«تابناک با تو» - امیکرون سویه تازه‌ای از کرونا ویروس است که چند روزی از معرفی رسمی آن توسط سازمان بهداشت جهانی WHO می‌گذرد. این روز‌ها پس از واکسیناسیون کشوری، همه جا سخن از تزریق دوز سوم واکسن کرونا است.
اما این‌که کدام واکسن بهترین انتخاب برای تزریق دوز سوم است؟ یا تزریق دوز سوم یا دوز بوستر واکسن کرونا واقعا ضروری است؟ و سوالات و چالش‌هایی از این قبیل در ذهن اکثر افراد شکل گرفته است.
در این مقاله قصد داریم تا با دوز سوم واکسن کرونا بیشتر آشنا شویم، واکسن‌های تولید شده را بررسی کنیم و سوالات مهم پیرامون دوز تقویتی یا دوز سوم واکسن را پاسخ دهیم.
فواید تزریق دوز سوم واکسن کرونا
با گذشت چندین ماه از تزریق واکسن کرونا در اولین گروه از افراد در بسیاری از کشور‌های جهان، پرسش‌ها درباره نیاز به تزریق دوز سوم یا دوز تقویتی واکسن کرونا در کشور‌های مختلف همواره رو به افزایش بوده است.
تحقیقات در بعضی کشور‌ها درباره اثربخشی واکسن‌ها و میزان ایمنی در بدن دریافت‌کنندگان واکسن بعد از گذشت چند ماه از واکسیناسیون قبلی نشان می‌دهد که تزریق دوز سوم واکسن کرونا به خصوص در جمعیت‌های خاص مانند سالمندان و افراد با ضعف و سرکوب سیستم ایمنی برای حفظ ایمنی جامعه موردنیاز است.
سویه امیکرون چیست؟
نوع جدیدی از ویروس کرونا در آفریقای جنوبی شناسایی شده است و مقامات این کشور می‌گویند که این نوع بسیار نگران‌کننده است. سویه جدید که ابتدا B.۱.۱.۵۲۹ نامیده شد، توسط سازمان جهانی بهداشت، نوع Omicron نام گرفت.
همچون گذشته و مانند واریانت‌های قبلی، این نگرانی وجود دارد که این نوع کرونا می‌تواند به شیوع بیماری در بسیاری از کشور‌ها دامن بزند و سیستم‌های بهداشتی را تحت فشار قرار دهد و احتمالاً ایمنی واکسن را دور بزند.
دانشمندان می‌گویند که نوع Omicron دارای تعداد زیادی جهش در پروتئین اسپایک خود است که نقش کلیدی در ورود ویروس به سلول‌های بدن دارد. این همان چیزی است که توسط واکسن‌ها هدف قرار می‌گیرد. محققان هنوز در حال تلاش برای تعیین این هستند که آیا این بیماری نسبت به سویه‌های قبلی بیشتر قابل‌انتقال یا کشنده است.
آیا می‌توان دو نوع متفاوت از واکسن کرونا را تزریق کرد؟
اطلاعات موجود از واکسن‌ها و مطالعات قبلی نشان می‌دهد که استفاده از واکسن بوستر با پلتفرم‌های متفاوت از پلتفرم واکسیناسیون اولیه باعث میزان تولید آنتی‌بادی بیشتر نسبت به بقیه افراد و ایجاد ایمنی پایدارتر و موثرتری در برابر ابتلا به کووید- ۱۹ می‌شود.
همچنین نگرانی‌هایی درباره استفاده از واکسن با پلتفرم وکتور ویروسی به عنوان دوز بوستر یا دوز سوم واکسن، در افرادی که قبلاً دو دوز از این نوع واکسن تزریق کرده اند، وجود دارد.
این احتمال وجود دارد که تزریق مجدد واکسن با وکتور ویروسی در دوز سوم (به خاطر ایجاد ایمنی در بدن نسبت به وکتور ویروسی) باعث کاهش اثربخشی دوز سوم یا باقی مانده شود.
همچنین تفاوت در پلتفرم واکسن دوز سوم با واکسن تزریق شده اولیه ممکن است به ایمنی بهتر در برابر جهش‌های (واریانت‌ها) جدید ویروس کرونا کمک کند.
واکسن‌های در دسترس برای تزریق دوز سوم را می‌شناسید؟
اصلی‌ترین پلتفرم‌های موجود در دنیا برای دوز تقویتی واکسن کرونا شامل mRNA، وکتور ویروسی، ویروس غیرفعال‌شده و پروتئین نوترکیب مانند واکسن اسپایکوژن است.
این واکسن‌ها هر یک از راه مشخصی باعث تحریک سیستم ایمنی بدن و ایمنی‌زایی علیه ویروس کرونا می‌شوند.
ویروس کرونا به کمک پروتئین اسپایک با اتصال به گیرنده مخصوص وارد سلول‌های بدن شده و باعث بیماری کووید-۱۹ می‌شود. به همین دلیل پروتئین اسپایک هدف کلیدی در طراحی و تولید واکسن‌های کرونا بوده است.
اسپایکوژن و مجوز مصرف اضطراری وزارت بهداشت
این واکسن ایرانی-استرالیایی در تاریخ چهاردهم مهر ماه سال ۱۴۰۰ به صورت رسمی توانست مجوز مصرف اضطراری را از وزارت بهداشت دریافت کند.
بر طبق گزارش‌های موجود از نتایج مطالعات بالینی واکسن اسپایکوژن به همراه ساختار پروتئینی و نوع ادجوانت‌های، این واکسن ایرانی-استرالیایی را می‌توان یکی از بهترین گزینه‌ها برای تزریق دوز سوم یا دوز بوستر خود و سایر واکسن‌های کرونا دانست.
چرا واکسن اسپایکوژن را برای تزریق دوز سوم انتخاب کنیم؟
یکی از دلایل مهم انتخاب تزریق واکسن اسپایکوژن برای دوز سوم یا دوز باقی مانده این است که واکسن اسپایکوژن شامل تمامی قسمت‌های پروتئین اسپایک ویروس کرونا است؛ پاسخ‌های ایمنی در بدن در برابر تمامی بخش‌های اسپایک ویروس کرونا رخ می‌دهد، بنابراین این پروتئین از جایـگاه مهمی در طراحـی واکسـن‌ها علیه ویروس کرونا برخوردار است.
جالب است بدانید که ریسک بروز خطراتی مانند بیماریزایی واکسن و پارتیکل‌های ویروسی در واکسن اسپایکوژن وجود نخواهد داشت، چرا که واکسن سیناژن از پروتئین با خلوص بالا ساخته شده است و از تمامی ساختار ویروس استفاده نشده است.
ایمن بودن پلتفرم واکسن نیز از دیگر دلایل این انتخاب به شمار می‌رود. پلتفرم استفاده شده در ساخت واکسن سیناژن بدون شک از ایمن‌ترین پلتفرم‌های استفاده شده در جهان است. جالب است بدانید که این پلتفرم در روند تهیه و ساخت انواع واکسن‌ها مانند واکسن HPV (گارداسیل)، هپاتیت، آنفلوانزا و دارو‌هایی مانند انسولین سابقه بسیار طولانی دارد.
این واکسن ایرانی-استرالیایی دارای ایمنی زایی بالایی است، اسپایکوژن حاوی ترکیبات آلومینیوم و جیوه نیست و ادجوانت استفاده شده در این واکســن Advax-SM اسـت که مطالعـات متعددی ایمنی‌زایی آن را نشان داده‌اند.
با توجه به اطلاعات تایید شده موجود از واکسن‌های پیشین و مطالعات Mix & Match به نظر می‌رسد که استفاده از پلتفرم‌های متفاوت از واکسیناسیون اولیه باعث ایجاد ایمنی پایدارتر و موثرتر در برابر ابتلا به کووید-۱۹ می‌شود.
بر اساس گزارش‌های به دست آمده از نتایج مطالعات بالینی واکسن اسپایکوژن و همچنین ساختار پروتئینی و نوع ادجوانت‌های آن، واکسن اسپایکوژن می‌تواند گزینه‌ای مناسب برای دوز بوستر خود و سایر واکسن‌های کرونا موجود باشد.
تزریق دوز سوم واکسن کرونا، خطرناک یا ایمن؟
بعضی از افراد تصور دارند که پس از تزریق دو دوز از واکسن کرونا، تزریق دوز سوم می‌تواند برای بدن آن‌ها مضراتی به همراه داشته باشد و در آینده با مشکلات جدی مواجه خواهند شد.
این تصور هیچ‌گونه پایه و اساس علمی ندارد و تصوری غلط به حساب می‌آید، چرا که تزریق دوز باقی مانده یا دوز سوم واکسن اکنون برای افزایش ایمنی حاصل از دو دوز قبلی واکسن در گروه‌های خاصی از افراد توصیه می‌شود.
همان‌طور که بار‌ها اشاره شد، با گذشت زمان میزان اثربخشی واکسن برای محافظت در برابر ویروس کاهش می‌یابد، بنابراین تزریق دوز سوم واکسن برای افزایش اثربخشی واکسن و حفظ ایمنی بلندمدت بدن در برابر ویروس کرونا توصیه می‌شود.
امیکرون چقدر نگران‌کننده است؟
هنوز برای پاسخ گفتن به این پرسش، زود است. ویروس‌ها همیشه جهش می‌یابند، با تغییراتی که گاهی ویروس را ضعیف‌تر می‌کند یا گاهی آن را در فرار از آنتی‌بادی‌ها و بیماریزایی ماهرتر می‌کند. واکسن‌های کرونا نشان داده‌اند که در برابر انواع قبلی مؤثر هستند.
به گفته کریستین لیندمیر سخنگوی WHO ممکن است ارزیابی میزان انتقال‌پذیری واریانت جدید ویروس کرونا و اثربخشی واکسن‌ها و درمان‌های موجود علیه آن چند هفته طول بکشد. تاکنون تنها ۱۰۰ توالی از این واریانت گزارش شده است.
منبع: یک پزشک
