وحشت‌های ‌شبانه در چه ساعتی از شب است؟

وحشت خواب (Sleep terrors) چیست؟

به جیغ کشیدن، ترس شدید و حرکت دست یا پا در حین خواب به مدت زمان بسیار کوتاه، وحشت خواب گفته میشود. به این حالت وحشت شبانه نیز میگویند و اغلب با راه رفتن در خواب همراه است. وحشت خواب، همانند راه رفتن در خواب به عنوان ناهنجاری خواب یا پارازامنیا (parasomnia) در نظر گرفته می شود.

هرچند وحشت خواب در کودکان شایعتر است، در بزرگسالان نیز اتفاق می افتد. یک دوره وحشت خواب معمولا از چند ثانیه تا چند دقیقه طول می‌کشد اما ممکن است زمان آن بیشتر از این نیز باشد.



وحشت خواب وضعیتی نسبتا نادر است و تنها در درصد کمی از کودکان ـ اغلب بین سنین 4 تا 12 سال ـ اتفاق می افتد و درصد آن در بزرگسالان کمتر از این است. با وجود ترسیدن در حالت وحشت خواب، معمولا این وضعیت نگرانی خاصی به شمار نمی آید. در بیشتر کودکان با بزرگ شدن این مشکل رفع می‌شود.
وحشت خواب در صورتی که مشکلی در خواب کافی و یا ایمنی فرد ایجاد کند، ممکن است نیاز به درمان داشته باشد.

علائم وحشت خواب

وحشت خواب با کابوس متفاوت است. فردی که کابوس می بیند، از رویا بیدار می‌شود و ممکن است جزئیات آن را نیز به خاطر داشته باشد اما فردی که دچار وحشت خواب میشوند، در خواب می ماند.

معمولا کودکان صبح هنگام، هیچ چیزی درباره وحشت خواب خود به یاد نمی آورند. ممکن است بخشی از رویا را که در حین وحشت خواب دیده اند، به یاد بیاورند. همچنین کابوس معمولا در نیمه دوم شب رخ میدهد در حالی که وحشت خواب در نیمه اول شب اتفاق می افتد.
در یک دوره وحشت خواب، فرد ممکن است موارد زیر را تجربه کند:

-    برخاسته و در جای خود بنشیند،
-    جیغ یا فریاد بکشد،
-    لگد و ضربه بزند،
-    عرق کند، آهسته و عمیق تنفس کند و ضربان قلبش افزایش یابد،
-    به راحتی بیدار نمیشود اما اگر بیدار شود سردرگم است،
-    غیر قابل تسکین است،
-    با چشمان کاملا باز زل می‌زند،
-    از رختخواب خارج شده و راه می‌رود،
-    رفتار تهاجمی (بیشتر در بزرگسالان) دارد.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

وحشت خواب که هر از گاهی اتفاق بیفتد، معمولا جای نگرانی ندارد اما اگر کودک وحشت خواب دارد، می‌توانید به پزشک اطلاع دهید. در موارد زیر باید کودک را به پزشک نشان دهید:

-    وحشت خواب مکرر دارد،
-    مرتبا خواب او دچار اختلال می‌شود یا خواب دیگران را دچار اختلال می‌کند،
-    این وضعیت باعث ترس از خواب، شده است،
-    منجر به رفتار خطرناک یا آسیب می‌شود،
-    هربار یک الگوی ثابت را نشان می‌دهد،
-    تا نوجوانی ادامه یافته است.

عوامل وحشت خواب

فاکتورهای متعددی می‌تواند در وحشت خواب نقش داشته باشند:

-    خستگی شدید و کمبود خواب
-    استرس
-    تب (در کودکان)
-    خواب در محیط نا آشنا
-    نور یا صدا
-    پر بودن مثانه

وحشت خواب گاه با وضعیت دیگری همراه است مانند:

-    اختلالات تنفسی خواب (گروهی از اختلالاتی که با الگوی غیر طبیعی تنفس در حین خواب شناخته می‌شوند و از جمله شایعترین آنها انسداد تنفسی در حین خواب (اپنه خواب) است).
-    سندرم پای بی قرار،
-    میگرن،
-    آسیب سر،
-    برخی داروها،
عوامل زمینه ساز .

سابقه خانوادگی در وحشت خواب دیده می‌شود. برخی بزرگسالانی که وحشت خواب دارند، سابقه اختلالات افسردگی یا اضطراب دارند، هرچند اغلب دچار وضعیت روانی خاصی نیستند.

عوارض و پیچیدگی ها

برخی عوارض ناشی از وحشت خواب عبارتند از:

-    خواب آلودگی شدید در طول روز که می‌تواند به مشکلاتی در کار یا تحصیل یا انجام امور روزمره منجر شود،
-    آشفتگی در روابط خانوادگی،
-    شرمندگی به علت وحشت خواب،
-    آسیب به خود یا دیگران.

تست و تشخیص

وحشت خواب معمولا بر اساس توصیف شما از وقایع تشخیص داده می‌شود. پزشک ممکن است معاینه فیزیکی از شما انجام دهد تا مشخص شود وضعیت دیگری دارید که در وحشت خواب شما نقش داشته باشد یا نه. اگر تشخیص قطعی نباشد یا پزشک به اختلالات تنفسی مربوط به خواب ظنین باشد، مطالعه خواب توصیه می‌شود.

مطالعه خواب

مطالعه خواب یا پلی سومنوگرافی آزمایشی است که برای تشخیص عامل اختلالات خواب مانند وقفه انسدادی در حین خواب به کار گرفته میشود. برای شرکت در این آزمایش باید یک شب را در آزمایشگاه خواب بگذرانید‌. در حین تست، سنسورهایی به سر و بدنتان وصل می‌شوند تا امواج مغزی، ضربان قلب، تنفس و میزان اکسیژن خون شما و همچنین حرکات پایتان را ثبت کنند. یک دوربین ویدئویی برای ضبط خواب شما در اتاق تعبیه می‌شود. پزشک اطلاعات را بررسی کرده و مشخص می‌کند عامل اختلال خوابتان چیست.

زینب رهامی
منبع: mayoclinic