برگ بو چیست؟

اختصاصی «تابناک با تو» - برگ بو یا غار با نام علمی لائوروس نوبیلیس (Laurus nobilis) نام گونه‌ای از سرده برگ بو است. گیاهی خوشبو و همیشه‌سبز است که اصل آن از منطقهٔ مدیترانه است و در تمام مدیترانه به عنوان عطر غذا از آن استفاده می‌شود. در متون قدیمی‌تر برای برگ بو نام‌های دیگری نیز استفاده می‌شد که از آن جمله‌اند: غار، حب‌الغار، شجرالغار، دهم، دهمست، رند، عمار، و ذاقی.

برگ بو به صورت درختچه و درخت یافت می‌شود. معمولاً در تمام فصول سال سبز است و طول درخت‌های آن به ده متر هم می‌رسد. در بسیاری جا‌ها برای تزیین باغ‌ها استفاده می‌شود، اما استفادهٔ اصلی آن در آشپزی و به عنوان داروی گیاهی است.

در قدیم تاج تهیه شده از برگ‌ها را به عنوان جایزه به برندگان بازی‌ها می‌دادند.

بر اساس مدارک موجود، کاشت درخت برگ بو در ایران از دوره قاجاریه آغاز شده‌ است. ناصرالدین شاه نهال‌های آن را از اروپا به ایران آورد و در باغ کاخ گلستان کشت نمود. مظفرالدین شاه نیز کشت این درخت را در دیگر باغ‌های سلطنتی توسعه داد. به عنوان نمونه، درختانی در کاخ وزارت دارایی وجود داشت و در حال حاضر شش درخت کهنسال که احتمالاً مربوط به همان دوران می‌باشد، در ضلع شرقی پارک شهر تهران وجود دارد. از آن به بعد کاشت این درخت در نواحی شمالی ایران، تهران و دیگر نقاط رواج یافته‌است.

برگ بو چیست؟

انواع مختلفی از گیاهان وجود دارند که برگ آن‌ها را به‌عنوان برگ بو معرفی می‌کنند، ولی برگ بوی واقعی از نظر علمی با نام لائوروس نوبیلیس (Laurus nobilis) شناخته می‌شود. در این مقاله، در مورد یکی از انواع آن که از نظر مواد مغذی بسیار غنی است، صحبت می‌کنیم.

بسیاری از برگ‌های دیگر، ظاهر و عطری مشابه برگ بو دارند، ولی از نظر مواد مغذی موجود، با هم یکسان نیستند. این گیاه، یک درخت کوچک بومی مناطق مدیترانه‌ای است. این درخت قبلا همه‌جای مناطق مدیترانه‌ای پیدا می‌شد، ولی به‌دلیل تغییرات آب‌وهوایی، رشد طبیعی آن کم شده است. این برگ‌های معطر، هزاران سال است که بخشی از رژیم غذایی مردم و یکی از مهم‌ترین دارو‌های گیاهی است و قدمت استفاده از آن حداقل به دوران رومیان برمی‌گردد.

برگ بو به شکل‌های مختلف استفاده می‌شود. برگ آسیاب‌شده را به‌عنوان ادویه و طعم‌دهنده در سوپ و خوراک می‌ریزند، ولی معمولا برگ را به‌شکل کامل و خردنشده، در بعضی از غذا‌های ایتالیایی استفاده می‌کنند و بعدا آن را برمی‌دارند یا برای تزیین غذا استفاده می‌کنند. برگ‌های کامل را معمولا مصرف نمی‌کنند و فقط برای طعم‌دادن به غذا استفاده می‌شود.

عرق یا عصاره‌ی برگ بو نیز خواص پزشکی فراوانی دارد و گاهی از آن استفاده می‌شود. این برگ‌ها در آروماتراپی یا رایحه‌درمانی نیز استفاده می‌شوند و از خواص درمانی آن‌ها برای بسیاری از بیماری‌های تنفسی و پوستی بهره می‌برند.

تشریح درخت

برگ بو به صورت درختچه و درخت یافت می‌شود. اقسام کلی آن بین پنج تا ده متر رشد می‌کند. برگ بو درختی است همیشه‌سبز، دوپایه یا پلی‌گام که ارتفاع آن در نواحی معتدل به ۸ متر و در مناطق گرم تا ۲۰ متر می‌رسد. برگ‌ها به صورت منفرد بر روی شاخه‌ها قرار می‌گیرند. شکل برگ‌ها بیضی کشیده به طول تا ۱۴ و عرض تا ۴/۵ سانتیمتر و لبه آن‌ها موجدار و دندانه دار است. سطح روی برگ، سبز تیره وبراق، ولی سطح زیرین کمرنگ‌تر است. این برگ‌ها معطرند و با له شدن بوی بیشتری از خود ساطع می‌کنند. گل‌ها چند تایی و به صورت خوشه به رنگ زرد هستند. میوه برگ بو به صورت سته و تقریباً کروی به قطر حدود یک سانتیمتر، به رنگ بنفش مایل به آبی (ارغوانی) و دارای یک‌دانه می‌باشد. قسمت گوشتی میوه دارای روغنی سبز رنگ و معطر معروف به روغن «لوریه» است. قسمت مورد استفاده گیاه، برگ و میوه آن می‌باشد. [۲]ساقهٔ آن به صورت راست و مستقیم رشد می‌کند و از دور به شکل جام وارونه یا سرو است. برگ‌های آن ساده و همیشه سبز تیره است و بین سه تا نه سانتیمتر رشد می‌کند. میوه (دانه‌های) این درخت طی ماه‌های فروردین و اردیبهشت به بار می‌نشیند و به رنگ سبز مایل به زرد است که طی ماه‌های تابستان به سیاهی می‌گراید. این درخت از مقاومت خوبی برخوردار است و در مزارع و زمین‌های زیادی با تنوع آب و هوایی مختلف رشد می‌کند، لیکن در مقابل سرمای زیاد حساس است.

ارزش غذایی برگ بو (۱۰۰ گرم)

کالری:۳۱۳

پروتئین:۷ گرم

کربوهیدرات:۷۵ گرم

چربی:۸ گرم

فیبر:۲۶ گرم

طبع برگ بو

برگ بو دارای فولات، نیاسین، ویتامین A، ویتامین C، پتاسیم، کلسیم، مس، آهن، منگنز، منیزیم، فسفر، روی و انواع آنتی اکسیدان‌ها می‌باشد و طبیعت این گیاه، گرم و خشک می‌باشد.

خواص برگ بو برای پوست و مو

توجه: پیش از مصرف هرگونه ماسک بر روی صورت و نواحی حساس بدن، با مالیدن مقداری کمی از آن بر روی پوست دست خود به مدت حداقل ۲۰ دقیقه، از نداشتن حساسیت نسبت به آن اطمینان حاصل نمایید.

۱. جوان سازی پوست صورت

برگ بو به کاهش استرس پوست کمک می‌کند و برای رفع چین و چروک پوست و جوان سازی پوست صورت مفید می‌باشد.

ماسک برگ بو برای پوست صورت

۵ برگ بو خشک را با ۲ فنجان آب جوش به مدت ۲ دقیقه بجوشانید تا عصاره‌ی آن در بیاید، حالا این جوشانده را در یک کاسه بزرگ بریزید و از آن برای بخور صورت استفاده کنید.

۲. درمان شوره سر

برگ بو دارای خواص ضد باکتریایی بوده و علاوه بر این مواد شیمیایی و مواد فرار موجود در آن برای درمان شوره سر مفید می‌باشد.

ماسک برگ بو برای مو

۲ تا ۳ عدد برگ بو را در یک کاسه آب جوش بریزید و بگذارید بماند تا عصاره‌ی آن در بیاید و بعد از شامپو کردن مو‌ها برای شستشوی پوست سر و مو‌ها از آن استفاده کنید.

۳. درمان شپش سر

برگ بو به طور موثر برای درمان شپش سر استفاده می‌شود، به این منظور حدود ۵۰ گرم برگ بو خشک را در ۴۰۰ میلی لیتر آب جوش بریزید و بگذارید بماند تا عصاره‌ی آن در بیاید، این محلول را بر روی مو‌ها و ریشه‌ی مو بمالید و بگذارید ۳ تا ۴ ساعت بماند، سپس با آب گرم خوب بشویید.

فواید دارویی و درمانی برگ بو برای بدن

۴. جنین و زنان باردار

مقادیر بالای اسید فولیک موجود در برگ بو برای جلوگیری از نقص‌های عصبی جنین در دوران بارداری و همچنین جلوگیری از زایمان زودرس در زنان باردار مفید می‌باشد.

پیش از مصرف هر گونه خوراکی در دوران بارداری حتما با پزشک خود نیز مشورت کنید.

۵. درمان بی نظمی قاعدگی و پریود

مصرف منظم برگ بو به صورت خوراکی برای درمان بی نظمی قاعدگی و پریود مفید می‌باشد.

۶. لاغری و کاهش وزن

گفته می‌شود که مصرف برگ بو با افزایش چربی سوزی و همچنین افزایش متابولیسم بدن می‌تواند به لاغری و کاهش وزن کمک کند.

۷. دیابت و قند خون

گفته می‌شود که برگ بو به طور مستقیم با عملکرد گیرنده انسولین مرتبط بوده و سطح قند خون را تنظیم می‌کند و مصرف منظم آن به طور چشمگیری احتمال ابتلا به دیابت نوع ۲ را کاهش می‌دهد.

استفاده برگ بو برای دیابت

به مدت ۳۰ روز، برگ بو خشک و یا پودر برگ بو را به غذا‌ها اضافه کرده و استفاده کنید تا به کاهش قند خون کمک کند.

۷. معده و دستگاه گوارش

ترکیبات شیمیایی و آنزیم‌های موجود در برگ بو برای بهبود هضم غذا، درمان تهوع و استفراغ، معده درد، سندرم روده تحریک پذیر (IBS) یا حتی کاهش علائم بیماری سلیاک موثر هستند.

۸. آرتروز و روماتیسم

یکی از مهم‌ترین مزایای برگ بو، توانایی آن در کاهش التهاب بدن می‌باشد. پارتنولید موجود در برگ بو خواص ضد التهابی دارد و برای پیشگیری و درمان بیماری‌های التهابی از جمله آتروز و روماتیسم مفید می‌باشد.

همچنین ماساژ پیشانی با روغن برگ بو یا بوییدن آن با افزایش جریان خون به درمان میگرن و سردرد شدید کمک می‌کند.

۹. قلب

روتین موجود در برگ بو دیواره‌ی مویرگ‌های قلب را تقویت می‌کند و اسید کافئیک موجود در آن می‌تواند به کاهش کلسترول بد خون کمک کرده و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی را کاهش دهد.

۱۰. سرطان

آنتی اکسیدان‌های کاتچین ها، لینانول و پتنولید موجود در برگ بو، بدن را از اثر رادیکال‌های آزاد محافظت کرده و خطر ابتلا به انواع سرطان و تومور سرطانی را کاهش می‌دهد.

۱۱. استرس، اضطراب و افسردگی

لینانول موجود در برگ بو به کاهش سطح هورمون استرس در بدن کمک می‌کند، استفاده از برگ بو برای آروماتراپی می‌تواند به درمان استرس، اضطراب و افسردگی کمک می‌کند.

همچنین گفته شده که سوزاندن برگ بو هم می‌تواند باعث کاهش استرس و اضطراب شود.

۱۲. سرماخوردگی و عفونت

برگ بو دارای خواص ضد باکتریایی بوده و برای پیشگیری و درمان سرماخوردگی، آنفولانزا و عفونت موثر می‌باشد.

برگ بو برای سرماخوردگی

۲ تا ۳ برگ بو را در یک ظرف آب بریزید و بگذارید به جوش بیاید، پس از اینکه ۲ تا ۳ دقیقه جوشید یک پارچه نخی را در این آب بیندازید و آن را بر روی سینه بگذارید تا به درمان برونشیت و مشکلات تنفسی ناشی از سرماخوردگی کمک کند.

برای درمان عطسه و تب بالا ناشی از سرماخوردگی ۲ تا ۳ برگ بو را در یک لیوان بزرگ آب جوش بیندازید و بگذارید ۱۰ دقیقه بماند تا عصاره‌ی آن در بیاید، این دمنوش را تا زمانی که بهبود پیدا کنید، هر روز بنوشید.

۱۳. عفونت و سنگ کلیه

برگ بو برای درمان طبیعی عفونت و سنگ کلیه مفید می‌باشد، برای این منظور ۵ گرم برگ بو را در ۲۰۰ میلی لیتر آب بجوشانید تا فقط ۵۰ میلی لیتر از این آب باقی بماند، این جوشانده را روزی دو بار بنوشید تا بیماری‌های کلیوی شما درمان شود.

۱۴. سفید کردن دندان‌ها

اگر به مدت ۳ روز پودر برگ بو را مانند خمیر دندان بر روی دندان‌ها مسواک کنید، باعث سفید شدن دندان‌ها می‌شود.

۱۵. خواص دمنوش برگ بو

گفته می‌شود که دمنوش برگ بو برای درمان فشار خون بالا، درمان مشکلات گوارشی و یبوست و همچنین درمان سردرد می‌شود.

عوارض احتمالی و مضرات برگ بو

* تداخل با برخی دارو‌ها مانند دارو‌های فشار خون
* ابتلا به یبوست
* افزایش واکنش‌های آلرژیک
* اگزما، التهاب و مشکل پوستی
* ایجاد مسمومیت

استفاده از برگ بو برای افراد زیر مضر است:

* مبتلایان به آسم
* خانم‌های باردار و شیرده

روش و موارد استفاده برگ بو

برگ بو تازه و خشک شده و پودر برگ بو را می‌توان برای تهیه انواع سوپ، خورش، سس پاستا و ماکارونی و دلمه برگ بو استفاده کرد. برگ‌های تازه هم می‌توان مورد استفاده قرار داد، اما طعم آن‌ها بسیار تلخ است. می‌توان از دمنوش برگ بو نیز برای بهره مندی از خواص آن استفاده نمود.

طرز تهیه دمنوش برگ بو

۳۰ گرم برگ بو را به آب جوش اضافه کرده و اجازه دهید چند دقیقه بجوشد. سپس حرارت را خاموش کرده تا سرد شود. هر روز صبح به صورت ناشتا دمنوش برگ بو را به همراه عسل یا سایر شیرین کننده‌های طبیعی میل نمایید.