اردشیر ساسانی هم نسبت داده‌اند.

اکنون نیز استان کرمان، پهناور‌ترین استان ایران، از لحاظ کشاورزی (پسته) و معادن (مس) و صنایع دستی (فرش و پته و صنایع مس) و آثار و بناهای گردشگری و تاریخی و میراث معنوی اهمیت فراوان دارد.
 با توجه به وسعت استان کرمان، جاذبه‌های اجتماعی و مردم‌شناسی آن و متقابلا از سوی دیگر آسیب‌های اجتماعی در جغرافیای آن در تاریخ مشهود بوده است.

در تصاویر زیر که یکی از بینندگان سایت تابناک باتو آنها را برای ما فرستاده است، به برخی از آثار و بناهای تاریخی و مذهبی مهم شهر کرمان و اطراف آن شامل: بازار تاریخی شهر که خود در برگیرندهٔ حمام تاریخی گنجعلی خان و مکان‌های جذاب تا یخی همچون ضرابخانه و بادگیر تاریخی و مسجد و همچنین زوایایی از زندگی و گذران روزگار مردم مهربان این دیار در بازار و دیگر جای‌های فضای شهر می‌پردازیم.

امید است، در برنامه‌های تفریحی و گردشگری خود و خانواده‌مان، دیدن ایرانمان را در وهلهٔ نخست به دیگر جای‌های گیتی برتری دهیم... نخست شناسنامهٔ تاریخی و فرهنگی خود را ورق بزنیم و پس از شناخت خویشتن خویش و خویشان و تبار خویش، به تورق حال و روز دیگر ممالک دنیا بپردازیم.