اختصاصی «تابناک با تو» - هر گاه آسیبی به پوست برسد که موجب التهاب یا زخم در آن شود، مکانیسم طبیعی بدن به ترمیم زخم می‌پردازد. این سیستم اغلب دقیق عمل می‌کند به نحوی که اثرمختصری از زخم ایجاد شده، باقی می‌ماند، ولی گاهی این پروسه به طور معمول پیش نمی‌رود و زخم با ایجاد بافتی قرمز و سفت ترمیم خواهد شد که به نام کلویید یا گوشت اضافه شناخته میشود.
کلویید اغلب از زخم اولیه بزرگتر است و گاهی اوقات خارش دارد. دلیل پیدایش کلویید هنوز دقیقاً مشخص نیست. کلوئید معمولاً در سیاه پوستان شایع‌تر است و استعداد به آن ممکن است به صورت خانوادگی دیده شود. در افرادی که مستعد کلویید هستند ممکن است پس از هر نوع آسیب پوستی از جمله بریدگی، سوختگی، جوش صورت، گزش حشرات، خالکوبی، سوراخ کردن جهت جواهرات و هر نوع جراحی کوچک ایجاد گردد.
از نظر محل، پیدایش کلویید (keloid) ممکن است تقریباً در هر جایی از بدن ایجاد شود، ولی معمولاً روی سینه، شانه‌ها و لاله‌های گوش به وجود می‌آید. کلویید‌ها اغلب بی‌ضرر هستند و به جز مواردی که خارش ایجاد می‌کنند مشکل خاصی ندارند، هرچند کلویید‌های بزرگ ممکن است ظاهر ناخوشایندی داشته باشند و از نظر زیبایی برای بیمار مشکل ساز باشند.
علت کلوئید
بیشتر انواع آسیب‌های پوستی می‌توانند منجر به بروز کلوئیدها شوند. این آسیب‌های پوستی شامل موارد زیر می‌شوند:
* جای جوش
* سوختگی‌ها
* جای زخم ناشی از آبله مرغان
* سوراخ کردن گوش
* خراشیدگی‌های پوستی
* محل برش‌های جراحی
* محل واکسیناسیون
به طور تقریبی می‌توان گفت ۱۰ درصد از افراد در جهان زخم‌های کلوئیدی را تجربه می‌کنند. احتمال بروز زخم‌های کلوئیدی در زنان و مردان به یک اندازه بوده، ولی افرادی که رنگ پوست تیره دارند بیشتر از دیگران مستعد ابتلا به کلوئیدها هستند.
دیگر عواملی که می‌تواند احتمال بروز کلوئیدها را افزایش دهد، عبارتند از:
* آسیایی بودن
* لاتین بودن
* بارداری
* افراد دارای سن زیر ۳۰ سال
ظاهراً ژنتیک تأثیر زیادی بر روی بروز کلوئید‌های پوستی دارد و این بدین معنی است که اگر یکی یا هر دو والدین دارای ژنتیک با گرایش بروز کلوئید پوستی باشند، احتمال ابتلا به کلوئید در فرزندشان تا حد زیادی افزایش خواهد یافت. طبق یک مطالعه صورت گرفته در مورد علت بروز کلوئیدها، ژن شناخته شده به عنوان ژن AHNAK ممکن است نقش تعیین کننده‌ای در بروز کلوئیدها داشته و مشخص کند که چه کسی دچار کلوئید شود یا نشود. محققان دریافتند افرادی که دارای ژن AHNAK هستند، احتمال ابتلا به اسکار‌های کلوئیدی در آن‌ها تا حد قابل توجهی نسبت به دیگران بیشتر است.
اگر با عوامل خطرناک افزایش دهنده احتمال بروز کلوئید آشنا شده اید، ممکن است دیگر تمایلی به سوراخ کردن بدن، جراحی‌های غیر ضروری و خال کوبی نداشته و از این کار‌ها خودداری کنید.
علائم کلوئید
کلوئیدها از رشد زیاد بافت زخم‌ها به وجود می‌آیند. معمولاً جای زخم‌های کلوئیدی از خود زخم اصلی هم بزرگتر هستند. بروز چنین جای زخم‌های کلوئیدی ممکن است چندین هفته تا حتی چند ماه به طول بینجامد.
علائم و نشانه‌های بروز کلوئید‌های پوستی شامل موارد زیر میشود:
* لکه پوستی خارش دار
* محلی که به صورت گوشتی، صورتی یا قرمز رنگ در آمده است.
* ناحیه‌ای متورم یا پوسته پوسته که معمولاً حالت برجستگی دارد.
* منطقه‌ای که با گذشت زمان با بزرگتر شدن بافت زخم به رشد خود ادامه می‌دهد.
زخم‌های کلوئیدی ممکن است با خارش شدید همراه باشند. اما معمولاً برای سلامتی فرد مضر نبوده و بی خطر هستند. گاهی اوقات نیز فرد ممکن است در نتیجه ساییده شدن لباس به کلوئید به وجود آمده احساس سوزش و ناراحتی جزئی را تجربه کند که کاملاً طبیعی است.
در بعضی موارد زخم‌های کلوئیدی می‌تواند قسمت بزرگی از بدن فرد را درگیر کند. اما چنین وضعیتی کمتر اتفاق افتاده و نادر است. اما در صورت بروز، بافت زخم کلوئیدی سفت و سخت بوده ممکن است محدوده حرکت فرد را با محدودیت روبرو کند.
کلوئیدها بیش از آنکه برای سلامتی فرد مشکل ایجاد کنند به زیبایی فرد آسیب زده و از نظر ظاهری نگران کننده هستند. به عنوان مثال اگر کلوئید بزرگی بر روی گوش فرد به وجود بیاید، زیبایی ظاهری فرد آسیب دیده و باعث ناراحتی فرد مبتلا خواهد شد.
بیشتر بخوانید:
چطور اثر زخم ها را از روی پوست رفع کنیم
جای جوش را چگونه از بین ببریم؟
آیا روی زخم ها بتادین ریخته بریزیم یا خیر؟!
بهای گزاف تاتو و میکروپیگمنتیشن
کلوئیدها در کجا ظاهر می‌شوند؟
این زخم‌ها از سر تا پا می‌تواندد ظاهر شوند. با این وجود کلوئیدها به احتمال زیاد در نواحی خاصی از بدن ایجاد می‌شوند:
* گوش‌ها
* گردن
* شانه‌ها
* قفسه‌سینه
* پشت بدن
به ندرت پیش می‌آید که کلوئید روی پلک، اندام‌های تناسلی، کف دست و پا ایجاد شود.
اندازه کلوئیدها
اندازه این زخم‌های برجسته می‌تواند کمتر از سه سانتی‌متر، و گاه بزرگتر از یک توپ فوتبال باشد. بزرگ‌ترین کلوئیدها روی شانه‌ها و پشت بدن تشکیل می‌شوند.
آسیب عاطفی
کلوئیدها می‌توانند بر روی عزت نفس فرد تاثیر بگذارند. این اسکار‌ها جلب توجه می‌کنند. کلوئید‌های بزرگ می‌توانند میزان حرکت فرد در آن بخش از بدن را محدود کنند. اکثر افرادی که به دنبال درمان کلوئید هستند به همین علت می‌خواهند درمان شوند، چون از شکل ظاهری آن بیزارند.
روش‌های درمان کلویید
در این بخش به بهترین روش درمان کلویید خواهیم پرداخت و روش‌های درمان کلویید را معرفی خواهیم نمود.
۱- استفاده از ژل‌های سیلیکونی و فشار درمانی، روش‌هایی هستند که بیمار می‌تواند در منزل به کار برد.
۲- رایج‌ترین درمان برای کلویید تزریق مکرر آمپول‌های کورتونی توسط پزشک متخصص پوست است که با فواصل مشخص تزریق میشود. این تزریق‌ها معمولاً اندازه و خارش ضایعه را کم می‌کند. تزریق داخل ضایعه دارو‌هایی مثل Bleomycin یا ۵FU هم در درمان کلویید مفید است. تزریق با دوز یا غلظت نامناسب یا در سطح غلط ممکن است موجب فرورفتگی در محل شود.
۳- بهترین روش برای کاهش حجم و قرمزی ضایعه لیزر PDL می‌باشد. IPL هم در بعضی از با موفقیت به کار رفته است. معمولا سه جلسه لیزر برای درمان کلویید کافی است، ولی در مواردی احتمال دارد جلسات بیشتری مورد نیاز باشد. لیزر درمواردی که اسکار صرفاً قرمز است روش انتخابی می‌باشد. استفاده همزمان از تزریق داخل ضایعه و لیزر موثرتر از کاربرد هر کدام به تنهایی می‌باشد.
۴- سرمادرمانی نیز در درمان کلویید موثر است. این روش معمولاً همراه تزریق داخل ضایعه به کارمی‌رود. معمولاً چند جلسه کرایوتراپی برای درمان لازم است.
۵- نهایتاً در صورتی که بیمار به همه روش‌های فوق مقاوم باشد باید از جراحی برای درمان کلویید استفاده کرد. قبل و بعد از جراحی باید از تزریق داخل ضایعه و تابش اشعه استفاده کرد تا شانس عود ضایعه به حداقل برسد. دقت کنید که جراحی مخصوصاً در محل‌های خاص مثل سینه و پشت ممکن است با عود بدتر از ضایعه اولیه همراه باشد.
درمان خانگی کلوئیدها چیست؟
ممکن است فردی با استفاده از موارد زیر سعی در درمان کلوئیدها داشته باشد، اما قبل از هرگونه اقدامی تاکید می‌کنم درمان‌های خانگی نمی‌تواند ۱۰۰% مفید باشد، لذا بهتر است قبل از انجام هر کاری با یک پزشک مشورت نمایید.
تصمیم برای درمان خانگی کلوئید می‌تواند تصمیمی دشوار باشد. اسکار کلوئید نتیجه تلاش بدن برای ترمیم خود است. پس از برداشتن خانگی کلوئید، بافت اسکار ممکن است دوباره رشد کند و گاهی اوقات بزرگتر از قبل شود؛ لذا هرنوع دستکاری عمقی یا جراحی غیرتخصصی کلویید اصلا توصیه نمی‌شود. در بسیاری موارد بیمار با جراحی یک کلویید کوچک باعث میشود تا کلویید بزرگتری ایجاد شود.
سیر
در سیر آنزیم‌هایی وجود دارد که باعت متوقف شدن ساختن بافت و رنگدانه‌ها در کلوئید میشود، البته امکان تحریک در ناحیه هم وجود دارد که این بستگی به نوع پوست و کلوئید دارد. اگر استفاده از سیر در محل باعث ایجاد هرگونه تحریک شد، بلافاصله آن را متوقف کنید. با توجه به غیرقابل پیش بینی بودن واکنش بدن به این نوع درمان‌های خانگی تا جایی که مقدور هست از این نوع درمان‌ها پرهیز کنید.
عسل
عسل می‌تواند اندازه کلوئیدها را کاهش دهد، زیرا التهاب را مهار می‌کند.
ممکن است شخصی سعی کند عسل خام را در منطقه آسیب دیده استفاده کند.
بعد از بسته شدن سطح زخم در صورتی که عسل الودگی نداشته باشد گزینه مناسبی برای ترمیم زخم است، ولی روی زخم باز الودگی‌های موجود در عسل ممکن است منجر به سمیت با توکسین بوتولینوم و بروز بیماری بوتولیسم شود. این نکته بویژه در زخم‌های کودکان بسیار حائز اهمیت است.
پیاز
پیاز می‌تواند سلول‌هایی به نام فیبروبلاست را که باعث ایجاد بافت زخم در پوست می‌شوند را متوقف کند. آب پیاز را به جای زخم بمالید. ژل پیاز باعث کاهش اندازه کلوئید میشود. ولی همانطور که در مورد سیر گفته شد ممکن است بدلیل بروز حساسیت و واکنش پوستی منجر به بزرگتر و وسیع‌تر شدن کلویید شود.
نکات مهم در مورد پیشگیری از ایجاد کلویید
۱- از جراحی غیر ضروری مخصوصا در ناحیه سینه، شانه، آویزه گوش، چانه و پشت پرهیز کنید.
۲- بعد از هر اسکار تا مدت طولانی حتی یک سال مراقب آن باشید و در صورت مشاهده علائم شروع کلویید به پزشک مراجعه کنید.
۳- در صورتی که سابقه خانوادگی شما مثبت است بهتر است از سوراخ کردن گوش یا سایر اعضا و تاتو کردن پرهیز کنید.
۴- وقتی به اسکار شما ضربه می‌خورد یا ملتهب میشود حتما زیر نظر متخصص باشید.
۵- در صورتی که زخم یا اسکار شما در مناطق مستعد (شماره ۱) است بهتر است تا مدتی از سونا و سولاریوم و اقداماتی که این محل را گرم می‌کنید، پرهیز کنید.
نتیجه گیری
هنگام بروز آسیب دیدگی پوستی، بافت فیبری به نام بافت زخم برای ترمیم و محافظت از آسیب بر روی زخم شکل می‌گیرد. در بعضی موارد، بافت اسکار (جای زخم) بیش از حد طبیعی رشد می‌کند. حتی باعث برآمدگی‌های بزرگی به نام کلوئید روی سطح پوست خواهد شد. این جای زخم‌های برجسته به وجود آمده برای سلامتی فرد مشکلی ایجاد نمی‌کند. فقط از نظر زیبایی نگران کننده است.
درمان‌های متنوعی برای کلوئیدها وجود دارد که می‌توان از آن‌ها برای بهبود جای زخم کلوئیدی استفاده کرد. اما در بسیاری از موارد احتمال بازگشت کلوئید در فرد با پیش زمینه ژنتیکی وجود دارد.
