تابناک باتو ـ سوش هندی دلتا در حال گسترش در جهان است و حدود ۸۰ کشور را درگیر نموده و از سرعت انتقال بالایی برخوردار است که ۴۰ تا ۶۰درصد بیشتر از سوش اولیه آلفاست.
به گفته دکتر فِنگ ژی یان که از کارشناسان ارشد CDC چین بوده، آنتی بادی‌های ناشی از دو واکسن معروف چینی هرچند در مقابل سوش دلتا ضعیف‌ترند اما کماکان ایمنی‌بخشی دارند. البته گفته وی بر اساس اطلاعات تنها ۱۷۰ بیمار در جنوب منطقه گوآنگجونگ است که معلوم نیست چند نفرشان قطعا به این سوش گرفتار شده بودند. از این تعداد بیمار که قبلا واکسینه شدند هیچ یک دچار بیماری شدید نگشتند. اما دکتر ژین دونگ یان، ویرولوژیست دانشگاه هنگ کنگ می‌گوید اطلاعات معتبر و کافی برای ادعای دکتر فنگ وجود ندارد.
در حال حاضر دو کشور برزیل و اندونزی محور واکسیناسیون خود را بیشتر بر واکسن‌های چینی گذاشته‌اند و از بابت اثر آن در مقابل سوش دلتا نگرانند و چین هیچ اطلاعات معتبری که براساس مطالعات کارآزمایی بالینی و یا با جزئیات آزمایشات علمی باشد در این مورد به این دو کشور ارائه نداده است. دکتر ژونگ نانشان، اپیدمیولوژیست چینی، می‌گوید واکسن‌های چینی می‌تواند در صورت ابتلای فرد واکسینه شده از شدت بیماری ناشی از سوش دلتا بکاهند.
سخنگوی شرکت سینوواک، آقای لیو پیچِنگ می‌گوید نتایج آنها در موارد ابتلا به سوش دلتا در گوآنگجونگ نشان داد که سه برابر کاهش در اثر آنتی‌بادی‌های خنثی‌کننده ناشی از سینوواک در مقابل سوش دلتا وجود داشت ولی واکسن هنوز موثر بود. وی معتقد است که یک دوز بوستر اضافی پس از دو دوز قبلی می‌تواند ایمنی قویتر و طولانی‌تری در مقابل سوش دلتا ایجاد کند هرچند هیچ میتنداتی برای این ادعا ارائه نداد.
در این بین یک مطالعه توسط Public Health England که در ماه May انجام شد نشان داد که واکسن فایزر-بیونتک دو هفته بعد از دوز دوم تا ۸۸درصد (در مقایسه با ۹۳درصد در برابر سوش اولیه آلفا) در مقابل سوش دلتای هندی از لحاظ ممانعت از بیماری علامت‌دار موثر بود. همین مطالعه نشان داد که واکسن آسترازنکا بعد از دوز دوم حدود ۶۰درصد در مقابل بیماری علامت دار نوع دلتا ایمنی بخشی دارد. یک تک دوز آسترازنکا یا فایزر نیز می‌تواند تا ۳۳درصد ایمنی در مقابل واریانت دلتا بدهد.
البته این درصدها در مقابل بیماری علامت‌دار می‌باشد و مسلما ایمنی در مقابل بیماری شدید بیشتر است.
معاون مدیر عامل شرکت گامالیا که تولیدکننده واکسن اسپوتنیک روسی است در RIA news عنوان نمود که این واکسن تا ۹۰درصد بر علیه سوش هتدی دلتا ایمنی میدهد. او مدعی شد که این آمار از پرونده‌های دیجیتال و سامانه ثبت واکسیناسیون روسیه به دست آمده است.
در حال حاضر در خصوص ایمنی واکسن تک دوز جانسون و جانسون در مقابل سوش دلتا اطلاعاتی در دست نیست.
نتیجه می‌گیریم احتمالا همه واکسن‌ها به درجاتی بر علیه سوش دلتای هندی موثر هستند، هر چند میزان ادعایی چینی‌ها و روس‌ها بر مبنای مطالعات کارآزمایی نیست ولی PHE مطالعات قابل قبولی در این زمینه داشته است. سوش هندی فرق‌های جزیی بالینی (مثلا شیوع بیشتر سمپتوم های آبریزش بینی، اسهال و استفراغ) و اپیدمیولوژیک (مثلا سرعت انتقال بالاتر و یا شیوع بیشتر در کودکان) دارد اما از لحاظ درمان و مراقبت و نکات بهداشتی هنوز تابع دستورالعمل‌های جاری در جهان است.
اینک این سوالات مطرح است که با توجه به پیشبینی پیک پنجم از یک طرف و ثبت تعداد بیشتری از سوش دلتا در کشور از طرف دیگر، آیا باید در سیاست واکسیناسیون تغییری ایجاد شود؟ آیا هم اکنون مطالعاتی بر روی نیاز به دوز سوم در جریان است (همانطور که چینی‌ها برای سینوفارم و سینووک حدس زدند)؟
اکنون سیاست دستگاه‌های بهداشت و درمان و نهادهای مسئول واکسیناسیون در خصوص احتمال پیک پنجم و برتری رو به فزونی سوش دلتا چیست؟
دکتر حسن رودگری
دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
جهانپور نمکی از واحد تحقیق و توسعه
یا تهغیق و طوصعه