تکنیک سایه زنی

اختصاصی «تابناک با تو» - در ادبیات مربوط به گرافیک رایانه‌ای سه‌بعدی، منظور از سایه زنی (به انگلیسی: Shading) تجسم درک عمق مدل‌های سه بعدی یا تصویرسازی با تغییر در میزان تاریکی می‌باشد.

سا یه زدن در نقاشی

سایه زنی در نقاشی به صورت سنتی به کار می‌رفته‌است به این صورت که نواحی دارای سایه را تیره‌تر رسم می‌کنند. زمانیکه نیاز باشد تصویری رسم شود که عمق را نشان دهد الگو‌های نور بسیار کمک کننده هستند.

سایه زدن در گرافیک رایانه‌ای

در گرافیک رایانه ای، منظور از سایه زنی یا Shading تغییر رنگ اشیا، سطوح و چندضلعی‌ها (polygon) در یک صحنه سه بعدی، بسته به اموری مانند تغییر زاویه سطح نسبت به نور، تغییر فاصله از منبع نور، تغییر زاویه نسبت به دوربین و خواص ماده می‌باشد، تا یک تصویر کاملاً واقعی یا Photorealistic ایجاد گردد.

عمل سایه زنی در هنگام رندرینگ و توسط برنامه‌ای به نام سایه زن یا Shader انجام می‌شود.

طراحی

شیدر‌ها برنامه‌های ساده‌ای هستند که ویژگی‌های یک وِرتکس یا پیکسل را شرح می‌دهند. شیدر‌های ورتکس ویژگی‌های یک وِرتکس (موقعیت، جهت دهی بافت، رنگ‌ها و …) را شرح می‌دهند، در حالیکه شیدر‌های پیکسل ویژگی‌های یک پیکسل (رنگ، عمق-زد، مقدار آلفا) را شرح می‌دهند. برای هر ورتکس اشکال هندسی ابتدایی، یک شیدر ورتکس فراخوانی می‌شود (معمولاً پس از Tessellation)، در نتیجه یک ورتکس وارد شده و یک ورتکس خارج می‌شود. سپس هر ورتکس به صورت مجموعه‌ای از پیکسل‌ها بر روی یک سطح رندر می‌شود (یک بلاک مموری) و در نهایت بر روی صفحه نمایش فرستاده می‌شود.

تکنیک سایه زنی لغزشی در مدادرنگی

این نوع سایه زنی بیشتر برای کار‌هایی استفاده می‌شود که نیاز است نوسانات لطیف سایه روشن در آن‌ها بازنمایی شود. لغزش ملایم و یا چرخش دایره شکل ریز مداد، امکان کنترل و تمرکز را زیاد می‌کند و تنظیم فشار مدادرنگی باعث سایه‌های لطیف تا پررنگ می‌شود. هر چه سایه زنی لغزشی بیشتر باشد رنگ‌ها نیز پررنگ‌تر به دست می‌آیند. در این روش، اثر را می‌توان تا حد عکس، پرداخت نمود. همچنین می‌توان از پودر رنگی یا سایش گچ پاستلی به وسیلهٔ مالش پنبه یا دستمال کاغذی (برای زمینه‌هایی که کار با مدادرنگی بر آن‌ها وقت گیر است و برای سایه‌های نرم تر) استفاده کرد.

مراحل کار

۱- انتخاب یک ترکیب بندی ساده و بررسی موقعیت اجسام و نیرو‌ها
۲- در شیوه لغزشی، پس از ترکیب بندی و نور و سایه و طراحی اولیه ابتدا از زیر رنگ (رنگ‌های روشن تر) شروع نموده، به تدریج تنوع و تیرگی رنگ‌ها را به کار می‌گیریم. دقت داشته باشید که فشار مداد متناسب باشد، تا بافت کاغذ از رنگ اشباع نشود.
۳- سعی کنید کار را از بالا به پایین تکمیل کنید تا از کشیده شدن دست بر روی کار جلوگیری شود. هر از چندی، از مدل فاصله گرفته و کار را با مدل مقایسه کنید. تنوع رنگ، جنسیت و جهت نور را در نظر داشته باشید.
۴- دقت کنید که بیش از حد برای نشان دادن سایه‌ها، از رنگ‌های مکمل استفاده نکنید و رنگ‌های سرد و جایگزین را نیز به کار ببرید. برای محافظت از مدادرنگ پس از اتمام کار می‌توانید روی ان کاغذ پوستی بکشید یا بر روی آن فیکساتیو (ثابت کننده) بپاشید (این ثابت کننده باید مخصوص مدادرنگی باشد). در غیر این دو صورت می‌توانید آن را قاب کنید.
۵- برای نرم کردن و محو کردن رنگ‌ها روی بافت کاغذ از مدادرنگ سفید استفاده کنید. مداد‌های سخت برای رنگ‌های لطیف‌تر و مدادرنگی‌های نرم برای رنگ‌های قوی‌تر استفاده می‌شوند.

بیشتر بخوانید: 

نقاشی‌های مرد آمریکایی به سبک فرش ایرانی +تصاویر

تکنیک سایه زنی یک طرفه در مدادرنگی

تکنیک سایه زنی یک طرفه در مدادرنگی رایج‌ترین نوع سایه زنی است. در این حالت، حرکت دست در جهت مایل راحت‌تر صورت می‌گیرد. البته می‌توان این نوع رنگ گذاری را از مایل به عمودی یا افقی تبدیل نمود. با کم و زیاد کردن فشار دست می‌توان میزان تیرگی و روشنی رنگ را کنترل کرد. در رنگ آمیزی با مداد، لایه‌های رنگ روی هم قرار می‌گیرند و با هم مخلوط نمی‌شوند. برای رنگ آمیزی با مداد رنگی از رنگ‌های روشن‌تر کار را شروع می‌کنیم. برای به دست آوردن رنگ‌های فرعی می‌توان دو شبکه سایه زنی از رنگ‌های اصلی را با هم ترکیب کرد. ترکیب رنگ‌ها را می‌توان با قرار دادن دو شبکه هم جهت سایه زنی یا ترکیبی از شبکه‌هایی با جهت‌های مختلف به دست آورد. این روش اخیر را می‌توان (سایه زنی چند جهته) نامید. سایه زنی یک طرفه را در جهت شکل می‌توان تغییر داد و هر بار رنگ مورد نیاز را به آن افزود.

 
آموزش گام به گام سایه زدن در طراحی
‌
می‌خواهیم یک سیب را بدون نگاه کردن به عکس مرجع سایه بزنیم. با شناخت اولیه ما در مورد نحوه رفتار نور، می‌توانیم از تخیل خود استفاده کنیم!

طراحی اولیه (اسکچ) | آموزش سایه زدن اجسام بی‌جان

اگر کشیدن یک سیب برایتان دشوار است میتوانیم از یک دایره نامنظم برای شروع کنیم. لازم نیست که کامل باشد، فقط تا حد امکان کلیات یک سیب را دارا باشد مانند شکل قلب گونه با انتهای صاف و شاخه ابتدای آن سعی کنید خطوط خود را به اندازه ممکن روشن و کم رنگ ترسیم کنید. در اینجا ما آن را تیره‌تر ترسیم کردیم تا شما بهتر مشاهده کنید.

شما می‌توانید از هر مدادی برای شروع استفاده کنید فقط نکات بالا را رعایت کنید.

اگر به ویدیو دقت کرده باشید ما با کشیدن یک دایره با خطوط بسیار روشن شروع کردیم و سپس آن را به عنوان پایه برای رسم سیب استفاده نمودیم

۲- محیط پشت طرح | طراحی سایه

فرض می‌گیریم سیب ما بر روی یک میز است. یک خط افق ترسیم می‌کنیم تا سیب معلق روی هوا نباشد، بنابراین خط افق یا لبه میز پشت سیب خود را طراحی کنید. سپس خطوط غیرضروری را پاک کنید.

۳- منبع نور در طراحی سایه

گام بعدی این است که تعیین کنیم که نور از کجا می‌تابد. بیایید یک خورشید یا یک لامپ در سمت چپ بالا به پایین رسم کنیم. اینکار فقط برای یاد آوری به ماست که نور از کدام سمت میتابد.

۴- زاویه نور در طراحی

نوبت ساخت سایه است. برای پیدا کردن طول سایه می‌توانید از خط کش استفاده کنید. فقط خطوط از منبع نور شروع کنید و به لبه سیب هدایت کنید؛ و این خط را آنجا ادامه دهید که با انتهای سیب موازی شود.

حالا ما می‌دانیم طول سایه چقدر است. ما فقط می‌خواهیم یک شکل بیضی طولانی روی سطح میز ایجاد شود.

نقطه‌ای که خط سیب را لمس می‌کنند، مرز ما بین نور و سایه است.

منبع نور ما تمایل بیشتری به سمت چپ دارد بنابراین بخش چپ سیب نور بیشتر و سایه کمتری به خود میگیرد و سمت راست برعکس. پس بیشترین تراکم و تیرگیه سایه ما را در قسمت راست قرار میدهیم و این تنا لیته از راست به چپ به سمت روشنایی میرود.

۵- طراحی سایه

جایی که سیب روی میز قرار میگیرد، نور کمتری را جذب میکند؛ بنابراین باید این محدوده را تیره‌تر کنیم.

خب حالا این دو منطقه تیره را حفظ کنید، بین این دو محدوده را با یک سایه روشن ملایم و مسطح پر کنید همانند تصویر.

در حال حاضر سه ناحیه سایه می‌بینیم، که با هم در تضاد هستند و هیچ ترکیب زیبایی ندارند و بسیار جدا از هم هستند، بنابراین مقداری آن‌ها را یک دست می‌کنیم تا تغیر ناگهانی بین آن‌ها ایجاد نشود.

در حال حاضر سیب نشان میدهد که مقداری گرد شده است.

طبق تصویری که مشاهده میکنید اگه به سرعت از تیرگی به سمت روشنایی برویم جسم با لبه ایی تیز را نشان میدهد و اگر با تنالیته و از تیرگی به روشنایی برویم لبه کارمان یک قوس و منحنی گونه به خودش می‌گیرد. گام به

۶- ایجاد سایه سیب روی سطح | آموزش طراحی سایه اجسام بی جان

حالا سایه سیب روی زمین را سایه بزنیم، زیر سیب نور کمتری دارد بنابراین سایه تاریک‌تر و سپس سایه گسترش می‌یابد و از شدت آن کم می‌شود.

۷- سایه کلی | آموزش طراحی سایه مبتدی

این کاملا به شما مربوط است که چه مقدار روشنایی در قسمت بالایی سیب قرار دهید، تمام فضای را به طور صاف سایه بزنید. فقط روی کنترل فشار تمرکز کنید.

۸- ترکیب | سایه زدن

مرحله بعدی که ما باید انجام دهیم این است که دو طرف متمایز سیب را ترکیب کنیم تا همه چیز به خوبی با هم همراه شود.

قسمت‌هایی که از نور دور است تیره‌تر می‌شوند.

خب از یک پاک کن خمیری برای ایجاد نور مرکزی و برجسته نشون دادن استفاده کنید.

۹- ایجاد عمق بیشتر در طراحی

شما می‌توانید با مداد گرافیت طرح را خیلی تیره‌تر ترسیم کنید. اگر می‌خواهید به سیاه و سفید عمیقی برسید، سعی کنید از ذغال در نقاشی استفاده کنید.

خطوط نقاشی می‌توانند یک نقاشی به صورت کارتونی ایجاد کنند، بنابراین اگر شما به دنبال این هستید که سیب شما به صورت رئال‌تر باشد، مطمئن شوید که خطوط با سایه خود ترکیب شده یا آن‌ها را پاک کنید.

امیدواریم از این مطلب استفاده لازم را برده باشید، اگر این مطلب برایتان مفید بود لطفا در بخش نظرات آن را با ما و دوستان در میان بگذارید.