کم‌کاری تیروئید چه علائمی دارد و چطور تشخیص داده می‌شود؟

«تابناک با تو» - کم‌کاری تیروئید بیماری‌ای است که در آن غده تیروئید به اندازه کافی برخی از هورمون‌های مهم را تولید نمی‌کند.

کم کاری تیروئید ممکن است در مراحل اولیه علائم قابل توجهی ایجاد نکند. با گذشت زمان، کم کاری تیروئید درمان نشده می‌تواند تعدادی از مشکلات سلامتی مانند چاقی، درد مفاصل، ناباروری و بیماری‌های قلبی را ایجاد کند.

آزمایشات دقیق عملکرد تیروئید برای تشخیص کم کاری تیروئید در دسترس است. درمان با هورمون مصنوعی تیروئید معمولاً ساده، ایمن و م مؤثر است.

علائم کم‌کاری تیروئید

علائم و نشانه‌های کم کاری تیروئید بسته به شدت کمبود هورمون متفاوت است. مشکلات به آرامی، اغلب در طی چند سال، ایجاد می‌شوند.

در ابتدا، شما به سختی ممکن است علائم کم کاری تیروئید، مانند خستگی و افزایش وزن را مشاهده کنید. یا ممکن است به سادگی آن‌ها را به افزایش سن نسبت دهید. اما با کند شدن متابولیسم، ممکن است مشکلات واضح‌تری ایجاد کنید.

علائم و نشانه‌های کم کاری تیروئید ممکن است شامل موارد زیر باشد:

* خستگی
* افزایش حساسیت به سرما
* یبوست
* پوست خشک
* افزایش وزن
* صورت پف کرده
* گرفتگی صدا
* ضعف عضلانی
* افزایش سطح کلسترول خون
* درد‌های عضلانی، حساسیت و سفتی
* درد، سفتی یا تورم در مفاصل شما
* دوره‌های قاعدگی شدیدتر از حالت عادی یا نامنظم
* نازک شدن مو‌ها
* کند شدن ضربان قلب
* افسردگی
* اختلال حافظه
* بزرگ شدن غده تیروئید (گواتر)

کم کاری تیروئید در نوزادان

اگرچه کم کاری تیروئید اغلب زنان میانسال و مسن را تحت تأثیر قرار می‌دهد، اما همه می‌توانند به این بیماری مبتلا شوند، از جمله نوزادان.

نوزادانی که بدون غده تیروئید متولد می‌شوند یا غدت تیروئیدشان کاهش عملکرد دارد، در ابتدا ممکن است علائم و نشانه‌های کمی داشته باشند. هنگامی که نوزادان مبتلا به کم کاری تیروئید دچار مشکل می‌شوند، این مشکلات ممکن است شامل موارد زیر باشد:

* زرد شدن پوست و سفیدی چشم (زردی). در بیشتر موارد، این اتفاق می‌افتد زمانی که کبد نوزاد نمی‌تواند ماده‌ای به نام بیلی روبین را متابولیزه کند، که به طور معمول هنگامی که بدن سلول‌های قرمز خون قدیمی یا آسیب دیده را بازیافت می‌کند، شکل می‌گیرد.
* زبانی بزرگ و بیرون‌زده
* مشکل در تنفس
* گریه خشن
* فتق ناف

با پیشرفت بیماری، نوزادان به احتمال زیاد در تغذیه دچار مشکل می‌شوند و ممکن است در رشد طبیعی رشد نکنند. آن‌ها همچنین ممکن است موارد زیر را داشته باشند:

* یبوست
* تون عضلانی ضعیف
* خواب آلودگی بیش از حد

وقتی کم کاری تیروئید در نوزادان درمان نشود، حتی موارد خفیف می‌تواند منجر به عقب ماندگی شدید جسمی و روحی شود.

کم کاری تیروئید در کودکان و نوجوانان

به طور کلی، کودکان و نوجوانان مبتلا به کم کاری تیروئید علائم و نشانه‌های مشابهی با بزرگسالان دارند، اما ممکن است موارد زیر را نیز تجربه کنند:

* رشد ضعیف، در نتیجه کوتاه قد است
* تاخیر در رشد دندان‌های دائمی
* بلوغ تاخیری
* رشد ذهنی ضعیف

زمان مراجعه به پزشک

اگر بدون هیچ دلیلی احساس خستگی می‌کنید یا علائم دیگر کم کاری تیروئید مانند خشکی پوست، رنگ پریدگی، پف صورت، یبوست یا صدای خشن را دارید، به پزشک مراجعه کنید.

اگر برای کم کاری تیروئید تحت هورمون درمانی قرار می‌گیرید، به همان میزان که پزشک توصیه می‌کند، ویزیت‌های پیگیری را برنامه‌ریزی کنید. در ابتدا، مهم است که مطمئن شوید دوز صحیح دارو را دریافت می‌کنید؛ و با گذشت زمان، دوز مورد نیاز شما ممکن است تغییر کند.

علل

وقتی تیروئید شما به اندازه کافی هورمون تولید نمی‌کند، تعادل واکنش‌های شیمیایی در بدن شما به هم می‌خورد. کم‌کاری تیروئید دلایل مختلفی می‌تواند وجود داشته باشد، از جمله بیماری‌های خود ایمنی، درمان‌های پرکاری تیروئید، پرتودرمانی، جراحی تیروئید و دارو‌های خاص.

تیروئید یک غده کوچک پروانه‌ای شکل است که در قسمت جلویی گردن، درست در زیر سیب آدم قرار دارد. هورمون‌های تولید شده توسط غده تیروئید -‌تری یدوتیرونین (T۳) و تیروکسین (T۴) – تأثیر بسزایی بر سلامت شما دارند و بر تمام جنبه‌های متابولیسم شما تأثیر می‌گذارد. این هورمون‌ها همچنین بر کنترل عملکرد‌های حیاتی مانند دمای بدن و ضربان قلب تأثیر می‌گذارند.

کم کاری تیروئید زمانی ایجاد می‌شود که غده تیروئید نتواند به اندازه کافی هورمون تولید کند.

* بیماری خودایمنی. شایع‌ترین علت کم کاری تیروئید یک اختلال خود ایمنی است که به تیروئیدیت هاشیموتو معروف است. اختلالات خود ایمنی زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن شما آنتی بادی‌هایی تولید می‌کند که به بافت‌های شما حمله می‌کنند. گاهی اوقات این فرآیند غده تیروئید شما را درگیر می‌کند.

دانشمندان مطمئن نیستند که چرا این اتفاق می‌افتد، اما احتمالاً ترکیبی از عوامل است، مانند ژن‌ها و یک محرک محیطی. به هر حال، این آنتی بادی‌ها بر توانایی تیروئید در تولید هورمون تأثیر می‌گذارد.

* پاسخ بیش از حد به درمان پرکاری تیروئید افرادی که بیش از حد هورمون تیروئید تولید می‌کنند (پرکاری تیروئید) اغلب با ید رادیواکتیو یا دارو‌های ضد تیروئید درمان می‌شوند. هدف از این درمان‌ها بازگرداندن عملکرد تیروئید به حالت عادی است. اما گاهی اوقات، اصلاح پرکاری تیروئید می‌تواند تولید هورمون تیروئید را بیش از حد کاهش دهد و منجر به کم کاری تیروئید دائمی شود.
* جراحی تیروئید. حذف تمام یا بخش بزرگی از غده تیروئید می‌تواند تولید هورمون را کاهش داده یا متوقف کند. در این صورت، شما باید مادام العمر هورمون تیروئید مصرف کنید.
* پرتو درمانی. اشعه‌ای که برای درمان سرطان‌های سر و گردن استفاده می‌شود می‌تواند بر غده تیروئید شما تأثیر بگذارد و ممکن است منجر به کم کاری تیروئید شود.
* دارو‌ها تعدادی از دارو‌ها می‌توانند به کم کاری تیروئید کمک کنند. یکی از این دارو‌ها لیتیوم است که برای درمان برخی اختلالات روانی استفاده می‌شود. در صورت مصرف دارو، از پزشک خود در مورد تأثیر آن بر غده تیروئید خود بپرسید.

به ندرت، کم کاری تیروئید ممکن است ناشی از یکی از موارد زیر باشد:

* بیماری مادرزادی. برخی از نوزادان با نقص غده تیروئید یا عدم وجود غده تیروئید متولد می‌شوند. در بیشتر موارد، غده تیروئید به دلایل نامعلوم به طور طبیعی رشد نکرده است، اما برخی از کودکان یک نوع ارثی از این اختلال دارند. اغلب، نوزادان مبتلا به کم کاری تیروئید مادرزادی در بدو تولد طبیعی به نظر می‌رسند. این یکی از دلایلی است که اکثر ایالات در حال حاضر به غربالگری تیروئید نوزادان نیاز دارند.
* اختلال هیپوفیز. یکی از علل نسبتاً کمیاب کم کاری تیروئید، عدم عملکرد غده هیپوفیز به میزان کافی هورمون تحریک‌کننده تیروئید (TSH) است-معمولاً به دلیل تومور خوش خیم غده هیپوفیز.
* بارداری. برخی از زنان در دوران بارداری یا بعد از آن (کم کاری تیروئید بعد از زایمان) دچار کم کاری تیروئید می‌شوند، اغلب به این دلیل که آنتی بادی‌هایی را برای غده تیروئید خود تولید می‌کنند. کم کاری تیروئید بدون درمان، خطر سقط جنین، زایمان زودرس و پره اکلامپسی را افزایش می‌دهد – شرایطی که باعث افزایش قابل توجه فشار خون زنان در سه ماه آخر بارداری می‌شود. همچنین می‌تواند به طور جدی روی جنین در حال رشد تأثیر بگذارد.
* کمبود ید. کمیاب ید-که در درجه اول در غذا‌های دریایی، جلبک دریایی، گیاهانی که در خاک غنی از ید رشد می‌کنند و نمک یددار یافت می‌شود- برای تولید هورمون‌های تیروئید ضروری است. ید بسیار کم می‌تواند منجر به کم کاری تیروئید شود و ید زیاد می‌تواند کم کاری تیروئید را در افرادی که قبلاً به این بیماری مبتلا هستند تشدید کند. در برخی از نقاط جهان، کمبود ید شایع است، اما افزودن ید به نمک غذایی عملاً این مشکل را می‌تواند برطرف کند.

عوامل خطر

اگرچه هرکسی می‌تواند به کم کاری تیروئید مبتلا شود، اما در این افراد و این شرایط احتمال ایجاد کم‌کاری تیروئید بیشتر است:

* جنسیت: زن‌ها
* سن بالای ۶۰ سال
* سابقه خانوادگی بیماری تیروئید
* ابتلا به یک بیماری خود ایمنی مانند دیابت نوع ۱ یا بیماری سلیاک
* پرتوتابی با ید رادیواکتیو یا دارو‌های ضد تیروئید
* به گردن یا قسمت بالای قفسه سینه اشعه خورده باشد
* انجام عمل جراحی تیروئید (تیروئیدکتومی ناقص)
* بیمار در شش ماه گذشته باردار بوده یا بچه دار شده باشد

عوارض

کم کاری تیروئید درمان نشده می‌تواند منجر به تعدادی از مشکلات سلامتی شود:

* گواتر تحریک مداوم تیروئید برای‌ترشح هورمون‌های بیشتر ممکن است باعث بزرگ شدن غده شود – وضعیتی که به گواتر معروف است. اگرچه به طور کلی ناراحت‌کننده نیست، اما یک گواتر بزرگ می‌تواند بر ظاهر شما تأثیر بگذارد و ممکن است در بلع یا تنفس اختلال ایجاد کند.
* مشکلات قلبی. کم کاری تیروئید همچنین ممکن است با افزایش خطر بیماری قلبی و نارسایی قلبی همراه باشد، در درجه اول به این دلیل که سطوح بالای کلسترول لیپوپروتئین با چگالی پایین (LDL) -کلسترول “بد” می‌تواند در افرادی که تیروئید کم کار دارند رخ دهد.
* مسائل مربوط به سلامت روان. افسردگی ممکن است در اوایل کم کاری تیروئید رخ دهد و با گذشت زمان شدیدتر شود. کم کاری تیروئید همچنین می‌تواند باعث کند شدن عملکرد ذهنی شود.
* نوروپاتی محیطی. کم کاری تیروئید کنترل نشده طولانی مدت می‌تواند به اعصاب محیطی شما آسیب برساند. این‌ها اعصابی هستند که اطلاعات را از مغز و نخاع به بقیه بدن شما منتقل می‌کنند – به عنوان مثال، دست‌ها و پا‌ها. نوروپاتی محیطی ممکن است باعث درد، بی‌حسی و سوزن سوزن شدن در مناطق آسیب دیده شود.
* میکسدماک این بیماری نادر و تهدید‌کننده زندگی نتیجه کم کاری تیروئید طولانی مدت و تشخیص داده نشده است. علائم و نشانه‌های آن شامل عدم تحمل شدید سرما و خواب آلودگی و به دنبال آن بی‌حالی شدید و بیهوشی است.

کمای میکسدما ممکن است در اثر آرامبخش، عفونت یا سایر فشار‌ها بر بدن شما ایجاد شود. اگر علائم یا علائم میکسدما دارید، نیاز به درمان فوری فوری پزشکی دارید.

* ناباروری سطوح پایین هورمون تیروئید می‌تواند در تخمک‌گذاری اختلال ایجاد کند که باروری را مختل می‌کند. علاوه بر این، برخی از علل کم کاری تیروئید – مانند اختلال خود ایمنی – نیز می‌توانند باروری را مختل کنند.
* نقائص هنگام تولد. نوزادان متولد شده از زنان مبتلا به بیماری تیروئید درمان نشده در مقایسه با نوزادانی که از مادران سالم متولد می‌شوند، بیشتر در معرض نقص مادرزادی هستند. این کودکان همچنین بیشتر مستعد مشکلات جدی فکری و رشدی هستند.

نوزادان مبتلا به کم کاری تیروئید درمان نشده در هنگام تولد در معرض مشکلات جدی از نظر رشد جسمی و روحی هستند. اما اگر این بیماری در چند ماه اول زندگی تشخیص داده شود، شانس رشد طبیعی بسیار زیاد خواهد بود.

تشخیص

به طور کلی، در صورت احساس خستگی فزاینده، خشکی پوست، یبوست و افزایش وزن، یا مشکلات قبلی تیروئید یا گواتر، پزشک ممکن است آزمایش کم کاری تیروئید را انجام دهد.

آزمایش خون

تشخیص کم کاری تیروئید بر اساس علائم شما و نتایج آزمایش خون است که سطح TSH و گاهی اوقات سطح هورمون تیروئید تیروکسین را اندازه‌گیری می‌کند. سطح پایین تیروکسین و سطح بالای TSH نشان دهنده کم کاری تیروئید است. این به این دلیل است که هیپوفیز شما TSH بیشتری را در تلاش برای تحریک غده تیروئید در تولید هورمون تیروئید بیشتر تولید می‌کند.

پزشکان می‌توانند اختلالات تیروئید را خیلی زودتر از گذشته تشخیص دهند جتی قبل از اینکه علائم را تجربه کنید. از آنجا که آزمایش TSH بهترین آزمایش غربالگری است، احتمالاً پزشک شما ابتدا TSH را بررسی کرده و در صورت نیاز آزمایش هورمون تیروئید را پیگیری می‌کند.

آزمایشات TSH همچنین نقش مهمی در مدیریت کم کاری تیروئید دارند. آن‌ها به پزشک شما در تعیین دوز مناسب دارو، هم در ابتدا و هم در طول زمان کمک می‌کنند.

علاوه بر این، از تست‌های TSH برای کمک به تشخیص وضعیتی به نام کم کاری تیروئید تحت بالینی استفاده می‌شود که معمولاً هیچ علامت یا علامت ظاهری ایجاد نمی‌کند. در این حالت، شما سطوح طبیعی‌تری یدوتیرونین و تیروکسین در خون دارید، اما بالاتر از سطح طبیعی TSH.

عوامل خاصی می‌توانند بر آزمایش خون برای مشکلات تیروئید تأثیر بگذارند. یکی داروی رقیق‌کننده خون به نام هپارین است. یکی دیگر بیوتین است، یک ویتامین که به عنوان مکمل مستقل یا به عنوان بخشی از مولتی ویتامین مصرف می‌شود. قبل از انجام آزمایش خون، پزشک خود را از هرگونه دارو یا مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید مطلع کنید.

درمان کم‌کاری تیروئید

درمان استاندارد کم کاری تیروئید شامل استفاده روزانه از هورمون مصنوعی تیروئید لووتیروکسین است. این داروی خوراکی، سطح هورمون کافی را ایجاد می‌کند و علائم و نشانه‌های کم کاری تیروئید را معکوس می‌کند.

به احتمال زیاد بعد از شروع درمان احساس بهبودی خواهید کرد. این دارو به تدریج سطح کلسترول افزایش یافته توسط این بیماری را کاهش می‌دهد و ممکن است افزایش وزن را برطرف کند. درمان با لووتیروکسین به احتمال زیاد مادام العمر خواهد بود، اما از آنجا که ممکن است دوز مورد نیاز شما تغییر کند، احتمالاً پزشک هر سال سطح TSH شما را بررسی می‌کند.

تعیین دوز مناسب ممکن است زمان بر باشد

برای تعیین دوز مناسب لووتیروکسین در ابتدا، پزشک به طور کلی سطح TSH شما را بعد از شش تا هشت هفته بررسی می‌کند. پس از آن، سطح خون به طور کلی شش ماه بعد بررسی می‌شود. مقدار بیش از حد هورمون می‌تواند عوارض جانبی ایجاد کند، مانند:

* افزایش اشتها
* بی‌خوابی
* تپش قلب
* لرزش

اگر بیماری عروق کرونر یا کم کاری تیروئید شدید دارید، پزشک ممکن است درمان را با مقدار کمتری دارو شروع کرده و به تدریج دوز دارو را افزایش دهد. جایگزینی پیشرونده هورمون به قلب شما اجازه می‌دهد تا با افزایش متابولیسم سازگار شود.

لووتیروکسین در صورت استفاده در دوز مناسب عملاً هیچ عارضه جانبی ایجاد نمی‌کند و نسبتاً ارزان است. در صورت تغییر برند دارو، به پزشک خود اطلاع دهید تا مطمئن شوید که هنوز دوز مناسب را دریافت می‌کنید.

مصرف دارو را کنار نگذارید یا دوز آن را به دلخواه تغییر ندهید! اگر این کار را انجام دهید، علائم کم کاری تیروئید به تدریج برمی گردد.

جذب مناسب لووتیروکسین

برخی از دارو‌ها، مکمل‌ها و حتی برخی غذا‌ها ممکن است بر توانایی شما در جذب لووتیروکسین تأثیر بگذارند. در صورت مصرف مقادیر زیاد محصولات سویا یا رژیم غذایی با فیبر بالا یا مصرف دارو‌های دیگری مانند:

* مکمل‌های آهن یا مولتی ویتامین‌هایی که حاوی آهن هستند
* هیدروکسید آلومینیوم که در برخی از آنتی اسید‌ها یافت می‌شود
* مکمل‌های کلسیم

لووتیروکسین بهتر است با معده خالی هر روز در یک زمان مشخص مصرف شود. در حالت ایده آل، شما هورمون را صبح می‌خورید و یک ساعت قبل از غذا خوردن یا مصرف دارو‌های دیگر منتظر می‌مانید. اگر مصرف ناشتای دارو ممکن نشد، چهار ساعت بعد از آخرین وعده غذایی یا میان وعده خود صبر کنید.

اگر دوز لووتیروکسین را فراموش کردید، روز بعد دو قرص مصرف کنید.

کم کاری تیروئید تحت بالینی

اگر کم کاری تیروئید تحت بالینی دارید، با پزشک خود در مورد درمان صحبت کنید. برای افزایش نسبتاً خفیف TSH، احتمالاً از هورمون درمانی تیروئید سود نخواهید برد و درمان حتی می‌تواند مضر باشد. از سوی دیگر، برای سطح TSH بالاتر، هورمون‌های تیروئید ممکن است سطح کلسترول، توانایی پمپاژ قلب و سطح انرژی شما را بهبود بخشد.

آماده شدن برای ویزیت پزشکی

* از هرگونه محدودیت قبل از قرار اطلاع داشته باشید. در زمان ویزیت، حتماً از خود بپرسید که آیا کاری را باید از قبل انجام دهید یا خیر.
* هرگونه علائمی را که تجربه می‌کنید بنویسید، از جمله علائمی که ممکن است به دلایلی که قرار ملاقات را تعیین کرده‌اید بی‌ربط به نظر برسد.
* اطلاعات شخصی کلیدی، از جمله هرگونه استرس عمده یا تغییرات اخیر زندگی را بنویسید.
* لیستی از تمام دارو‌ها، ویتامین‌ها یا مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید تهیه کنید.
* در صورت امکان یکی از اعضای خانواده یا دوست خود را همراه ببرید. کسی که شما را همراهی می‌کند ممکن است چیزی را به یاد آورد که فراموش کرده‌اید یا فراموش کرده‌اید.

منبع: یک پزشک