اختصاصی «تابناک با تو» - سرتان بهشدت میخارد و ذرات سفیدی شبیه شوره روی سرتان میبینید که بهراحتی شوره از موهایتان جدا نمیشوند؟ با این علائم احتمالا به شپش آلوده شدهاید. روشهای مختلفی برای مقابله با این مشکل آزاردهنده وجود دارد. داروهای نسخهای ممکن است سمی باشند و درمانهای بدون نسخه نیز ممکن است مؤثر واقع نشوند. پس برای درمان شپش سر باید چه کار کنید؟ مشکل اصلی در رابطه با از بین بردن شپش مو آن است که شپشها نسبت به داروهای بدون نسخه مقاوم شدهاند. درمانهای طبیعی نیز میتوانند به خلاص شدن از شر شپش کمک کنند، اما بهاندازهی درمانهای تجاری مورد مطالعه قرار نمیگیرند. در این مطلب انواع داروهای خانگی، بدون نسخه و نسخهای را که برای درمان شپش سر بهکار میروند، به شما معرفی میکنیم. بهتر است چند مورد از آنها را امتحان کنید تا ببینید کدام یک برایتان مناسبتر است.
شپش سر چیست؟
شپش سر، یک عارضهی معمول است و نشاندهندهی عدم رعایت بهداشت نیست بهطوریکه در کشوری مانند امریکا هرسال حدود شش تا دوازده میلیون کودک به شپش سر مبتلا میشوند.
شپش سر، حشره بدون بالی است که فقط ۱/۶ میلیمتر طول دارد؛ این حشره نزدیک به پوست سر زندگی و تخمگذاری میکند. تخمهای شپش نیت یا رَشک نامیده میشود. شپشهای سر برای زنده ماندن به خون پوست سر نیاز دارند، به همین دلیل است که پس از جدا شدن از سر فرد مبتلا فقط برای مدت کوتاهی زنده میمانند. هرچند آلودگی به شپش سر ممکن است برای هرکسی – صرفنظر از سن و جنسیت – اتفاق بیفتد، اما در میان کودکان سه تا چهارده سال شایعتر است.
شپش بهراحتی از طریق تماس با مو، برس، شانه، لباس یا ملافهی آلوده از شخصی به شخص دیگر منتقل میشود. علائم شایع شپش سر عبارتند از: خارش شدید پوست سر، احساس آنکه چیزی روی پوست سر راه میرود و گاهی اوقات برجستگیهای قرمز روی پوست سر.
دلایل ابتلا به شپش سر
شپشها لزوما به دلیل عدم رعایت بهداشت یا شستشوی نامناسب سر ایجاد نمیشوند و همه افراد حتی کسانی که به بهداشت موی سر خود اهمیت بسیار زیادی میدهند میتوانند با این مشکل مواجه شوند. اصلیترین دلیل ابتلا به شپش سر تماس با فرد آلوده است؛ با توجه به این موضوع شپشها میتوانند به دو صورت مستقیم یا غیرمستقیم به پوست سر افراد منتقل شوند.
در روش انتقال مستقیم سر افراد باید در نزدیکی یکدیگر قرار گرفته باشد؛ چراکه شپشها قابلیت پرواز یا پرش ندارند، اما میتوانند بر روی تارهای مو بخزند و از شخصی به شخص دیگر منتقل شوند. البته تماس مستقیم با فرد آلوده در میهمانیها، محل کار، مدرسه یا در طول فعالیتهای ورزشی نیز میتواند باعث انتقال این حشره شود.
پوشیدن لباسهای آلوده شخص مبتلا مانند روسری، کلاه، کت، اکسسوریهای مو و استفاده از شانه، برس و حوله آلوده نیز میتواند باعث انتقال شپش سر شود. استفاده از هدفون مشترک یکی دیگر از راههای انتقال این حشره ریز و موذی است. در کنار اینها خوابیدن بر روی تخت و کاناپهای که قبلا شخص آلوده بر روی آنها خوابیده است و استفاده از بالش و ملحفه او میتواند باعث انتقال شپش سر شود.
در روش انتقال مستقیم احتمال انتقال بسیار کمتر است، اما غیرممکن نیست. قرار گرفتن لباسهای فرد آلوده در کنار سایر لباسها بر روی رختآویز میتواند از دلایل انتقال شپش باشد. با توجه به این موضوع معمولا در مهدکودکها یا محیطهای کار که لباسهای افراد بر روی یک چوب لباسی قرار میگیرد احتمال انتقال این حشره به سایر افراد بیشتر است.
شپش سر چگونه منتقل میشود
شپش سر معمولا زمانی رخ میدهد که شپشهای بالغ از سر یک فرد به سر فرد دیگر منتقل میشوند، این موضوع زمانی رخ میدهد که سر افراد به هم نزدیک باشد. شیوع این مسئله در کودکان بیشتر است و در مهدکودکها و کودکستانها احتمال اینکه کودکان شپش را به یکدیگر منتقل کنند بیشتر است.
شپش در چه موهایی وجود دارد
بزرگسالان و کودکان به یک میزان در معرض شپش سر هستند و میزان ابتلای آنها به این مشکل ربط زیادی به نوع موی سر یا بهداشت شخصی آنها ندارد. شپش سر میتواند در سر افراد مختلف به راحتی زندگی کند و این موضوع به دفعات حمام یا حمام نکردن ربطی ندارد.
آیا شپش باعث ریزش مو میشود؟
خبر بد این است که، پاسخ این سوال بله است. یعنی ممکن است وجود حشراتی که از خانواده انگل هستند و گزیدگی موهای شما توسط آنها سبب ریزش مو شود پس نباید از کنار این مسئله ساده گذشت.
انواع شپش موی سر
شپش سر میتواند سفید، قهوهای یا سیاه باشد. بعضی از انواع شپش نیمه شفاف هستند و در صورتی که به تازگی تغذیه کرده باشند، قرمز رنگ خواهند بود.
– اندازه شپش بالغ
اندازه شپش سر بالغ معمولا به دو تا سه میلی متر میرسد. پای شپشها معمولا پنجه دارد، تا بدین ترتیب شپشها به سادگی قادر به چسبیدن و جابجایی بر روی مو باشند.
– اندازه شپش نوزاد
شپشهای نابالغ نیز کاملا شبیه انواع بالغ هستند، اما رنگ روشن تری دارند و ابعاد آنها نیز کوچکتر است. شپشهای نابالغ کوچک حداقل یک میلی متر هستند.
رشک چگونه است
ابعاد تخم شپش (رشک) معمولا به صورت ۰.۳ در ۰.۸ میلی متر است و به خوبی به رشتههای مو چسبیده هستند. این تخمها معمولا ظاهری زرد رنگ دارند و پیش از باز شدن نیمه شفاف هستند و پس از باز شدن به رنگ سفید کاغذی در میآیند. هر تخم دریچهای دارد که در زمان باز شدن جدا میشود.
راههای درمان شپش سر با روشهای خانگی
اگر شما یا یکی از اعضای خانوادهتان به شپش سر مبتلا شدید، باید فورا اقدامات لازم را برای برطرف کردن این مشکل انجام دهید. کندن تخمهای شپش از مو و شانه زدن موها با شانهی ضدشپش (شانهی نیت) بسیار مفید است. اما این روشها معمولا زمانبر هستند و هنگامی واقعا مؤثر واقع میشوند که در همان مراحل ابتدایی شپش سر متوجه آن شوید. در ادامه با چند مورد از بهترین درمانهای طبیعی، داروهای نسخهای و درمانهای بدون نیاز به نسخه برای از بین بردن شپشها آشنا میشوید.
۱. کندن تخمهای شپش از مو و شانه زدن
این روش، اصلی برای خلاص شدن از شر شپشهای سر است که باید آن را همراه سایر درمانها انجام بدهید. اول از همه باید با یک شانهی مخصوص ضدشپش که میتوانید از داروخانه تهیه کنید، موها را شانه بزنید تا شپشها و تخمهای شپش جدا شوند.
آلبانو کروچه، مالک یک سالن تخصصی شپشزُدایی، چند سال قبل و پیش از افتتاح این سالن مجبور بود برای جدا کردن تخمهای شپش از سر کودکانش ساعتها وقت بگذارد و این کار را با دستهایش انجام بدهد، اما این روزها از یک شانهی فلزی دندانهریز استفاده میکند. او میگوید: «این روش بسیار سریعتر و تمیزتر است». او پس از شانه زدن موها از یک چراغ ذرهبیندار برای پیدا کردن و جدا کردن شپشهای باقیمانده استفاده میکند. او میگوید: «مهم نیست که از چه نوع محصول شپشکُشی استفاده میکنید؛ شانه زدن موها با شانهی ضدشپش مهمترین کار است.» او تأکید میکند تا زمانی که حتی یک تخم شپش در موهایتان وجود داشته باشد، نمیتوانید از شر آنها خلاص شوید.
۲. درمان شپش سر با سرکه
سرکه درمان بسیار آسان و مؤثری برای از بین بردن شپش سر است. میزان بالای اسید استیک موجود در سرکه میتواند شپشهای سر را با موفقیت نابود کند. بهعلاوه، سرکه به حل کردن تخمهای شپش مرده نیز کمک میکند.
مقادیر مساوی از سرکه و روغن معدنی را با هم مخلوط کنید. این مخلوط را قبل از رفتن به رختخواب به پوست سر و مویتان بمالید. سر و موهایتان را با کلاه حمام بپوشانید و بگذارید تمام شب روی سرتان بماند. صبح روز بعد موهایتان را با شامپو بشویید.
روش دیگر این است که سرکه را با مقدار مساوی آب رقیق کنید و از این محلول برای آبکشی موهای تازهشستهتان استفاده کنید. اجازه دهید ده دقیقه روی موهایتان بماند، سپس دوباره موها را با آب بشویید.
یکی از این دو روش را بهمدت دو ماه، دو یا سه بار در هفته تکرار کنید و پس از استفاده از این درمان، موهایتان را بهطور کامل با یک شانهی ضدشپش شانه بزنید.
۳. مایونز
یکی دیگر از درمانهای خانگی محبوب برای شپش سر مایونز است. مایونز میتواند این هیولاهای کوچک را با موفقیت خفه کند و در نهایت آنها را بکُشد. دپارتمان بهداشت مینهسوتا نیز استفاده از مایونز را روش قابل قبولی برای درمان شپش سر معرفی کرده است.
موهایتان را کاملا به سُس مایونز آغشته کنید.
آنها را محکم با پلاستیک یا کلاه حمام بپوشانید. همچنین میتوانید روی پلاستیک را با حوله بپوشانید.
اجازه بدهید حداقل پنج تا شش ساعت روی موهایتان بماند.
موها را بهخوبی با شامپو بشویید.
سرتان را کاملا با سشوار خشک کنید، چون جریان هوای گرم به نابودی شپشها کمک میکند.
از یک شانهی ضدشپش برای جدا کردن شپشها و تخمهای شپش از مو استفاده کنید.
این کار را هفتهای یک بار بهمدت حدود دو ماه تکرار کنید.
۴. روغن نارگیل
روغن نارگیل، عامل خفهکنندهی عالیای است که برای موی شما نیز مفید است. روغن نارگیل شپشها را خفه میکند و در نهایت آنها را میکُشد.
سه قاشق غذاخوری روغن نارگیل را گرم و کمی کافور به آن اضافه کنید.
این مخلوط را روی تمام سرتان بمالید و پوست سر را با آن ماساژ بدهید.
سرتان را با یک کلاه حمام بپوشانید و بگذارید تمام شب روی سرتان بماند.
صبح روز بعد موها را با شامپو بشویید و وقتی خشک شد، با یک شانهی ضدشپش شانه بزنید.
برای از بین بردن شپشها بهمدت پنج روز، روزانه از این درمان استفاده کنید.
۵. از بین بردن شپش سر با پیاز
پیاز میتواند بهعنوان یک داروی طبیعی برای درمان شپش سر بهکار رود. پیاز سرشار از گوگرد است که شپشهای سر را از بین میبرد.
چهار یا پنج عدد پیاز را در مخلوطکن یا غذاساز بریزید تا به شکل خمیر درآید.
این خمیر را در صافی بریزید و با پشت قاشق فشار بدهید تا آب آن خارج شود.
پوست سرتان را با این آب ماساژ بدهید و آن را با کلاه حمام بپوشانید.
اجازه بدهید حداقل دو ساعت روی سرتان بماند.
موها را با شامپو و آب ولرم بشویید.
موها را خشک کنید و برای جدا کردن شپشها از یک شانهی ضدشپش استفاده کنید.
این درمان را سه روز متوالی تکرار کنید و سپس برای ریشهکن کردن کامل شپش سر، آن را هفتهای یکبار بهمدت دو ماه تکرار کنید.
۶. روغن درخت چای
روغن درخت چای، یک مادهی حشرهکُش طبیعی است که میتواند شپشهای سر را بهطور مؤثری از بین ببرد و به تسکین خارش کمک کند.
هر ۳۰ گرم شامپو را با سه تا پنج قطره روغن درخت چای مخلوط کنید. موها را با این مخلوط شامپو کنید و سپس آب بکشید. وقتی موها خشک شدند، آنها را با یک شانهی ضدشپش شانه بزنید تا شپشها از موهایتان جدا شوند. از این شامپوی مخلوط حداقل دو ماه استفاده کنید؛
روش دیگر: سه قاشق غذاخوری روغن زیتون و یک قاشق چایخوری روغن درخت چای را با هم مخلوط کنید. میتوانید یک قاشق چایخوری روغن اکالیپتوس نیز به آن اضافه کنید. این محلول را بهطور کامل روی مو و پوست سرتان بمالید. اجازه بدهید ۲۰ تا ۳۰ دقیقه بماند و سپس موها را شامپو کنید. این درمان را دو بار در هفته بهمدت یک تا دو ماه ادامه بدهید.
توجه: در هنگام استفاده از روغن درخت چای مراقب باشید، چون بسیار قوی است.
۷. آب لیمو
آب لیمو ترش به دلیل ماهیت اسیدیاش به جدا کردن شپشها و تخمهای شپش از پوست سر کمک میکند. اگر مسئولین مدرسه یا مهدکودک به شما اطلاع دادند که روی سر سایر بچهها شپش دیده شده است، میتوانید با آب لیمو از سرایت شپش به سرکودکتان جلوگیری کنید.
آب لیموی تازه را بگیرید و آن را روی پوست سر بمالید. اجازه بدهید ۳۰ دقیقه بماند و سپس آن را با سرکه و بعد با آب گرم آبکشی کنید. برای جلوگیری از ابتلا به شپش، این درمان را یک بار در هفته انجام بدهید؛
برای از بین بردن شپشها چهار حبه سیر بزرگ را له کنید تا به شکل خمیر نرم درآید و سپس یک قاشق غذاخوری آب لیموی تازه به آن اضافه کنید. این مخلوط را روی پوست سرتان بمالید و کاملا ماساژ بدهید. یک حولهی ضخیم دور سر و موهایتان بپیچید و اجازه بدهید نیم ساعت بماند، سپس آن را با آب بشویید و شامپو کنید. برای از بین بردن شپشهای سر این درمان را پنج روز متوالی تکرار کنید.
۸. نیم
نیم که به یاس بنفش هندی نیز معروف است، یک حشرهکُش طبیعی است که در درمان شپش سر بسیار مؤثر است و سوزش پوست سر ناشی از خاراندن مداوم را تسکین میدهد. بهعلاوه دارای خواص مرطوبکنندگی است بنابراین پوست سر را خشک نخواهد کرد.
برگهای نیم را له کنید تا به شکل خمیر درآید. این خمیر را روی مو و پوست سرتان بمالید. اجازه بدهید خشک شود و سپس موهایتان را آبکشی کنید. این درمان را حداقل دو بار در هفته بهمدت دو ماه تکرار کنید.
روش دیگر: مقداری روغن نیم خالص را روی مو و پوست سرتان ماساژ بدهید. اجازه بدهید حداقل یک ساعت روی سرتان بماند و سپس با شامپو بشویید. وقتی موهایتان خشک شد، از یک شانهی ضدشپش برای جدا کردن شپش و تخمهای آن استفاده کنید. این درمان را سه بار در هفته بهمدت یک تا دو ماه تکرار کنید.
همچنین میتوانید دانههای نیم را آسیاب کنید تا کاملا پودر شوند. یک قاشق غذاخوری از این پودر را با مقدار کافی روغن بادام زمینی مخلوط کنید تا خمیر غلیظی درست شود. این خمیر را روی پوست سرتان بمالید و اجازه دهید در تمام طول شب روی سرتان بماند. صبح روز بعد آن را بشویید. این کار را یکبار در هفته بهمدت دو ماه تکرار کنید.
۹. الکل مالشی
الکل مالشی، یک حلال حاوی ۷۰٪ ایزوپروپیل یا الکل مطلق است که میتواند شپشها و تخمهای شپش را بهطور موثری از بین ببرد. استفاده از این ضدعفونیکنندهی قدرتمند، خطری ایجاد نمیکند.
روی یک وان یا سینک خم شوید و کمی الکل مالشی روی موهایتان بریزید.
با استفاده از انگشتان، الکل مالشی را روی پوست سر و موهایتان پخش کنید.
اجازه بدهید چند دقیقه روی سرتان بماند.
حالا مقداری نرمکننده روی پوست سرتان بمالید.
موها را با یک شانهی دندانهبلند شانه کنید.
سپس آنها را با شامپو بشویید.
از این درمان بهمدت یک یا دو ماه، یکبار در هفته استفاده کنید.
۱۰. بادام درختی
با توجه به طب آیورودا، بادام درختی یکی از مؤثرترین درمانهای خانگی برای از بین بردن شپشهاست.
ده عدد بادام درختی را یک شب در آب بخیسانید.
صبح روز بعد پوست بادامها را جدا و آنها را آسیاب کنید تا به شکل خمیر درآیند.
سه قاشق غذاخوری آب لیمو به این مخلوط اضافه کنید.
این مخلوط را بهطور کامل روی پوست سرتان بمالید.
اجازه بدهید دو ساعت روی پوست سرتان بماند.
سپس آن را با آب سرد کاملا بشویید.
از این درمان یک بار در هفته بهمدت دو ماه استفاده کنید.
با صبر و پشتکار میتوانید بهراحتی از شر شپش سر خلاص شوید. راهنماییهای زیر از گسترش شپش جلوگیری میکنند:
از هیچیک از وسایل متعلق به فرد مبتلا استفاده نکنید؛
شانهها و برسهای فرد مبتلا را از شانه و برس دیگران جدا کنید؛
پس از درمان شپش، تمام لباسها و ملافههای فرد مبتلا را در آب داغ بشویید؛
تمام وسایل غیرقابل شست وشوی فرد مبتلا را بهمدت یک هفته در کیسههای پلاستیکی قرار بدهید و سر آن را محکم ببندید؛
روی تمام مبلها، تشکها و فرشها را جاروبرقی بکشید؛
گاهی اوقات موهایتان را با یک شانهی ضدشپش شانه بزنید.
۱۱. پیرِترینها؛ پیرِتروم
پیرِتروم، مادهی تشکیلدهندهی فعال در Rid و محصولات مشابه بدون نسخه مانند A۲۰۰ و پرونتو است. این ماده از گلهای داوودی که حاوی حشرهکُشهای طبیعی بهنام پیرِترینهاست، بهدست میآید. پیرِترینها به سیستمهای عصبی شپشهای زنده حمله میکنند، اما همیشه مؤثر نیستند، چون برخی از شپشها به این سم مقاوم شدهاند.
این محصول را به موهای خشک بمالید، ده دقیقه صبر کنید، سپس موهایتان را خیس کنید تا کف کند و در آخر آبکشی کنید. آنگاه موها را با شانهی ضدشپش شانه کنید. توصیه میشود برای کشتن هرگونه شپش باقیمانده، هفت تا ده روز بعد مجددا از این محصول استفاده کنید. مراقب واکنشهای آلرژیک باشید.
۱۲. درمان شپش سر با روغن زیتون
روغن زیتون که در اکثر آشپزخانهها یافت میشود، یک عامل خفهکنندهی عالی است. سوراخهای تنفسی شپشها توسط روغن زیتون مسدود میشود و آنها را میکُشد، اما لازم است که روغن زیتون در تمام طول شب روی سرتان بماند و موهایتان را نیز با کلاه حمام بپوشانید، چون شپشها میتوانند تا چندین ساعت بدون نفس کشیدن زنده بمانند. همچنین باید موهایتان را با شانهی ضدشپش شانه بزنید تا تخمهای شپش جدا شوند؛ روغن زیتون به سست شدن شپشهای چسبیده به موها کمک میکند.
آلبانو کروچه از روش «شانهزدن – مالیدن روغن زیتون» برای از بین بردن شپشهای سر مشتریانش استفاده میکند و در این کار بسیار موفق است. جوآن سویِر، یکی از نویسندگان کتاب «شپش سر تا شپش مُرده» یک برنامهی مبارزهی پنجمرحلهای را معرفی میکند که شامل استفاده از روغن زیتون در روزهای خاص در طی یک دورهی بیستویک روزه است.
۱۳. درمان شپش سر با لوسیون پرمترین ۱٪
پرمترین، مادهی تشکیلدهندهی فعال در محصولات بدون نسخه مانند Nix، نسخهی مصنوعی پیرِترینهاست. پِرمترین در حمله به شپشهای زنده تا حد زیادی مانند پیرِترینها عمل میکند؛ هرچند گزارشهایی مبنی بر مقاوم شدن شپشها نسبت به این دارو ارائه شده است. احتمال بروز واکنشهای آلرژیک نیز وجود دارد.
موهای شامپوشده و مرطوبتان را به این لوسیون آغشته کنید (از نرمکننده استفاده نکنید). ده دقیقه صبر کنید و سپس موها را آبکشی و شانه کنید. در صورت مشاهدهی شپشهای زنده، این درمان را هفت روز بعد مجددا تکرار کنید. یکی از رایجترین راههای درمان شپش سر، استفاده از لوسیون پرمترین است که آن را با نام شامپو ضد شپش یا شامپو پرمترین نیز میشناسند.
۱۴. از بین بردن شپش مو با سشوار
در مطالعهای مشخص شد که جریان هوای گرم در از بین بردن تخمهای شپش بسیار مؤثر است، اما در کشتن شپشهای زنده تأثیر چندانی ندارد. سشوار کلاهی قدیمی تقریبا ۸۹٪ از تخمهای شپش را از بین برد، اما فقط ۱۰٪ از شپشها را کُشت. درحالیکه سشواری که از حرارت مستقیم استفاده میکرد، تقریبا ۹۸٪ از تخمهای شپش و ۵۵٪ از شپشها را از بین برد؛ بنابراین برای افزایش شانستان در ریشهکن کردن شپشها، موهای تازه شستهشدهتان را سشوار بزنید.
اما هرگز پس از مالیدن یک داروی شیمیایی ضدشپش روی موهایتان از باد گرم سشوار استفاده نکنید، چون برخی از آنها ممکن است حاوی مواد قابل اشتعال باشند.
۱۵. درمان شپش سر با اسپینوزاد
این لوسیون نسخهای (با نام تجاری ناتروبا) حاوی اسپینوزاد است. اسپینوزاد، یک مادهی حشرهکُش طبیعی است که از باکتریهای موجود در خاک بهدست میآید. این دارو در ژانویهی ۲۰۱۱ برای بیماران بالای چهار سال تأیید شد. در دو آزمایش بالینی، ۸۴،۶٪ و ۸۶،۷٪ از بیماران، چهارده روز پس از درمان عاری از شپش بودند؛ درحالیکه این رقم برای پرمترین ۴۴،۹٪ و ۴۲،۹٪ بود.
کف سر و موهایتان را از ریشه تا انتها با این مایع بپوشانید. اجازه بدهید ده دقیقه روی سرتان بماند، سپس موها را بشویید و شانه بزنید تا تخمهای شپش جدا شوند. عوارض جانبی شایع آن عبارتند از سوزش پوست و چشم.
۱۶. غوطه ور ساختن موها در آب برای از بین بردن شپش سر
برای خفه کردن شپشها میتوانید از روش فرو بردن موها در آب وان حمام استفاده کنید هرچند ممکن است تأثیر چندانی نداشته باشد. گزارشهای مختلف نشان میدهد که شپشها میتوانند تا ساعتها پس از فرورفتن در آب زنده بمانند. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ایالات متحده (CDC) میگوید حتی آب کلرزدهی استخر نیز نمیتواند شپشها را از بین ببرد.
۱۷. آیوِرمکتین برای از بین بردن شپش سر
لوسیون آیوِرمکتین ۰،۵٪ با نام تجاری اسکالیس که در فوریه ۲۰۱۲ تأیید شد، از باکتریهای موجود در خاک بهدست میآید. این لوسیون شپشها و تخمهای آنها را فلج و نابود میکند و برای کودکان بالای شش ماه مناسب است. در آزمایشات بالینی تقریبا سهچهارم بیماران، دو هفته پس از درمان با این محصول (بدون شانه زدن موها با شانهی ضدشپش) عاری از شپش بودند. کمتر از یک درصد آنها عوارض جانبی مانند سوزش پوست و چشم را تجربه کردند. این لوسیون را به پوست سر و موهای خشک بمالید و بعد از ده دقیقه آبکشی کنید.
۱۸. درمان شپش سر با ژل حالتدهندهی مو یا وازلین
تحقیقات زیادی وجود ندارد که ثابت کند استفاده از ژل حالتدهندهی مو یا وازلین، شپشهای سر را از بین میبرد؛ با اینحال بسیاری از افراد معتقدند که این روش واقعا مؤثر است. بهنظر میرسد این مادهی چسبناک با مسدود کردن سوراخهای تنفسی شپشها آنها را خفه میکند.
مطالعهای در این زمینه نشان داد که وازلین بهتر از سایر داروهای خانگی عمل میکند. با اینحال انجمن ملی پدیکلوزیس هشدار میدهد که وازلین علاوه بر اینکه ممکن است مؤثر نباشد، بهسختی از روی موها پاک میشود. پاک کردن ژل حالتدهنده از روی مو آسانتر است.
روش استفاده: مو و پوست سرتان را با وازلین/ ژل حالتدهنده بپوشانید، سپس کلاه حمام بگذارید و اجازه بدهید این ماده در تمام طول شب روی سرتان بماند. صبح روز بعد موهایتان را بشویید و با شانهی ضدشپش شانه بزنید تا شپشها و تخمهای آن جدا شوند. این درمان را یک هفته بعد مجددا تکرار کنید.
۱۹. لوسیون بنزیل الکل ۵٪
این لوسیون نسخهای، در سال ۲۰۰۹ با نام تجاری Ulesfia وارد بازار شد. این لوسیون با بیحس کردن دستگاه تنفسی شپش باعث خفگی آن میشود (یعنی تخمهای شپش را از بین نمیبرد).
باید حداقل دو بار از این لوسیون استفاده کنید. در دو آزمایش بالینی، ۷۵٪ و ۷۶،۲٪ از شرکتکنندگان چهارده روز پس از دومین درمان عاری از شپش بودند. این لوسیون برای بیماران بالای شش ماه تجویز میشود و ممکن است پوست و چشم را تحریک کند.
پوست سر و موی خشکتان را به این لوسیون آغشته کنید، ده دقیقه صبر کنید و سپس موها را با آب بشویید. میتوانید از شامپو نیز استفاده کنید. استفاده از یک شانهی ضدشپش به جدا کردن تخمها و شپشهای مرده از مو کمک خواهد کرد.
۲۰. درمان شپش سر به روش «شرینک رَپ» یا لفافپیچی کاهشی
این تکنیک برخلاف نامش شامل هیچ نوع بستهبندی پلاستیکی نیست، بلکه عبارت است از استفاده از یک محصول غیرسمی (پاککنندهی ملایم پوست با نام تجاری ستافیل) روی موی خشک، شانه کردن موها با شانهی ضدشپش و سشوار زدن. این روند سه بار در فواصل یکهفتهای تکرار میشود.
مطالعهی سال ۲۰۰۴ در «طب اطفال» در مورد این روش توضیح داد و برخی از پزشکان آن را توصیه میکنند.
در دو آزمایش بهطور متوسط ۹۶٪ از بیماران در پایان درمان بهبود یافتند و ۹۴٪ از آنها پس از شش ماه پیگیری عاری از شپش بودند.
۲۱. مایع ظرفشویی
مایع ظرفشویی شپشها را نابود نمیکند، اما به پاک کردن مواد چسبناکی که مادرها برای خفه کردن شپشها به موهای کودکان میمالند، کمک میکند. موادی مانند روغن سالاد، مایونز، ژل حالتدهندهی مو یا وازلین.
اکثر مایعهای ظرفشویی میتوانند بهراحتی در چربیها نفوذ کنند بنابراین کثیفیهای چرب بهجامانده از مواد بالا را نیز از روی مو پاک میکنند. برخی از مایعهای ظرفشویی نیز به تجزیهی مادهی چسبمانندی که باعث چسبیدن تخم شپش به ساقهی مو میشود، کمک میکنند.
۲۲. نظافت منزل
سالها قبل زمانی که کودکان آلبانو کروچه به شپش سر دچار شدند، او فکر کرد که خانهاش آلوده شده است و تا آنجا که میتوانست خانهاش را تمیز و ضدعفونی کرد. او میگوید: «اما حالا میدانم که شپش با تمیزی محیط ارتباط چندانی ندارد و بیشتر به تمیزی سر مربوط میشود». دلیلش این است که شپشها تنها یک یا دو روز میتوانند در جایی بهغیر از پوست سر زنده بمانند و نمیتوانند بپرند یا پرواز کنند. بهعلاوه تخمهای آنها به مو میچسبد بنابراین لازم نیست کل خانه را ضدعفونی کنید.
برای جلوگیری از عفونت مجدد، وسایلی را که اخیرا با سر اعضای آلوده به شپش در تماس بودهاند، تمیز کنید. ملافهها، کلاهها، روسریها و حولهها را در آب داغ بشویید و در یک محیط گرم خشک کنید. شانهها و برسها را در درون آب صابون بسیار داغ قرار بدهید تا ضدعفونی شوند. کف اتاق، بالشها، مبلها و صندلیهای ماشین را جاروبرقی بکشید. همچنین وسایل غیرقابل شستوشو را بهمدت یک تا دو هفته در کیسههای سربسته قرار بدهید و سر آنها را محکم ببندید.
چه زمانی برای درمان شپش سر به پزشک مراجعه کنیم؟
اولین قدم در درمان شپش سر این است که مطمئن شوید به شپش آلوده شدهاید. به همین دلیل لازم است که قبل از شروع هر درمانی برای تشخیص این موضوع نزد پزشک بروید. بعد از آن میتوانید درمانهای خانگی را شروع کنید. اگر بعد از یک یا دو هفته خارش سر بیشتر شد یا تعداد شپشهای زندهای که در پوست سرتان میبینید افزایش یافت به پزشک مراجعه کنید تا از داورهای جدیدتری که شپشها هنوز نسبت به آن مقاوم نشدهاند استفاده شود.
توجه داشته باشید که خاراندن پوست سر میتواند باعث خراشیده یا زخم شدن آن شود که احتمال عفونت باکتریایی را افزایش میدهد. نکته دیگر اینکه اگر در غدد لنفاوی خود احساس التهاب داشتید یا دانههای ریز و قرمز بر روی پوستتان مشاهده کردید یا شاهد پوستهپوسته شدن آن بودید بدون فوت وقت به پزشک مراجعه کنید. این موارد میتواند ناشی از ایجاد زخمهای عفونی در پوست سر یا حساسیت به داروهای از بین برنده شپش باشند.
چگونه بفهمیم شپش از بین رفته
برای خیلی از افراد سوال است که از کجا بفهمیم شپش درمان شده است؟ شپش چنان عارضه ناخوشایندی است که فرد ممکن است احساس کند پایان ناپذیر است. در ادامه با چند مرحله میتونید اطمینان حاصل کنید که شپش از بین رفته است:
۱. به دنبال خوشههای رشک بگردید
خوشهای ذره بینی که به طور کلی در گروههای شش یا هفت تایی رشک جمع میشوند و نزدیک پوست سر قرار دارند، نشان دهنده این است که شپش هنوز از بین نرفته است. اگر متوجه شوید که رشکها با فاصله بیشتری نسبت به پوست سر قرار دارند، لزوماً زنده نیستند و همیشه زنده نخواهند ماند. با استفاده از یک ذره بین جستجوی ذرات نزدیک پوست سر آسانتر میشود.
۲. محیط اطراف را بررسی کنید
شپش سر علاوه بر موهای شما میتواند در تختخواب، فرش، مبلمان و ماشین نیز زنده بماند. از آنجا که شپش قادر به پریدن یا پرواز کردن نیست، بعید است که در مواردی که شما با آنها تماس ندارید به شما منتقل شوند. با این حال، رشک و شپش میتوانند خزنده شوند، بنابراین برای اطمینان در مورد از بین رفتن شپشها، مطمئن شوید که خانه خود را با دقت بیشتری تمیز میکنید. اگر همه لباسها، حیوانات خانگی آلوده، بالش و روبالشیها را شسته اید و فرش و مبلمان را جارو برقی کشیدهاید، وسایل شما نباید آلوده به شپش باشد.
۳. از متخصصان مربوطه کمک بگیرید
شایعترین دلیل از بین نرفتن یا بازگشت شپش سر عدم استفاده از روشهای درمانی مناسب است. متخصصان شپشزدایی با استفاده از یک دستگاه پزشکی مخصوص و بدون استفاده از مواد شیمیایی، شپش و تخمکهای آنها را از بین میبرد که از داروهای بدون نسخه نیز موثرتر است.