اختصاصی «تابناک با تو» - موساکا از غذاهایی است که با بادمجان یا سیبزمینی درست میشود. اغلب دارای گوشت چرخکرده و از غذاهای کشورهای امپراتوری سابق عثمانی و دارای تنوع منطقهای و محلی فراوانی است.
در ترکیه آن را تفت داده و به سبک کاسرول سرو کرده و به صورت گرم یا دمای اتاق مصرف میکنند. نوعی از آن در جهان عرب سرد خورده میشود. در بالکان به صورت لایه لایه تهیه شده و به صورت گرم سرو میشود. در بیشتر انواع آن روی آن لایهای ضخیم از سس متشکل از شیر و تخممرغ (کاستارد) یا آرد (سس بشامل) میریزند.
موساکا چیست؟
اگر اسم موساکا رو شنیدید و برای شما هم این سؤال به وجود آمده، جای درستی آمده اید. موساکا نوعی غذای یونانی هست که مواد اصلی آن بادمجان و گوشت چرخکرده هستند. البته گاهی به آن موساکا ترکیهای هم گفته میشود، چون در این کشور هم نسبتا رایج هست. بادمجان را یا سرخ میکنند و یا در فر گریل میکنند. از گوشت چرخکرده هم مایهی خوشمزهای شبیه به مایه ماکارونی تهیه میشود. بعد هم بادمجان و سس گوشت لایه لایه در دیس گودی قرار داده میشوند و در آخر روی آنها سس سفید (بشامل) ریخته میشود.
البته گونههای متنوعی از موساکا وجود دارد. بعضی لایه آخر آن را با سیب زمینی ورقه شده یا پوره سیب زمینی میپوشانند. برخی هم روی آن پنیر پیتزا یا مخلوطی از ماست و پنیر ریکوتا میریزند. در اینجا هم از یک لایه سیب زمینی پخته استفاده شده است. اما این کار اختیاری است و شما میتوانید آن را حذف کنید. در ادامه طرز تهیه موساکای خوشمزه و عالی را با عکسهای مرحله به مرحله خواهید دید.
نام و ریشه آن
نام انگلیسی موساکا از کلمهٔ یونانی Μουσακάς، گرفته شده که از نام این خوراک در زبان عربی که مسقعة (به معنی خنک) خوانده میشود گرفته شده است. در ترکیه بدان musakka میگویند.
در بیشتر دستورالعملها اجزای تشکیلدهندهٔ اصلی بادمجان سرخ کرده، گوجهفرنگی و معمولاً گوشت چرخکردهاست. بههرحال نوع یونانی آن شامل لایههایی از گوشت و بادمجان پخته است که بر روی آن سس بشامل ریخته شدهاست. نوع جدید یونانی آن احتمالاً توسط آشپز نیکولاس تلمنتس در دههٔ ۱۹۲۰ فرمولبندی شدهاست. آن موساکا سه لایه داشت که پیش از مخلوط شدن با هم برای پخت نهایی بهطور جداگانه پخته میشدند. لایهٔ پایین بادمجانهای خرد شده و سرخ شده در روغن زیتون بودند، لایهٔ وسطی گوشت چرخکردهٔ بره که به آرامی پخته شدهاست با گوجه فرنگی خرد یا پوره شده، پیاز، سیر و ادویه (دارچین، فلفل فرنگی، و فلفل سیاه) و لایهٔ بالایی سس بشامل یا کاستارد خوشمزه بودند. سپس آن را در در ظرفی قرار داده و آن را تا زمانی که لایه بالایی قهوهای رنگ شود میپزند. موساکا معمولاً گرم، نه خیلی داغ سرو میشود، موساکای چهارگوش تمایل به غلتیدن دارد و بنابراین قبل از سرو باید آن را مدتی بیحرکت گذاشت تا سفت شده و حالت بگیرد. گرم گردن دوبارهٔ آن این مشکل را ایجاد نمیکند.
این دستورالعمل اساسی نسخههای دیگری هم دارد، گاهی روی آن سس نمیریزند و گاهی هم از سبزیجات دیگری استفاده میشود. در این نسخهها ممکن است به جای تکههای بادمجان از تکههای سرخ کرده کدو سبز، تکههای کمی سرخکردهٔ سیبزمینی یا قارچ سرخ کردهاستفاده کرد. نسخهای از این دستورالعمل ویژهٔ وگانیسم هم در کتاب آشپزی یونانی نوشته شده توسط تلمنتس وجود دارد، که در آن گوشت یا محصولات لبنی به کار نمیرود و فقط از سبزیجات (به جای گوشت چرخکرده از بادمجان) سس گوجهفرنگی و خردههای نان استفاده میشود.
ترکیه
موساکای ترکی لایه لایه نیست. به جای آن با بادمجان تفت داده شده، فلفل دلمهای، گوجه فرنگی، پیاز و گوشت چرخکرده آماده میشود. عموماً با پلو یا جاجیق خورده میشود. انواعی هم وجود دارد که با کدو سبز (kabak musakka)، هویج (havuç musakka) و سیبزمینی (patates musakka) خورده میشوند.
بالکان
در آلبانی، بلغارستان، بوسنی، کرواسی، مقدونیه، رومانی، اسلوونی و صربستان به جای بادمجان، سیبزمینی و گوشت خوک و گوشت چرخکردهٔ گاو به کار میرود و لایهٔ رویی معمولاً شیر یا ماست مخلوط با تخممرغ خام است و گاهیاوقات چند قاشق آرد به آن اضافه میکنند. نوع سه لایهای هم وجود دارد: لایهٔ زیر، گوشت خوک و گوشت چرخکردهٔ گاو، لایهٔ میانی برشهای گوجهفرنگی و لایهٔ بالایی معمولاً یک کاستارد است. هر لایه به تنهایی پخته شده و بعد روی هم قرار گرفته و تا زمان قهوهای رنگ شدن لایهٔ بالایی پخته میشود.
در رومانی معمولاً موساکا با سیبزمینی، یا بادمجان یا کلم درست میشود. لایه پایینی سبزیجات، لایهٔ بعدی گوشت (معمولاً گوشت خوک)، لایهٔ بعدی سبزیجات تا زمانی که ظرف پر شود. گاهی اوقات برای لایهٔ روی خردههای نان، گاهی اوقات تکههای سیبزمینی و پنیر خرد شدهاستفاده میشود. بعد ظرف با سس گوجهفرنگی پر میشود. نوعی پاستایی آن هم وجود دارد که به جای سبزیجات از پاستا استفاده میکنند. در نوع ویژه گیاهخواران به جای گوشت از قارچ یا مخلوط پیاز سرخ شده و برنج استفاده میشود.
در بقیه بالکان هم، لایهٔ بالایی اغلب یک کاستارد است، این نوع موساکا توسط الیزابت دیوید در کتاب آشپزی مدیترانهای به انگلستان معرفی شدهاست، و تاکنون دستورالعمل رایج باقی مانده است. اغلب روی آن پنیر رنده شده یا خردههای نان میپاشند.
شام
در شام، موساکا غذایی است که در درجه اول با گوجهفرنگی و بادنجان پخته میشود و معمولاً سرد و به عنوان مزه سرو میشود. در لبنان، بادنجان، گوجهفرنگی و نخود اجزا اصلی آن هستند و اغلب گرم سرو میشود.
مصر
در نوع مصری موساکا لایههای سرخ شدهٔ بادمجان در سس گوجهفرنگی غوطهور شده و سپس پخته میشود. معمولاً قبل از پختن لایهای از گوشت چرخشدهٔ فصلی گاو به بادنجان افزوده میشود. غذا را میتوان گرم سرو کرد، ولی معمولاً آن رابرای بهتر شدن مزهاش یکی دو روز سرد میکنند.
در ادامه این مقاله شما را با دستور پخت دو نوع موساکا آشنا میکنیم:
طرز تهیه موساکا یونانی
زمان آماده سازی
۲۰ دقیقه
زمان پخت
۵۰ دقیقه
برای
۴ نفر
مواد لازم برای موساکا یونانی
گوشت چرخ کرده ۵۰۰ گرم
بادمجان ۵ عدد
گوجه خرد شده ۱ پیمانه
رب گوجه ۱ قاشق غذاخوری
سیر ۳ حبه
تخم مرغ ۳ عدد
پیاز ۱ عدد
فلفل دلمهای ۱ عدد
سیب زمینی ۲ عدد
سس سفید، نمک، فلفل به مقدار لازم
اطلاعات مواد مغذی
۹۹۵ کالری
۵۶ گرم چربی
۹۳ گرم کربوهیدرات
۳۸ گرم پروتئین
مرحله اول:
سیب زمینیها را آبپز و حلقه حلقه کنید و کنار بگذارید. بادمجانها را پوست بگیرید و روی آنها نمک بپاشید و ۱۵ دقیقه صبر کنید (میتوانید پس از این مدت بادمجانها را با دست بفشارید تا آب اضافی خارج شود).
مرحله دوم:
کف سینی فر را چرب کنید یا کاغذ روغنی بیاندازید. بادمجانها را روی آن بچینید و روی آنها روغن زیتون بپاشید. سپس سینی را در فر بگذارید. شعله روی فر را روشن کنید. وقتی روی بادمجانها تغییر رنگ داد آنها را برگردانید و دوباره در فر بگذارید تا طرف دیگر هم گریل شود. به جای این کار میتوانید، درون تابهای روغن بریزید و بادمجانها را درون روغن داغ سرخ کنید.
مرحله سوم:
وقتی شعله روی فر را خاموش کردید، فر را با درجه حرارت ۲۰۰ درجه سانتیگراد روشن کنید تا گرم شود. پیاز را ریز خرد کرده و به همراه سیرهای خرد شده در روغن سرخ کنید. فلفل دلمهای را خرد کرده و اضافه نمائید و پس از اینکه کمی فلفلها کمی نرم شدند گوشت چرخ کرده را افزوده و تفت دهید تا گوشت تغییر رنگ دهد. پس از تغییر رنگ گوشت، گوجه خرد شده را اضافه کنید و کمی تفت بدهید تا بیشتر آب آن تبخیر شود. سپس رب گوجه فرنگی را به همراه نمک و فلفل اضافه کنید. حرارت زیر قابلمه را کم کنید و بگذارید گوجهها بپزند و آب مواد تمام شود.
مرحله چهارم:
درون ظرف مناسبی را چرب کنید. کف ظرف یک لایه بادمجان سرخ شده بچینید، مقداری از مایه گوشتی روی بادمجانها بریزید، به همین صورت یکی دو لایه بادمجان و گوشت قرار دهید، اخرین لایه باید مایه گوشتی باشد.
مرحله پنجم:
روی لایه آخر که مایه گوشت است، یک لایه سیب زمینی آبپز حلقه حلقه قرار دهید.
مرحله ششم:
سس سفید را با تخم مرغها مخلوط کنید و روی تمام مواد بریزید و با قاشق خوب پخش کنید.
مرحله هفتم:
روی ظرف را با آلمینیوم بپوشانید و درون فری که از قبل با درجه حرارت ۲۰۰ درجه سانتیگراد روشن کرده اید به مدت ۴۵ دقیقه قرار دهید. پس از این مدت زمان، فویل روی ظرف را بردارید و شعله روی فر را چند دقیقه روشن کنید تا روی موساکا طلایی رنگ شود.
موساکا مجلسی خوشمزه را همراه با نان و سالاد سبزیجات سرو نمائید.
نکته تهیه موساکا یونانی:
– به جای سس سفید میتوانید از مخلوط ۳/۴ پیمانه ماست چکیده، ۱ قاشق آرد و نصف پیمانه پنیر خامهای استفاده کنید.
– موساکا را نباید با لازانیا بادمجان اشتباه گرفت. در تهیه موساکا یونانی از ورقههای لازانیا استفاده نمیشود.
دستور پخت موساکا با پنیر پیتزا
مواد لازم:
بادمجان قلمی حلقه شده ۴ عدد
گوشت چرخ کرده ۲۰۰ گرم
پیاز ریز شده یک عدد
سیر خرد شده سه حبه
قارچ ورقه شده ۲۰۰ گرم
فلفل دلمهای خرد شده یک عدد متوسط
رب گوجه فرنگی یک قاشق غذاخوری
پنیر پیتزا ۲۰۰ گرم
آویشن یک قاشق مربا خوری
مواد لازم برای سس سفید:
شیر یک پیمانه
آرد یک قاشق غذاخوری
کره ۲۰ گرم
خامه یک قاشق غذاخوری
نمک و فلفل مقداری
طرز تهیه:
پیاز را تفت بدهید بعد سیر را اضافه کنید تفت داده و سپس گوشت را به آن اضافه کنید خوب تفت بدهید بعد رب و فلفل دلمهای و نمک و فلفل را اضافه کنید و یک مایه ماکارونی خوشرنگ درست کنید، در انتها آویشن را افزوده از روی گاز بردارید.
بادمجانها را دو ساعت درآب نمک خوابانده بعد خشک کرده و سرخ کنید. میتوانید این کارر در فر انجام بدهید.
برای تهیه سس سفید، شیرو آرد را خوب مخلوط کنید بزارید روی حرارت و هم بزنید تا جوشیده و غلیظ بشود، کره و نمک و فلفل را بزنید مخلوط کنید از روی گاز بردارید و بعد خامه را به آن اضافه کنید.
ته ظرف پیرکس را چرب کنید به ترتیب لایه لایه بادمجان، مایه گوشت، سس سفید و قارچ و پنیر را بریزید تا مواد تمام بشود.
لایه آخر باید پنیر پیتزا باشد.
بعد حدود سه ربع بگذارید در حرارت ملائم فر تا بپزد یکی دو دقیقه گریل را روشن کنید تا روی آن هم طلائی شود.
نکته اول: میتوانید قارچ را با مایه گوشتی قاطی کنید و به همراه گوشت تفت بدهید.
نکته دوم: میتوانید یک پیمانه ماست را با یک عدد تخم مرغ به اضافه نمک مخلوط کنید و در انتها بریزید روی این غذا و بعد در فر بگذارید.
همچنین میتوانید این مخلوط ماستی را به مایه گوشتی اضافه کنید و لایه لایه بریزید.
نکته سوم: میتوانید از یک لایه سیب زمینی ورقهای سرخ شده ته ظرف به عنوان پایه غذا استفاده کنید.