«تابناک باتو» ـ شیوهی کارخانههای امن زنان در سراسر جهان در کلیات کاملا شبیه هم است. زن آزاردیده یا خودش به این خانهها مراجعه کرده یا مددکاران و پزشکان آنها را ارجاع میدهند. زن اگر صاحب فرزند باشد، فرزندان او هم با وی به خانه امن ارجاع داده میشوند و آنها تا وقتی به شکایت احتمالی زن، دادگاه و ...رسیدگی شود، در این خانهها میمانند. حالا استان آلبرتا در کانادا برای اولینبار پروژهای را شروع کرده که شیوه کاملا برعکس است.
پروژهی «امن در خانه» که قرار است آزمایشی برای چهار سال اجرا شود، مرد را از خانه بیرون آورده و به خانههای پروژه میبرد تا محیط خود خانهی خانواده برای زن آزاردیده و کودکان امن شود. پروژه همزمان در خانهی خود زن، به او و فرزندانش امکانات حمایتی از کمک مالی گرفته تا کمکهای روانکاوی ارائه خواهند کرد. همزمان در خانهی خود پروژه که مرد آزارگر را به آنجا منتقل میکنند، امکانات حمایتی و آموزشی برای مرد آزارگر از جمله مشاورهی روانکاو و توضیح و تبیین زشتی خشونت علیه زنان، زنستیزی و … فراهم است.
پروژه از همین ابتدا با تردید و انتقادهایی مواجه شده است که در عمل انگار دارند از قباحت کار مرد آزارگر میکاهند. دستاندرکاران پروژه میگویند آنها از ابتدا میدانستند که پروژه با انگ و قضاوت مواجه خواهد شد، با اینحال این ضرورت را حس میکنند که جور دیگری به مسالهی خشونت خانگی نگاه کرده و رویکردهای دیگری را هم امتحان کنند. بهخصوص که زن و فرزندان زن، در خانهی خود با امکانات و وسایل و فضای آشنا به هر حال راحتترند تا محیط خانهی امن که موقتی و کوچک است. بچهها میتوانند کماکان به مدرسه بروند و روتین خود را حفظ کنند، زن میتواند به محل کارش برود و حداقلی از عادی روزمره در زندگی آسیبدیده حفظ بشود.
در عینحال آنها این ضرورت را حس میکنند که مدام انگ زدن به آزارگر، در نهایت چاره نیست. همینطور که سالها این رویه هیچ از خشونت خانگی کم نکرده است. باید امکان و فضایی هم برای آموزش و تربیت مرد خشونتگر باقی گذاشت، به او هم به دور از فضای خانه که دوباره امکان خشونت نداشته باشد، فرصتی برای یادگیری و متنبه شدن داد. برنامهی آنها برای اصلاح مردان آزارگر، برنامهی مدون و چندجانبهای است که ۵۲ هفته به درازا میکشد و مرد آزارگر دستکم ۸ هفتهی ابتدایی برنامه را باید در پناهگاه این پروژه به دور از محیط خانهی خود و زن و فرزنداناش سپری کند.
برنامه همچنین در وضعیت بحرانی فعلی میتواند راهگشا باشد. در کانادا و استان آلبرتا هم مثل باقی کشورها، گزارشها نشان داد که در وضعیت پاندمی، نه تنها خشونت خانگی علیه زنان بیشتر شده، بلکه امکان ترک خانه برای زن و فرزندان او دشوارتر شده است. آنها در اکثر موارد اغلب هیچ چارهای ندارند تا با آزارگر زیر یک سقف بمانند. این پروژه امیدوار است که رویکرد آنها کمک موثری در وضعیت اضطراری فعلی هم باشد. آیا رویکرد آنها میتواند موثر باشد؟ هنوز برای پاسخ زود است، جواب این سوال را چند سال دیگر میشود فهمید.