فاطمه قاسمی: بیشتر ما حتی در بزرگ سالی با کارتون‌های قدیمی یا حتی امروزی خاطره داریم و بار‌ها تماشاگر آن‌ها بوده و هستیم. گاهی از رفتار‌های عجیب و غیرقابل پیش‌بینی و احمقانه برخی شخصیتهای مهم این کارتونها در عین بامزه بودن، متعجب شده‌ایم، اما همچنان از طرفداران پر و پاقرص آن‌ها بوده‌ایم. برخی از روان‌شناسان با واکاوی شخصیتی و رفتاری برخی از این شخصیت‌ها به نتایج جالبی دست یافتند که موجب تعجب ما هم خواهد بود. در این مطلب قصد داریم با این رویکرد، نگاه تازه‌ای به این شخصیتهای کارتونی داشته باشیم. اگرچه برخی، این تشخیص‌ها را دقیق نمی‌دانند و فقط با جنبه سرگرمی به آن‌ها پرداخته‌اند.
سندروم ویلیامز-بورن باب اسفنجی
این سندروم یک اختلال ژنتیکی نادر در تکامل سیستم عصبی است که با نشانه‌هایی همچون مشکل در یادگیری، چالش‌های رشدی و تکاملی، سطح بالای کلسیم در خون، ظاهری غیرطبیعی و... همراه است. سندروم ویلیامز-بورن با حذف تقریباً ۲۶ ژن از کروموزوم ۷ اتفاق می‌افتد. افراد مبتلا از نظر شخصیتی سرحال، برون‌گرا و بسیار اجتماعی هستند، مهارت ارتباطی بالایی دارند تا حدی که دیگر مشکلات رشدی آن‌ها پوشش داده می‌شود. شخصیت محبوب باب اسفنجی در این پویانمایی از نظر رفتاری گاهی یک فرد بزرگ سال با شخصیتی تکامل نیافته است.
اختلال آگورافوبیای «السا» در پویانمایی «یخ‌زده»
افسردگی، اختلالی در بهداشت‌روان است که با اندوه مداوم، کاهش علاقه در فعالیت‌هایی که قبلا لذت‌بخش بودند و ناتوانی در فعالیت‌های روزمره در طولانی‌مدت همراه است. شخصیت السا در این پویانمایی شاید بهترین توصیف این اختلال باشد. ابتدای فیلم، هنگام بازی، وقتی السا می‌خواهد از سقوط آنا خواهرش جلوگیری کند به‌طور اتفاقی با یکی از پرتو‌های یخی خود به سر آنا ضربه می‌زند و باعث بی‌هوشی او می‌شود. به‌نظر می‌رسد السا توانایی کنترل احساساتش را ندارد، او مدام با دغدغه‌های ذهنی خود در مبارزه است. السا منزوی می‌شود، به‌تدریج علاقه‌اش به سرگرمی‌ها و بازی‌ها از دست می‌رود و از ترس آسیب به آدم‌ها، از رویارویی با آن‌ها دوری می‌کند. به ظاهر او به آگورافوبیا هم مبتلاست، یک اختلال اضطرابی که فرد مبتلا از حضور در مکان‌های شلوغ، بسته و هرجا که امکان فرار سریع نداشته باشد، می‌هراسد.
افسردگی «بتمن»
بتمن، یکی از شخصیتهای اصلی سری کتاب‌های کمیک است که توسط شرکت DC Comics در سال ۱۹۳۹ خلق شد و پس از مطرح شدن در مجلات کمیک، پا به دنیای پویانمایی‌های خانگی گذاشت. در داستان‌هایی که از بتمن در پویانمایی‌ها یاد می‌شود، او تحت تاثیر یک انفجار بزرگ قرار گرفته است که منجر به گرایش‌های عجیبی شبیه به اختلال شخصیت اسکیزوئید می‌شود. با این که نام بتمن همیشه در فهرست شخصیتهای محبوب و مثبت دیده می‌شود، ولی حقایقی پنهانی درباره او وجود دارد که پرده از نقاط ضعف شخصیت‌اش برمی‌دارد. به نظر می‌رسد او از اختلالات استرس پس از متولد شدن رنج می‌برد و، چون شاهد مرگ پدر و مادرش بوده، باعث افسردگی او شده است. جالب است که بدانید او قادر است خطرات زیادی را در شهر‌ها به وجود آورد و گرایش‌های ضداجتماعی را از خود نشان دهد. اتفاقاتی که نشان‌دهنده شخصی است که از اختلالات روانی رنج می‌برد.
احساس بدشکلی «آریل» در پویانمایی پری‌دریایی
آریل در این پویانمایی مدام به تغییر بدنش به بدن انسانی فکر می‌کند یعنی نشانه‌ای مبنی بر اختلال بدشکلی بدنی. در این نوع اختلال فرد از یک یا چند عضو بدن خود ناراضی است و این موضوع، زندگی طبیعی او را مختل می‌کند. از طرف دیگر، او به اختلال احتکار هم مبتلاست. مشخصه این اختلال، گردآوری و ناتوانی در دور انداختن چیز‌های بی‌ارزش است و منجر به مشکلات زیادی از جمله آتش‌سوزی، شرایط غیربهداشتی، سلامتی و ... می‌شود. شرمساری از به هم‌ریختگی خانه منجر به گوشه‌گیری و اختلال در فعالیت‌های اجتماعی مبتلایان می‌شود. آریلِ پری دریایی هم دلبسته یک انسان شده و به خاطر کنجکاوی‌اش درباره انسان‌ها هربار توسط پدر سرزنش می‌شود. این سرزنش‌ها علاقه او را به جمع‌آوری و دزدیدن هرچیزی مربوط به دنیای آدم‌ها بیشتر می‌کند، چیز‌هایی که برای زندگی زیر آب هیچ کاربردی ندارد و با نزدیک شدن کسی به این انبار، پریشان می‌شود.
بیش‌فعالی شخصیتهای زرد - در پویانمایی مینیون‌ها
اختلال بیش‌فعالی یا کمبود توجه یک اختلال عصبی-رفتاری است که با علایم بی‌توجهی، حواس‌پرتی، بیش‌فعالی و دمدمی مزاج بودن شناخته می‌شود. کودکان مبتلا ممکن است آشفته و یاغی باشند و در کنار آمدن با بزرگ تر‌ها با مشکل مواجه شوند و بزرگ سالان مبتلا، احساس بی‌قراری می‌کنند و گاهی با تصمیم عجولانه، بر زندگی خود تاثیر نامطلوبی می‌گذارند. اگر یک‌بار پویانمایی «من نفرت‌انگیز» مینیون‌ها این موجودات شلوغ، فرز و عجیب را ببینیم، شیفته بامز‌گی، کار‌های عجیب و رفتار‌های غیرقابل پیش‌بینی آن‌ها می‌شویم. مینیون‌ها عادت دارند به صورت افراطی در محیط اطرافشان سرک بکشند و در بیشتر صحنه‌ها ساده‌لوحانه و احمقانه عمل کنند. به‌نظر می‌رسد آن‌ها مبتلا به نوعی «بیش‌فعالی» خفیف یا شدید باشند، اما این ویژگی، آن‌ها را به موجودات دوست‌داشتنی تبدیل کرده‌است.
سندروم استکهلم «بل» در پویانمایی دیو و دلبر
سندروم استکهلم، عارضه‌ای روان‌شناختی است که اغلب در موقعیت‌های گروگان‌گیری اتفاق می‌افتد؛ زمانی که گروگان شروع به شناخت و همدردی با گروگان‌گیرش می‌کند حتی در مواقعی که گروگان‌گیر با اسیرش بدرفتاری می‌کند! گروگان‌گیر، اسیرش را در خانه خود حبس می‌کند، غذا می‌دهد، آسایش اش را فراهم می‌کند و تنها یک شرط دارد، این که هرگز او را ترک نکند. این روند ممکن است ماه‌ها یا بیشتر طول بکشد. گروگان به‌تدریج وابسته گروگان گیرش می‌شود و با وجود درد و عذابی که تحمل می‌کند، خوشبختی‌اش را در حبس بودن می‌داند. بل شخصیت داستان دیو و دلبر، کودکی سختی داشته است، مادرش را در کودکی از دست می‌دهد و با پدری غیرمعمول زندگی می‌کند. بل در ماجرایی اسیر دیو می‌شود، اما به جای فرار با او همدردی و به او در رسیدن به اهدافش کمک می‌کند.
خراسان
وقتی ارزوهای کودکی خیلی سخت و تقریبا دست نیافتنیست تنها دلخوشی تماشای همین کارتونها و غرق شدن در شخصیتهای این کارتونهاست