تمپرا چیست؟

«تابناک با تو» - چَسب‌رَنگ (tempera)، رنگ محلول در آب است که با نوعی مادهٔ چسبنده ساخته می‌شود. به اثری که از طریق آمیختن رنگ محلول در آب با نوعی مادهٔ چسبنده ساخته می‌شود نیز اثر چسب‌رنگ گفته می‌شود. چسب‌رنگ تکنیکی قدیمی در نقاشی است که در آن ماده رنگی معمولاً با زرده تخم مرغ ترکیب می‌شود و بعد از ترکیب با آب برای کشیدن بر روی تابلو آماده می‌شود. در این شیوه پس از خشک شدن رنگ‌ها روشن‌تر به نظر می‌رسند. نقاشی‌هایی که با این شیوه انجام می‌شوند پایداری زیادی دارند به طوری که نقاشی‌هایی از قرن اول پس از میلاد با این شیوه نقاشی هنوز وجود دارد.

تِمْپِرا (tempera) چیست؟ 

رنگی برای نقاشی که از مخلوط رنگیزه، با نوعی بستِ قابل حل در آب، مثل زردۀ تخم مرغ، حاصل می شود. این رنگ را می توان با آب رقیق کرد، و ارزش آن به سبب رنگ های قوی نیمه شفافی است که فراهم می آورد. تمپرا پیش از پیدایش نقاشی رنگ روغن به کار می رفت؛ نوعی از آن را در مصر باستان استفاده می کرده اند. تمپرای تخم مرغ، رایج ترین رنگ برای نقاشی روی تخته در اروپای اواخر قرون وسطا و اوایل دورۀ رنسانس بود. تمپرا از اواخر قرن ۱۵ رفته رفته جای خود را به رنگ روغنی سپرد.
تمپرای تخم مرغ خالص. در تمپرای تخم مرغ خالص، رنگریزۀ معدنی را با زردۀ تخم مرغ و آب مخلوط می کنند و رنگ حاصل را روی جسّو (نوعی بتونۀ گچی) به کار می برند. زردۀ تخم مرغ پس از استفاده، در کار بی رنگ می شود، حال آن که سفیدۀ تخم مرغ ممکن است به رنگ قهوه ای درآید.

تمپرای امولسیونی. در تمپرای امولسیونیاز مخلوط زردۀ تخم مرغ و روغنی تثبیت کننده استفاده می کنند، که امکان رقیق کردن آن را با آب فراهم می آورد. زودتر خشک می شود، و به سبب انعطاف بیشتر، می توان آن را روی بوم با زیرسازی آب بنیان، یعنی جسّو یا آهار، به کار برد. روش قدیمی ایتالیایی را چنّینو چنّینی، یکی از شاگردان جوتّو، توضیح داده ست.
کازئین شبیه تمپرای تخم مرغی است با این تفاوت که آن را با لور سفید تازه و آهک کُشته می سازند و با آب رقیق می کنند. در قرن ۲۰ هم نقاشانی همچون اندرو وایِت، نقاش امریکایی، از تکنیک تمپرا استفاده کرده اند.

تکنیک تمپرا

تکنیک و نقاشی تمپرا در میان تکنیک‌ها یکی از آنتیک‌ترین و قدیمی‌ترین هاست. ریشه کلمه‌ی تمپرا از فعل ایتالیایی stemperare به معنی حل شدن می‌آید. تمپرا نوعی رنگ طبیعی است که با آب حل شده و با یک چسب طبیعی جهت فیکس شدن و تثبیت روی بوم، تخته یا مقوا ترکیب می‌شود. تاریخچه استفاده از این نوع تکنیک به زمان غارنشینان باز می‌گردد. رنگ‌های تمپرا کاملا طبیعی و گیاهی بوده، زیرا از مشتقات گیاهی و یا حیوانی بدست می‌آید. در یونان بوستان از این تکنیک بر روی چوب زیاد استفاده یم شده که بعد از گذشت زمان تمامی آن‌ها از بین رفته است و کمی از آن‌ها روی سرامیک یا موزاییک‌ها باقی مانده است.

انواع تکنیک‌های تمپرا:

۱- تکنیک چسب رنگ

تمپرای چسب یا چسب رنگ نوعی از تمپرا می‌باشد که برای کار‌های دکوراتیو و استفاده رروی پنل‌ها استفاده می‌شود. این نوع از تمپرا با مخلوط پودر رنگ و چسب‌های حیوانی مانند چسب خرگوش، ماهی یا ژلاتین بدست می‌آید که بسیار درخشنده، اما شکننده می‌باشد. از این تکنیک برای کار در ابعاد کوچک استفاده می‌کنند.

۲- تمپرای موم

تمپرای موم تکنیکی میکس بین نقاشی تمپرا و انکاستیک است. انکاستیک به نوعی نقاشی می‌گویند که در آن رنگ را با موم داغ زنبور عسل ترکیب می‌کنند. این نوع نقاشی در برابر رطوبت بسیار مقاوم است. برای آماده سازی از نوعی موم قابل ترکیب با آب و کمی آهک استفاده می‌شود.

۳- تمپرای تخم مرغ

این نوع تمپرا بین سال‌های ۱۴۰۰ تا ۱۵۰۰ میلادی درایتالیا بسیار مرسوم بود. برای آماده سازی این نوع تمپرا زرده تخم مرغ را با استفاده از سرشاخه‌های درخت انجیر مخلوط کرده و سپس از شاخه درخت، شیره‌ی مایع مانندی خارج و با زرده ترکیب می‌شود که باعث انعقاد بهتر زرده شده و از بوی بد آن نیز در زمان نقاشی جلوگیری می‌کند.

رنگ‌های تمپرا

اکثر رنگ‌ها به صورت پودری و از عناصر طبیعی استفاده می‌شوند که قیمت بالایی نیز دارند. اما بعد از تولید آن‌ها به روش صنعتی کمی کاهش قیمت داشته اند. تنوع رنگ‌ها در تمپرا زیاد نیست و اکثر نقاشان بزرگ دنیا فقط از چهار رنگ اصلی استفاده می‌کرد.

گرد آوری: تابناک باتو