اختصاصی «تابناک با تو» - سکنجبین از دیرباز یکی از معروف‌ترین شربت‌های سنتی بوده و بیشترمان ترکیب کاهو و سکنجبین را به عنوان یک میان وعده لذیذ یا ترکیب آن با خیار و آبلیمو را به عنوان یک نوشیدنی خوشمزه برای فرونشاندن عطش روزهای گرم تابستان تجربه کرده ایم. با ما همراه باشید تا با فواید و مضرات این نوشیدنی دلچسب و لذیذ روزهای تابستانی آشنا شویم.
سکنجبین آمیزه‌ای از سرکه+انگبین است. سکنجبین در واقع سرکه و انگبین و مخلوطی است از سرکه و عسل که به میزان و مقدار معین در هم می‌آمیختند و از مخلوط آن شربتی خوش گوار و معطر وفرح بخش به وجود می‌آوردند. در برخی نقاط که عسل یافت نمی‌شد یا می‌خواستند شربتی ارزان قیمت فراهم کنند سکنجبین را از مخلوط سرکه و شکر تهیه می‌کردند ولی همچنان آن را سکنجبین می‌نامیدند؛ و امروز که عسل گران یا کمیاب تر از گذشته شده به طور کلی این شربت را با شکر تهیه می‌کنند. سکنجبین را بیشتر با کاهو مصرف می کنند که بسیار خوشمزه می شود.
انواع سکنجبین
علاوه بر سکنجبین ساده، انواع دیگر سکنجبین که می‌توان به آنها اشاره کرد عبارتند از: سکنجبین بُزوری، عُنصلی، سَفرجلی و رمانی که هر یک برای بیماری خاصی کاربرد دارد.
1- سکنجبین بزوری حاوی بذرهایی مانند رازیانه، کاسنی، انیسون، خربزه و کرفس است که به ترکیب سکنجبین اصلی افزوده می‌شود. این سکنجبین در بسیاری از بیماری‌ها خصوصا در رفع انسدادهای کبد و طحال، ضعف معده، تب‌های گرم و تسکین تشنگی موثر شناخته شده است.
2- در ترکیب سکنجبین رمانی از آب انار ترش و شیرین و تمرهندی استفاده می‌شود. این سکنجبین برای انواع مختلف تب‌ها و بیماری‌های کبد و معده مفید است.
3- سکنجبین سفرجلی نیز نوعی است که در تهیه آن از آب «به» استفاده می‌شود و برای تحریک اشتها، تقویت معده و رفع انسدادهای کبدی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
4- سکنجبین عنصلی نیز حاوی سرکه عنصل است که در بیماری‌های ریوی مانند آسم و تنگی نفس و همچنین بیماری‌های دیگر توصیه می‌شود.
با توجه به اینکه هر فراورده طبی دارای فواید و مضراتی است، توصیه می‌شود سنکجبین خصوصا انواع سکنجبین‌های با جنبه درمانی حتما تحت نظر متخصص طب سنتی مصرف شود.
خواص سکنجبین
1- تسکین عطش
از نوشیدنی های خوش طعم که از قدیم الایام مورد استفاده بوده شربت سکنجبین می باشد. شربت تهیه شده از سکنجبین دارای طبیعت سرد و خنک بوده و مصرف آن در تابستان و روزهای گرم و آفتابی باعث رفع عطش شده و کم آبی بدن را رفع می کند.
2-مفید برای انسداد عروق
انسداد عروق منجر به عمل قلب باز شده و برای رفع رسوب گرفتگی رگ ها، می توانید از شربت تهیه شده از سکنجبیل استفاده نمایید. نوشیدن شربت سکنجبیل انسداد عروق را باز کرده و خون با سرعت بیشتری در رگ ها جریان می یابد.شربت تهیه شده از سکنجبیل توانایی تکه تکه کردن مواد لزج بدن که به سطح و جدار مجاری می چسبند را دارد باعث انسداد مجاری می شوند.
3- تقویت کبد
درد کبد اگر با سرخی رنگ و امتلا بدن همراه شود علاج آن زدن رگ باسلیق، دادن شیره کاسنی با سکنجبین، مالیدن صندل سفید با گلاب و کافور به کبد بوده و نوشاندن جو آب و سنکنجبین و خوردن نان با آبغوره است.
4- تقویت معده
کسانی که طبع معده‌شان سرد است و با مصرف کوچکترین ماده غذایی طبع سرد دچار مشکل می شوند سکنجین معمولا از ترکیب سرکه و عسل یا شکر تهیه می‌شود و نوع ساده آن مزاج گرم و خشک دارد. در طب سنتی، شربت سکنجبین را بر اساس یک جزء پایه شیرین یا حلو و یک جزء پایه ترش یا حامض که بر اساس نوع بیماری انتخاب می‌شود، تهیه می‌کنند. بنابراین برای معده بسیار مقوی است. ولی افرادی که دچار نفخ می شوند باید آن را با عسل اضافی مصرف کنند.
5- رفع سردرد
شبت سکنجبیل سر درد را رفع کرده و مصرف منظم آن باعث تقویت معده و کبد می گردد.
6- رفع صفرا
شربت تهیه شده از سکنجبین تاثیر زیادی در پاکسازی کبد و دستگاه گوارش داشته و این شربت باز کننده عروق بوده و برای افراد صفراوی بسیار موثر می باشد.
7- رفع تب
تب در اثر بیماری های مختلف در بدن ایجاد می شود و برای رفع آن روش های داروئی و طبیعی بسیاری وجود دارد و مصرف منظم آب کاسنی پخته با سکنجبین تب را رفع می کند.اگر آب پخته کاسنی را با سکنجبین مخلوط کرده و میل کنید تب های طولانی مدت را درمان می کند.
8- جلوگیری از سکته مغزی
شربت تهیه شده از سکنجبین بدن را ضدعفونی کرده باعث از بین رفتن باکتری ها و قارچ ها می شود. شربت سکنجبین از فشار خون کاسته و از بروز سکته های مغزی جلوگیری می کند. نوشیدن شربت سکنجبین سلامتی بدن را حفظ می کند.
9- خنک کننده
مصرف نوشیدنی های خنک در فصل گرما رواج بسیاری دارد و برای رفع عطش و خنک شدن بدن انواع شربت ها مورد استفاده قرار می گیرد. شربت سکنجبین دارای طبیعت سرد و خنک بوده و تمام منافع سرکه را داشته و مصرف آن التهاب ناشی از گرما را کاهش می دهد.
بهترین زمان مصرف سکنجبین
استفاده از سکنجبین در افراد گرم مزاج و در فصل تابستان مناسب است که به ویژه همراه با کاهو برای کاهش حرارت و ایجاد آرامش توصیه می‌شود.
مضرات شربت سکنجبین
1- معده های سرد و ضعیف
سلامت بدن به سلامت معده وابسته می باشد و سرد شدن معده بسیاری از افراد را دچار کرده و دارای علائمی همچون؛ ورم معده، سوء هاضمه، زخم معده، ترش کردن و … می باشد. مصرف سکنجبین برای افرادی که به عارضه معده سرد و ضعیف مبتلا هستند، مضر می باشد.
2- مبتلایان به ضعف اعصاب
ضعف اعصاب یا نوروپاتید مجموعه ای از اختلالات عصبی بوده که باعث ضعف یا بی حرکتی برخی از قسمت های بدن می شود که ممکن است دائمی یا موقت باشد. مصرف سکنجبین برای افرادی که دچار ضعف اعصاب هستند، مضر می باشد و این عارضه را تشدید می کند.
3- مشکلات و دردهای رحمی
مصرف سکنجبین برای اعصاب، ریه و رحم خوب نبوده و مصرف آن برای بعضی مزاج ها بسیار مضر بوده و باید از آن اجتناب کنند. دردهای رحمی دلایل متعددی می تواند داشته باشد ولی برخی مواد این درد را تشدید می کنند و سکنجبین نیز از آن موارد به شمار می رود.
4- مبتلایان به زخم های گوارشی
زخم های گوارشی در پوشش داخلی معده، مری یا روده کوچک رشد می کنند و از مشکلات بهداشتی شایع می باشند. مبتلایان به زخم های گوارشی باید از مصرف برخی مواد پرهیز کنند. سکنجبین باعث توسعه زخم های گوارشی در این بیماران می شود.
5- حالت تهوع
تهوع منجر به کم آبی بدن شده و افراد باید آب زیادی مصرف کنند. حالت تهوع در اثر برخی نارسایی در اندام های بدن و یا مسمومیت های غذایی ایجاد شده و برای رفع آن روش های دارویی و طبیعی بسیاری وجود دارد. مصرف سکنجبین حالت تهوع را تشدید می کند و باید از آن اجتناب کرد.
6- مبتلایان به تکرر ادرار
افرادی که روزانه بیش از 8 بار دفع ادرار دارند به تکرر ادار دچارند و می توانند با روش های دارویی و طبیعی به درمان اقدام کنند. افرادی که ادرار آنان قطره قطره دفع می شود و یا زیاد ادرار می کنند، نباید از سکنجبین استفاده کنند زیرا باعث تشدید این عارضه می شود.
7- مشکلات مثانه
مثانه عضو توخالی در لگن بوده و در مواقعی که از ادرار پر است به سمت قسمت پایین شکم گسترش پیدا کرده و کار آن ذخیره ادرار و تخلیه آن می باشد. مشکلات مثانه دلایل بسیاری می تواند داشته باشد ولی برخی عوامل باعث تشدید آن می شود. سنکنجبین از مواد مضر برای افراد مبتلا به مشکلات مثانه می باشد.
در ادامه شما را با طرز تهیه سکنجبین آشنا می کنیم.
مواد لازم
سرکه طبیعی ۲ واحد، عسل زنبوری چند گیاهی ۵ واحد، آب سالم بدون کلر ۴ واحد، یا آنقدر که لازم باشد با توجه به غلظتی که مورد نظر است. طرز تهیه: ابتدا هر سه جزء را مخلوط کرده بجوشانید و کف آن را بگیرید تا به یک چهارم برسد و به قوام آید و عده‌ای معتقدند آنقدر بجوشد تا یک پنجم مخلوط باقی بماند.
نکته: در تهیه سکنجبین می‌توان عرق نعناع یا خود نعناع را نیز استفاده کرد تا از عطر و خواص آن بهره مند شد. تذکر: هر جا مصرف سکنجبین (سرکه انگبین) توصیه شده‌است، منظور سکنجبینی است که با سرکه طبیعی، عسل زنبوری چند گیاهی و عرق یا خود نعناع در ظرف مسی با آب سالم بدون کلر تهیه شده باشد.
سکنجبین خیار
داخل شربت سکنجبین مقداری خیار ریز ریز کرده و یخ می ریزیم و سکنجبین خیار تهیه می کنیم که بسیار برای فصول گرم سال مطلوب است. این شربت بهترین چیز برای رفع عطش در هوای گرم است.
مواد لازم
شکر: یک کیلو
سرکه سفید: ۳۰۰ گرم
نعناع تازه: یک دسته کوچک
خیار: یک عدد کوچک
کاهو رنده شده: یک قاشق سوپ‌خور
روش تهیه
شکر را با ۵ تا ۶ لیوان آب در ظرف لعابی جوشانده و از صافی رد می‌کنیم، بعد از آن، نعناع را شسته و نخ بسته و داخل شربت می‌اندازیم. بعد شربت را می‌گذاریم بجوشد و قوام بیاید. سپس سرکه را داخل شربت ریخته و بعد از چند جوش از حرارت برمی‌داریم. هنگام سرو، مقداری خیار رنده‌شده و کاهو رنده‌شده در لیوان ریخته و با آب و یخ سرو کنید.
