اختصاصی «تابناک با تو» - آلبالو میوه‌ای تلخ‌وشیرین که به گیلاس وحشی یا گیلاس سیاه کوهی نیز شهرت‌دارد، خواص سلامتی بسیاری دارد و به‌عنوان مکمل نیز به‌کارمی‌رود. دو نوع مکمل آلبالو وجوددارد، یکی از خود میوه گرفته‌می‌شود مانند آب یا کنسانتره آلبالو و دیگری از پوست درخت آلبالو.
دانستنی‌های بیشتر در مورد آلبالو
درخت آلبالو با نام علمی Prunus Cerasus، از خانواده رزاسه (Rosaceae) بوده و دارای بیش از ۱۰۰ گونه می‌باشد.
سطح پراکندگی و انتشار درخت آلبالو بسیار وسیع است. درخت آلبالو در آب و هوای گرم و معتدل و سرد معتدل رشد کرده و محصول کافی می‌دهند، اما بهترین اقلیم برای رشد درخت آلبالو، نقاط معتدل سرد مانند نواحی کوهستانی است. آلبالو در مناطقی که به دلیل سرما، برای زردآلو و هلو نامناسب و همچنین در مناطقی که دارای تابستان خنک و خشک هستند، به خوبی رشد می‌کند.
درخت آلبالو گیاهی خزان‌پذیر بوده و ارتفاع آن از ۳ تا ۱۰ متر متغیر می‌باشد. رنگ پوست درخت آلبالو قهوه‌ای روشن تا نقره‌ای است و برگ‌های لوزی شکل آن به صورت متناوب بر روی شاخه‌ها قرار دارند.
شکوفه‌های ۵ برگ و سفید رنگ آلبالو روی سیخک‌های کوتاه و شاخه‌های یک ساله و معمولاً بعد از سایر میوه‌های هسته‌دار باز می‌شوند و این امر باعث می‌شود که گیاه از خطر سرمای دیررس بهاره در امان بماند. گل‌ها به صورت ۵-۳ تایی در یک جوانه ظاهر می‌شوند.
آلبالو برخلاف گیلاس، خودبارور است و برای تلقیح نیازی به ارقام گرده‌افشان ندارد حتی گرده آلبالو می‌تواند گل گیلاس را نیز تلقیح کند.
درخت آلبالو اصلا در ایران بوده است و از ایران به کشور‌های دیگر رفته و کشت شده است. منطقه‌ای که در قدیم درختان آلبالوی فراوان داشته در منطقه وسیعی از آناتولی ترکیه تا دریای خزر بوده است.
در حال حاضر در مناطق مختلف ایران درخت آلبالو و میوه آن وجود دارد و بعضی سال‌ها محصول فراوانی دارد که از آن به عنوان میوه استفاده می‌شود یا آن را خشک می‌کنند و یا از آن شربت و مربا و یا آلبالوپلو و یا خورش آلبالو درست می‌کنند.
ایران از نظر میزان تولید آلبالو، در میان کشور‌های جهان مقام ششم و در میان کشور‌های همسایه، مقام دوم را دارا می‌باشد و مقداری از محصول تولید شده، به کشور‌های دیگر صادر می‌شود.
معروف‌ترین رقم آلبالو در ایران، چمپای مشهد است.
کاشت آلبالو در نقاط مختلف کشور از جمله در استان‌های خراسان، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل، تهران و اصفهان رواج دارد.
آلبالو علاوه بر این که به صورت تازه مصرف می‌شود، در تهیه غذا، مربا، شربت، دسر و ترشی نیز استفاده شده و مصرف آن به صورت خشک (آلبالو خشکه) طرفداران بسیاری دارد.
کشت آلبالو در کشور‌هایی که تولیدکننده آلبالو هستند روز به روز رو به توسعه است. ایتالیا و آمریکا جزو اولین کشور‌های تولیدکننده آلبالو هستند و بیش از ۲۰۰ هزار تن هر ساله میوه آلبالو دارند، بعد از ایتالیا در اروپا کشور آلمان است که محصول سالانه آن به ۱۵۰ هزار تن می‌رسد.
خواص برگ آلبالو
علاوه بر خود میوه، برگ آن نیز دارای ترکیباتی است که برای بدن انسان بسیار خوب و مفید هستند. ترکیبات موجود در برگ آلبالو عبارتند از:
۱. تانن به عنوان متابولیت‌های ثانویه.
۲. فلاونوئیدها، ترکیبات فلاونوئیدی که به عنوان یک آنتی اکسیدان عمل می‌کنند و می‌توانند از بروز سرطان جلوگیری کنند.
۳. ساپونین. علاوه بر تریترپنو و گلیکوزید‌های استرولی، ساپونین هم در بیش از ۹۰ گیاه وجود دارد. برگ آلبالو نیز یکی از همان گیاهانی است که حاوی ساپونین است و برای افرادی که قصد دارن دقند خون خود را کاهش دهند بسیار فایده دارد.
کاهش خطر بروز دیابت با مصرف آلبالو
مصرف آلبالو، چربی خون، قند خون و فشار‌های اکسیداتیو را که از عوامل اصلی بروز بیماری دیابت است، کاهش می‌دهد.
محققان دانشگاه میشیگان دریافتند بعد از ۹۰ روز مصرف روزانه آلبالو علی رغم مصرف غذا‌های سرشار از هیدارت کربن، میزان کلسترول، انسولین، گلوکز و آنتی اکسیدان‌های بدن موش‌ها تنها میزان کمی افزایش نشان داد.
با مصرف آن می‌توان با این فاکتور‌های عامل بروز دیابت به خوبی مقابله کرد.
مواد تشکیل دهنده و ویتامین‌ها در ۱۰۰ گرم آلبالو:
انرژی ۵۰ کیلو کالری
کربوهیدرات‌ها ۱۲/۱۸ گرم
پروتئین ۱ گرم
چربی ۰/۳ گرم
فیبر غذایی ۱/۶ گرم
فولات ۸ میکرو گرم
ویتامین ب۳ (نیاسین) ۰/۴۰۰ میلی گرم
ویتامین ب۵ (پانتوتنیک اسید) ۰/۱۴۳ میلی گرم
ویتامین ب۶ (پیریدوکسین) ۰/۰۴۴ میلی گرم
ویتامین ب۲ (ریبوفلاوین) ۰/۰۴۰ میلی گرم
ویتامین ب۱ (تیامین) ۰/۰۳۰ میلی گرم
ویتامین ث ۱۰ میلی گرم
ویتامین آ ۱۲۸۳ واحد بین المللی
ویتامین‌ای ۰/۰۷
ویتامین کا ۲/۱ میکرو گرم
سدیم ۳ میلی گرم
پتاسیم ۱۷۹ میلی گرم
کلسیم ۱۶ میلی گرم
مس ۰/۱۰۴ میلی گرم
اهن ۰/۳۲ میلی گرم
منیزیم ۹ میلی گرم
منگنز ۰/۱۱۲ میلی گرم
فسفر ۱۵ میلی گرم
روی ۰/۱۰ میلی گرم
بتا کاروتن ۷۷۰ میلی گرم
لوتئین زاکسانتین ۸۵ میکرو گرم
خواص آلبالو
آلبالو میوه‌ای که برای بیماران قلبی و روماتیسمی فوق‌العاده مفید است و زیبایی و طراوت خانم‌ها را تضمین می‌کند. کشت آن در برخی کشور‌ها روز به روز رو به توسعه است.
ایتالیا و آمریکا جزو اولین کشور‌های تولیدکننده آلبالو هستند و بیش از ۲۰۰ هزار تن هر ساله میوه آلبالو دارند، بعد از ایتالیا در اروپا کشور آلمان است که محصول سالانه آن به ۱۵۰ هزار تن می‌رسد.
از دیگر فواید آلبالو می توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱. ضدالتهاب
التهاب به دلیل آسیب ناشی از رادیکال‌های آزاد به وجود می‌آید و بر واکنش طبیعی سیستم ایمنی تاثیر بد می‌گذارد و به همین دلیل، عامل اصلی بیماری قلبی محسوب می‌شود. ترکیبات آنتوسیانین که باعث ایجاد رنگ آلبالو هستند، توانایی مبارزه با رادیکال‌های آزاد که در قسمت‌های مختلف بدن رخ می‌دهند را دارند و بنابراین از التهاب جلوگیری می‌کنند. آب آلبالو برای کاهش التهاب مفید است.
۲. آرتریت را درمان می‌کند
آرتریت به دلیل کریستالی شدن اسیداوریک در مفاصل به وجود آمده و باعث درد شدید می‌شود. افرادی که میزان اوره موجود در خون شان بالاست، در معرض خطر حمله نقرس قراردارند. تحقیقات ثابت کرده اند که آب آلبالو در کاهش درد آرتریت موثر است، زیرا ترکیبات آنتوسیانین به شکسته شدن کریستال‌هایی که در مفاصل ایجادشده و باعث درد می‌شوند، کمک می‌کند. نوشیدن ۲۰۰ تا ۴۰۰ میلی لیتر آب آلبالو در روز و به مدت دوهفته، می‌تواند با کاهش سطح اوره، از حمله نقرس جلوگیری کند.
۳. خواب راحت را تسهیل می‌کند
آلبالو دارای مقادیر قابل توجهی ملاتونین است. ملاتونین یک آنتی اکسیدان قوی است که در غده پینه آل مغز تولیدشده و به تنظیم الگوی طبیعی خواب کمک می‌کند. چون ملاتونین آلبالو، از ملاتونینی که به طور طبیعی در بدن تولید می‌شود بیشتر است، برای مبارزه با بی خوابی و افسردگی مناسب است. نوشیدن ۲۵ میلی لیتر کنسانتره آب آلبالو، یک ساعت قبل از خواب، به آرامش ذهن کمک کرده و خواب آرام و راحت را تسهیل می‌کند.
۴. مفید برای قلب
آلبالو برای قلب شما نیز مفید است، زیرا از آسیب دیواره‌های عروقی جلوگیری می‌کند. ملاتونین موجود در آلبالو، با پایین آوردن سطح لیپید، خطر سکته و بیماری قلبی را کاهش می‌دهد. ترکیبات آنتوسیانین نیز به عنوان عوامل جلوگیری کننده از بیماری قلبی عمل می‌کنند.
۵. به جلوگیری از سرطان کمک می‌کند
گنجاندن میوه‌ها و سبزیجات در رژیم غذایی تان، احتمال پیشرفت انواع متعدد سرطان را کاهش می‌دهد. آلبالو حاوی آنتی اکسیدان‌های متعدد است که از تشکیل سلول‌های سرطانی جلوگیری می‌کند. آب آلبالو، میوه ۱۰۰ درصد خالص و بدون قند افزودنی است و بنابراین به اندازه خود میوه، مفید است.
۶. با پوسیدگی دندان مبارزه می‌کند
حفره‌های دندانی و پوسیدگی دندان به دلیل عدم بهداشت دهانی ایجاد می‌شوند. ترکیبات موجود در آلبالو، مانع تشکیل پلاک می‌شود که معمولا عامل حفره‌ها و پوسیدگی است. بنابراین، می‌توانید برای کاهش احتمال تجربه پوسیدگی دندان، از خواص آلبالو بهره بگیرید و آلبالو را به رژیم غذایی خود اضافه کنید.
۷. استرس اکسیداتیو را کاهش می‌دهد
اگر رادیکال‌های آزاد مهارنشوند، DNA را از الکترون‌های آن می‌گیرند که به این کار اکسیدشدن گفته شده و بر سیستم دفاعی بدن تاثیرمی گذارد. آنتی اکسیدان‌های موجود در آلبالو، با خنثی کردن رادیکال‌های آزاد، استرس اکسیداتیو را کاهش می‌دهد.
۸. از بروز دیابت (در صورتی که به طور منظم آن را مصرف کنید) جلوگیری می‌کند
آلبالو دارای قند کمی است، بنابراین می‌تواند به شما در جلوگیری از بیماری‌هایی مانند دیابت کمک کند. اگر بخواهیم آلبالو را با میوه‌هایی مانند انگور، آلو و ... مقایسه کنیم، مصرف آن بیشتر از باقی میوه‌ها توصیه می‌شود. اگر شما به طور مرتب آلبالو مصرف کنید، بدن تان کم کم از اختلالات مختلف دور خواهد شد و از بروز بیماری‌هایی مانند دیابت نیز جلوگیری می‌شود.
۹. به جلوگیری از سکته‌ی مغزی کمک می‌کند
گروه سلامت دانشگاه میشیگان برای تعیین اثرات آب آلبالو روی تنظیم چربی و گلوکز یک مطالعه روی مدل‌های حیوانی انجام داد. نتایج این آزمایش نشان داد که آلبالو نه تنها مزایایی دارد شبیه به مزایای دارو‌های قلبی عروقی که معمولا توسط پزشکان تجویز می‌شوند، بلکه باعث کاهش خطر سکته‌ی مغزی نیز می‌شود. موش‌هایی که این میوه را مصرف کرده بودند، تعادل و هماهنگی و همچنین کاهش قابل توجهی را در فشار خون شان تجربه کردند.
۱۰. گردش خون را بهبود می‌دهد
علاوه بر مزایای فوق، آلبالو مزایای فراوان دیگری هم دارد. یکی از دیگر مزایای آلبالو این است که می‌تواند گردش خون را بهبود بدهد. مواد فلاونوئیدی موجود در آلبالو قادر است به بهبود گردش خون و همچنین کاهش خطر ابتلا به لخته شدن خون کمک کند.
۱۱. به کاهش وزن کمک می‌کند
وزن اضافی بدن مشکلی است که برای بسیاری از آدم ها، به ویژه زنان، موضوعی بسیار جدی محسوب می‌شود. راه‌های زیادی برای کاهش وزن وجود دارد. یکی از آن‌ها بهره گیری از خواص آلبالو و خوردن آلبالو است. آلبالو حاوی مقدار زیادی مواد مغذی است و کالری کمی هم دارد بنابراین بسیار مناسب است که آن را در رژیم غذایی تان قرار بدهید.
۱۲. خواص دیگر
مصرف منظم آلبالو به کاهش کلسترول بالای خون کمک کرده و از زوال بینایی مرتبط با افزایش سن و پیری زودرس جلوگیری می‌کند. پوست درخت آلبالو به رفع سرفه، معروف است و بنابراین، به عنوان ماده تشکیل دهنده در دارو‌های سرفه به کارمی رود. نوشیدن روزانه آب آلبالو می‌تواند آسیب عضلانی ناشی از تمرین بیش ازحد را کاهش دهد. امروزه، چای آلبالو نیز برای بهبود عملکرد روده و افزایش سوخت وساز به کارمی رود.
این میوه شیرین خوشمزه، سرشار از مواد مغذی است و مانند بیشتر میوه‌های سالم، حدود ۷۵ درصد آب دارد. بنابراین، آلبالو خواص زیر را برای پوست دارد.
۱۳. سلامت پوست را افزایش می‌دهد
مقدار زیاد آب موجود در آلبالو، تمام بدن شما را هیدراته کرده و باعث داشتن پوستی روشن، شاداب و تمیز می‌شود. آب، نقش مهمی در دفع سموم دارد، بنابراین، جریان آرام مواد مغذی به پوست را تسهیل می‌کند. به خاطر آبرسانی مناسب، سلول‌های پوست، پر شده و ظاهری سفت تر، تمیزتر و سالم‌تر به پوست می‌دهند.
۱۴. محافظت از پوست
مصرف منظم آب آلبالو، از آسیب دیدن پوست توسط اشعه‌های فرابنفش A و B خورشید جلوگیری می‌کند. آنتوسیانین ها، به دلیل داشتن ویژگی‌های ضدسرطانی، از سرطان پوست جلوگیری می‌کنند. آلبالو دارای بتاکاروتن نیز هست که برای سلامت پوست مفید بوده و از پوست، در برابر آسیب آفتاب، محافظت می‌کند.
۱۵. خواص ضدپیری
پیری زودرس، نتیجه آسیب ناشی از رادیکال‌های آزاد است که باعث مرگ زودهنگام سلول‌ها می‌شود. آنتوسیانین ها، آنتی اکسیدان‌هایی قوی هستند که به جلوگیری از آسیب‌های سلولی ناشی از رادیکال‌های آزاد کمک کرده، از پیری زودرس جلوگیری کرده و علائم پیری مانند خطوط و چین وچروک را کاهش می‌دهد.
۱۶. با ریزش مو مبارزه می‌کند
کم خونی، یکی از دلایل معمول ریزش مو است و برای مبارزه با این مشکل، باید غذا‌های سرشار از آهن را در رژیم غذایی خود بگنجانید. آب آلبالو، منبعی سرشار از آهن است و بنابراین مصرف منظم آب آلبالو می‌تواند کم خونی را درمان کرده و ریزش مو را کاهش دهد.
۱۷. سلامت مو را افزایش می‌دهد
عصاره میوه آلبالو، ماده‌ای فعال در مکمل‌های دارویی متعدد و ویتامین هاست که باعث تقویت مو و مبارزه با مشکلات مو مانند ریزش و موخوره می‌شود.
مضرات آلبالو
بیماران کلیوی با احتیاط آلبالو بخورند! به افرادی که از بیماری کلیوی رنج می‌برند و باید از یک رژیم غذایی کم‌پتاسیم پیروی کنند، توصیه می‌شود در مصرف میوه‌هایی مانند آلبالو جانب احتیاط را رعایت کنند و از زیاده‌روی در خوردن این میوه بپرهیزند.
کسانی که مشکل معده یا ورم روده دارند، چون آلبالو ترش است و سلولز دارد و بنابر این دیر هضم می‌شود، باید در خوردن این میوه احتیاط کنند.
کسانی که مشکل معده یا روده دارند، می‌توانند آلبالوی پخته را به صورت کمپوت یا مربا مصرف کنند، البته در این موارد آلبالو، چون پخته می‌شود، قسمتی از مواد حیاتی خصوصا ویتامین‌های خود را از دست می‌دهد، ولی به آسانی هضم می‌شود.
هسته آلبالو تلخ مزه است و حاوی ماده سمی است. بنابر این باید از مصرف آن اجتناب کرد و یا دقت کرد که ضمن آبگیری وارد آب میوه نشود.
باتوجه به حساس بودن دستگاه گوارش کودکان، مصرف میوه‌های ملین مانند گیلاس و آلبالو توسط کودکان زیر ۳ سال خطر ایجاد اسهال را ایجاد می‌کند. برای اطلاعات بیشتر خواص گیلاس را بخوانید.
از سوی دیگر به دلیل آن‌که برخی از این میوه‌ها به صورت کال و نارس و زودهنگام چیده می‌شوند و هنوز اثرات سموم بر روی آن‌ها وجود دارد، هضم آن توسط دستگاه گوارش کودک مشکل بوده و می‌تواند موجب مسمومیت شود. خوب است بدانید با رشد بیشتر میوه و حرارت خورشید و شستشوی تدریجی سم با آب بارندگی و آبیاری، سطح تماس سم با میوه کمتر و هضم آن بهتر می‌شود.
مادران شیر ده نباید زیاد آلبالو بخورند! آلبالو از جمله میوه‌های تابستانی است که نفاخ بوده و در مواردی که تولید نفخ می‌کنند وارد شیر می‌شوند و باعث دل درد و نفخ شیرخوار خواهند شد. برای رفع این مشکل می‌توان پس از مصرف میوه عرق نعناع خورد. البته عرق نعناع باید زمانی خورده شود که ترکیباتی که تولید نفخ می‌کنند، هنوز وارد شیر نشده باشند.
نکات مهم در انتخاب و مصرف آلبالو
آلبالویی برای خوردن خوب است که رسیده و تازه باشد علامت رسیدگی آن رنگ آن است که کاملا قرمز و درخشان باشد.
از آلبالویی که رنگ آن کاملا قرمز نشده است و دارای گوشتی سفت است دوری کنید؛ زیرا مصرف آن سوء‌هضم می‌آورد و کار روده‌ها را مختل می‌کند.
آلبالو وقتی تیره‌رنگ است و دارای لکه‌های قهوه‌ای است، کهنه شده و رو به فساد گذاشته است.
وقتی آلبالو خوردید روی آن آب نخورید، مایعات به طور کلی روی میوه‌ها آن را «باد کرده» می‌کند و این وضع برای دستگاه هاضمه خطرات جدی در بر دارد.
در فاصله غذا‌های اصلی می‌توانید آلبالو را بخورید.
یک مرتبه مقدار زیادی آلبالو نخورید بلکه به مقدار کم بخورید و در موقع خوردن هم خوب آن را بجوید.
هشدار مهم در مصرف آلبالو
هسته آلبالو تلخ مزه است و حاوی ماده سمی است. پس نباید هسته این میوه را مصرف کنید و در آبگیری دقت کنید که هسته آلبالو وارد آب آن نشود.
از مصرف آلبالو‌های نرسیده بپرهیزید، زیرا این آلبالو‌ها دارای مواد سمی بیشتری دارند.
بسیار عالی