از لحاظ شرعی، اوقات مختلف شبانه روز به قسمت‌هایی تقسیم شده و هر قسمت به نامی ذکر شده است. مثلا یک قسمت از شبانه روز را شب می‌گوییم و یک قسمت دیگر از آن را روز می‌نامیم. خود شب و روز هم به بخش‌هایی تقسیم می‌گردد. مثلا در مورد شب، زمان‌هایی نظیر اول شب و آخر شب را داریم. در مورد روز هم همین مطلب صادق است و روز هم به زمان‌های مختلفی تقسیم بندی می‌گردد. به عنوان یک مثال، بین الطلوعین، قسمتی از روز است. از جمله زمان‌های مورد نظر در روز، زمان زوال خورشید است. در این مطلب قصد داریم در مورد این زمان یعنی زمان زوال یا به عبارت دقیق‌تر، زمان زوال خورشید بحث کنیم و ببینیم که منظور از زمان زوال چه زمانی است یا زوال چه ساعتی از روز است. زوال به چه معناست و وقت زوال چه ساعتی از شبانه روز است؟
زوال از لحاظ لغوی به معنی برطرف شدن و از بین رفتن یک چیز می‌باشد و زوال خورشید یا زوال آفتاب، یعنی متمایل شدن خورشید از وسط آسمان به سمت مغرب. خورشید هر روز در حرکت ظاهری خود از سمت مشرق طلوع می‌کند؛ کم کم حرکت کرده و به وسط آسمان می‌رسد و پس از آن به سمت مغرب متمایل شده و در نهایت در سمت مغرب غروب می‌کند. زمانی را که خورشید از وسط آسمان به طرف مغرب متمایل می‌شود را موقع زوال خورشید می‌نامند.
زوال خورشید چه ساعتی است؟
حال که مفهوم زوال خورشید را دانستیم سؤال مهمی که مطرح می‌شود این است که وقت زوال خورشید چه ساعتی است؟ یعنی چه زمانی از شبانه روز است که وقت زوال حساب می‌شود. برای دانستن پاسخ این سؤال لازم است تا وقت شرعی اذان ظهر را بدانیم. عرض شد که وقتی خورشید از وسط آسمان به سمت مغرب و غروب کردن متمایل می‌شود وقت زوال خورشید است؛ موقعی که خورشید درست در وسط آسمان قرار گرفت همان موقع اذان ظهر است. پس با دانستن وقت اذان ظهر در یک منطقه جغرافیایی می‌توان ساعت زوال خورشید را هم فهمید. تصویر زیر گویای مطلب است.
با دقت در تصویر بالا وقت زوال خورشید مشخص است. در تاریخ قمری، از لحظه اذان صبح تا لحظه اذان مغرب (یا غروب خورشید) را روز می‌گویند. مثلا وقتی گفته می‌شود روز پنجشنبه، مفهوم آن از نظر شرعی یعنی مدت زمان از اذان صبح پنجشنبه تا اذان مغرب (غروب خورشید) پنجشنبه. (مطالب بیشتر در این زمینه در مطلب شبانه روز در ماه قمری بیان شده است) وقت زوال خورشید هم در روز قرار دارد. پس از اذان صبح، آفتاب طلوع می‌کند و در حرکت ظاهری خود کم کم به وسط آسمان می‌رسد. وقتی خورشید به وسط آسمان رسید همان زمان، وقت اذان ظهر است و از این لحظه زوال خورشید آغاز می‌شود. پس اگر ما ساعت مربوط به اذان ظهر را در یک روز دانستیم، ساعت زوال خورشید هم همان است. از لحاظ شرعی و طبق سفارش پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) به حضرت علی ابن ابیطالب (علیه السلام)، برای عمل آمیزش و نزدیکی، وقت زوال خورشید روز پنجشنبه توصیه شده است و جزء بهترین زمان‌ها جهت انجام عمل نزدیکی مخصوصا برای اقدام به بارداری و بچه دار شدن می‌باشد. توجه داشته باشید که اگر برای بارداری و بچه دار شدن اقدام می‌کنید و قصد انجام عمل نزدیکی در روز پنجشنبه ظهر هنگام زوال خورشید را دارید، یک مطلب مهم را حتما در نظر داشته باشید و آن این است که زمان آمیزش در همان لحظه شروع زوال خورشید باشد و زیاد به تاخیر نیفتد، زیرا ممکن است وقت آمیزش، از زوال خورشید گذشته و در بعد از ظهر قرار گیرد که اصلا خوب نیست و طبق فرموده پیامبر خدا (ص)، انجام عمل جماع و مقاربت در بعد از ظهر سبب چپ چشم شدن فرزند می‌شود.
۲ زندگی
