تابناک باتو ـــ روز جهانی غذا (۱۶ اکتبر) امسال با هشدار سازمان ملل متحد در مورد " کاهش بی‌سابقه و فاجعه‌بار امنیت غذایی" و نگرانی از افزایش جهانی قیمت مواد غذایی همراه شده است.
سازمان ملل اعلام کرده است: "حدود نیم میلیون نفر در اتیوپی، ماداگاسکار، جنوب سودان و یمن در شرایطی نزدیک به قحطی هستند. در ماه‌های اخیر، گروه‌هایی از جمعیت‌های آسیب‌پذیر در بورکینافاسو و نیجریه هم در چنین شرایطی قرار گرفته‌اند".
سازمان ملل درخواست بودجه فوری برای حمایت از ۴۱ میلیون نفر که در کشور‌های مختلف در آستانه قحطی قرار دارند، کرده است.
بنا بر آمار مؤسسه خیریه بریتانیایی به نام "پروژهٔ گرسنگی" حدود ۶۹۰ میلیون نفر در جهان با گرسنگی مزمن زندگی می‌کنند و ۸۵۰ میلیون نفر در جهان به دلیل کوویدـ ۱۹ در معرض فقر قرار دارند. ۶۰ درصد از آن ۶۹۰ میلیون نفر، زن هستند.
در اینجا بررسی می‌کنیم که بالا رفتن قیمت موادغذایی برای مردم در سراسر دنیا چه معنایی دارد و چه راه‌هایی برای جلوگیری از فقر غذایی می‌توان در پیش گرفت.
اول ببینیم چرا قیمت موادغذایی بالا می‌رود.
چرا قیمت‌ها بالا می‌رود؟
کرفت‌هاینز، یکی از غول‌های صنعت موادغذایی هشدار داده است که مردم باید در نتیجه تورم "سراسری" پس از همه‌گیری به قیمت‌های بالاتر موادغذایی "عادت" کنند.
دکتر ساریکا کولکارنی، مؤسس و سرپرست بنیاد 'راه ' در شهر مومبای هند با نظر میگل پاتریسیو، رئیس کرفت‌هاینز مبنی بر بالا رفتن قیمت موادغذایی موافق است.
دکتر کولکارنی و بنیاد راه برای ایجاد زندگی بهتر، سالم‌تر و شادمانه‌تر جوامع بومی در هند تلاش می‌کنند.
در دوران همه‌گیری، در بسیاری از کشور‌ها تولید مواد خام از محصولات کشاورزی تا روغن‌های گیاهی کاهش پیدا کرد. محدودیت‌های اعمال‌شده برای مهار ویروس و بیماری تولید و انتقال محصولات را محدود کرد.
حال که اقتصاد کشور‌ها دوباره چرخه‌های تولید را از سر گرفته است هنوز نتوانسته جوابگوی نیاز‌ها باشد و در نتیجه منجر به افزایش قیمت‌ها خواهد شد. دستمزد‌های بالاتر و انرژی گران‌تر هم به بار تولید‌کنندگان افزوده است.
دکتر کولکارنی، کارشناس در زمینهٔ کاهش فقر، می‌گوید: "قیمت‌ها نتیجهٔ مستقیم عرضه و تقاضا هستند. با افزایش جمعیت، تقاضا برای غذا مدام افزایش پیدا می‌کند. زمین‌های زیر کشت به دلیل چالش‌ها و مشکلات مختلفی مدام کاهش پیدا می‌کنند. چالش‌ها و مشکلاتی مانند عدم دسترسی به آب کافی، زوال کیفیت خاک، تغییرات اقلیمی و افزایش تغییرات شدید آب‌و‌هوایی و نسل‌های تازه که علاقه‌ای به کار در عرصهٔ کشاورزی ندارند".
"کشاورزان با مشکلات گوناگونی دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند که نتیجهٔ همه ٔ آن‌ها در قیمت روبه افزایش موادغذایی نمود پیدا می‌کند".
کار جنسی در برابر غذا
به گفته مارتین گریفتیس، معاون دبیر‌کل سازمان ملل متحد در امور بشر‌دوستانه "وقتی قحطی از راه برسد، چنان به سرعت فراگیر می‌شود که قابل قیاس با خطر‌ها و تهدید‌های دیگر نیست".
به‌ویژه زنان و دختران در صورت افزایش فقر و بالا رفتن قیمت موادغذایی آسیب‌پذیر‌ترند.
گریفتیس یادآوری می‌کند: "زنان از استیصال خود در تلاش برای تهیهٔ غذای خانواده می‌گویند، از کار جنسی در برابر غذا، اجبار به ازدواج‌های زود‌هنگام و کودک‌همسری، مواردی که به تازگی در سوریه شنیدم".
کارن هامپسون، از مدیران فارم رادیو اینتر‌نشنال می‌گوید:"یکی از ناامن‌ترین موقعیت‌های غذایی در جهان از آنِ کشاورزان خرده‌پاست".
هامپسون می‌گوید:"واقعیت فعلی افزایش قیمت موادغذایی برای آن‌ها مانند شمشیر دو‌لبه است. از طرفی خانواده‌های کشاورز ناچار به خرید موادغذایی که خود تولید نمی‌کنند، هستند پس هزینه‌های زندگی آن‌ها افزایش پیدا می‌کند یا دسترسی آن‌ها به موادغذایی کاهش پیدا می‌کند که نتیجهٔ آن گرسنگی و سوءتغذیه خواهد بود".
"از طرف دیگر، حداقل به طور نظری، افزایش بهای موادغذایی به معنای درآمد بیشتر از محصولاتی است که خود تولید می‌کنند. البته در بیشتر موارد افزایش قیمت موادغذایی به معنای درآمد بیشتر برای کشاورزان به‌ویژه کشاورزان خرده‌پا در آفریقا نیست".
همانطور که دکتر کولکارنی اشاره می‌کند فقر نسبت مستقیمی با قیمت‌ها دارد، هر چه فقر بیشتر شود متأسفانه قیمت‌ها هم بالاتر می‌رود و به این ترتیب همهٔ دارایی‌ها و پس‌انداز‌های کوچک افراد نابود می‌شود.
"قیمت بالاتر موادغذایی باعث سوءتغذیه، گرسنگی و بیماری‌ها و مشکلاتی برای گروه‌های فقیر جوامع می‌شود. افزایش قیمت موادغذایی باعث می‌شود جوامع در چرخهٔ باطل گرسنگی، بیماری و فقر اسیر شوند".
هارپیندر کولاکوت، مدیر سازمان نوآوری توسعه هم با دکتر کولکارنی موافق است. این سازمان جهانی به بررسی داده‌ها و اطلاعات و شواهد در جهت پایان دادن به فقر و کاهش نابرابری و افزایش تاب‌آوری در جهان می‌پردازد.
"فقر شدید بر مبنای درآمد هر فرد برای تأمین نیاز‌های اولیه خود محاسبه می‌شود و غذا بخش مهمی از آن است".
کولاکوت می‌گوید: "اگر قیمت موادغذایی بالا برود، گروه بزرگی از جمعیت جهان توانایی تأمین نیاز‌های اولیهٔ خود را نخواهند داشت یعنی آن‌ها به سوی فقر شدید رانده می‌شوند یا حتی زیر خط فقر قرار می‌گیرند".
چه می‌توان کرد؟
در کشور‌های توسعه‌یافتهٔ جهان ممکن است با حذف اقلام غیر‌ضروری از زندگی مانند سفر‌خارجی کمتر و صرفه‌جویی دقیق‌تر در خرج کردن بتوان با افزایش قیمت‌ها کنار آمد، اما برای بعضی افراد در کشور‌های در‌حال‌توسعه همانطور که پیشتر اشاره کردیم ماجرا به این سادگی نیست و چنان استیصالی وجود دارد که آن‌ها را به کار جنسی در برابر غذا و خوراک وا‌می‌دارد.
سازمان ملل متحد و سازمان‌ها و دولت‌ها ممکن است روش‌هایی برای کاهش فقر در جوامع در پیش بگیرند و بسیاری از سازمان‌های خیریه در جهان برای رویارویی با چالش افزایش قیمت موادغذایی راه‌هایی نوآورانه اندیشیده‌اند.
کیو دونگیو، مدیر‌کل سازمان خواروبار و کشاورزی ملل متحد (فائو) می‌گوید:"کمک‌های غذایی و معیشتی باید هم‌زمان انجام شود".
او می‌گوید:"حمایت از سیستم‌های کشاورزی تولید موادغذایی و ارائهٔ کمک‌های طولانی‌مدت راهی است به سوی بهبودی و فراتر از فقط جان به‌در بردن، این کار تاب‌آوری را افزایش می‌دهد... جای وقت تلف‌کردن نیست".
فقرغذایی فقط با پول بیشتر حل نمی‌شود. ما نیاز به دگرگونی اساسی سیستم‌ها و ساختار‌هایی داریم که انسان‌ها را مدام در فقر نگه می‌دارند".
"نیاز به اراده‌ای جهانی داریم که در آن هر دولت، سازمان و کسب‌و‌کار و نهاد مردمی فقیر‌ترین گروه‌های مردم را در مرکز توجه و رسیدگی قرار دهد تا وضع موجود را تغییر دهد و سیستمی جهانی ایجاد کند که جلوی زیر‌پا گذاشتن انسان‌ها را بگیرد".
به نظر دکتر کولکارنی لازم است که کشاورزی هوشمند سازگار با شرایط اقلیمی در پیش گرفته شود، روش‌هایی سازگار با دگرگونی‌های اقلیمی. ظرفیت‌های ذخیرهٔ آب باران در زمین‌ها افزایش پیدا کند، قیمت دانه و مواد خام مورد نیاز کشاورزان کاهش پیدا کند و آن‌ها را تشویق کنیم به مقدار کافی برای مصرف شخصی بردارند و از فروش باقی محصول درآمد کسب کنند.
بنیاد راه در هفت سال گذشته به ۱۰۵ روستا آب‌رسانی کرده است که به معنای دسترسی به آب در تمام سال برای بیش از ۳۰،۰۰۰ اهالی بومی و محلی است.
دکتر کولکارنی می‌گوید:"ما جوانان را تشویق می‌کنیم که کشاورزی را به عنوان کار تمام‌وقت خود انتخاب کنند، برای این کار انگیزه‌های ضروری ایجاد می‌کنیم و راهکار‌ها و مسیر‌هایی پیش پای آن‌ها می‌گذاریم که با پرداختن به آن‌ها کشاورزی به بازدهی بیشتر و به دنبال آن درآمد بالاتر برسد".
به نظر هامپسون، یکی از دلایل فقر غذایی این است که خانوار‌های روستایی در کشور‌های در‌حال‌توسعه دسترسی مناسب به اطلاعات ندارند، از قیمت‌ها در بازار‌های مختلف بی‌خبرند از این رو نمی‌توانند به خوبی با پخش‌کننده‌ها و عمده‌فروش‌ها وارد معامله شوند یا در مورد روش‌های پیشرفته‌تر و سازگاری با شرایط اقلیمی محلی اطلاع کمی دارند.
فارم رادیو اینتر‌نشنال، سازمان مردم‌نهاد کانادایی با برنامه‌های رادیویی تلاش می‌کند پاسخگوی بخشی از نیاز‌های ارتباط و اطلاعات کشاورزان خرده‌پای کشور‌های جنوب صحرای آفریقا باشد.
کارن هامپسون می‌گوید:"برنامه‌های فارم رادیو می‌تواند تغییر ایجاد کند، چون ما برای قیمت بهتر محصولات به آن‌ها توصیه‌هایی می‌کنیم یا اطلاعات صحیح ومناسب دیگری در اختیار آن‌ها می‌گذاریم. برای مثال، در پروژهٔ اخیر در مورد خدمات اقلیمی در تانزانیا ٪۵۸ از شنوندگان گفتند اطلاعات آن‌ها در استفاده از پیش‌بینی‌های وضع هوا برای بهبود کشاورزی پس از شنیدن برنامه‌های رادیو "بیشتر" شده است و ٪۷۳ گفته‌اند پس از شنیدن برنامه‌های رادیو روش‌های بهتری برای وجین کردن در پیش گرفته‌اند".
هامپسون می‌گوید: "اگر از من بپرسید می‌گویم هنوز امیدی هست"؛ اما فقط اگر:
"حرف‌های زنان و مردان و جوانان کشاورز را بشنویم، به حرف‌ها و نیاز‌های آن‌ها توجه کنیم، در سیاست‌گذاری‌ها آن‌ها را بازی دهیم، از تلاش‌های آن‌ها حمایت کنیم، چه از طریق تعاونی‌ها یا گروه‌های کشاورزان و زنان یا روش‌های نوآورانه. تمرکز خود را بر وضعیت اقلیمی قرار دهیم و به‌ویژه از حاشیه‌نشین‌ها حمایت کنیم و جوابگوی نیاز‌های آن‌ها باشیم تا بتوانند دسترسی برابر به بازار‌ها و منابع مالی و اطلاعات داشته باشند".
دکتر کولکارنی هم نظر مشابهی دارد: "ما امید داریم که با شناخت و تشخیص این کم‌و‌کاستی‌ها هنوز زمانی برای رفع آن‌ها باقی مانده باشد"، اما او هشدار می‌دهد:"اگر به نادیده گرفتن آن‌ها ادامه دهیم با مشکل رو‌به‌رو خواهیم شد و امید به باد خواهد رفت".
منبع: بی بی سی فارسی
