اختصاصی «تابناک با تو» - مورینگا نامی مشترک بر تیره مورینگاسه جهت نام بردن آنها اطلاق میشود. این تیره شامل سیزده گونه است.
توجه شود که با موریندا اشتباه گرفته نشود.
گز روغن به دستهای از تیره مورینگاسه اطلاق میشود که بذرهای آنها دارای روغن فراوان هستند و در صنایع دارویی و بهداشتی مصارف گوناگون دارد. آنچه که در ایران به نام گز روغنی یا گاز رخ نما برده میشود درخت مورینگا پرگرینا میباشد.
سیزده گونه این تیره در زیر عنوان شدهاست:
Moringa arborea Verdc
Moringa borziana Mattei
Moringa concanensis
Moringa drouhardii Jum
Moringa hildebrandtii Engl
Moringa longituba Engl
Moringa oleifera Lam
Moringa ovalifolia Dinter & Berger
Moringa peregrina (Forssk.) Fiori
Moringa pygmaea Verdc
Moringa rivae Chiov
Moringa ruspoliana Engl
Moringa stenopetala (Baker f.) Cufod.
معروفترین گونه مورینگاسه رو میتوان مورینگا اولیفیرا (Moringa oleifera) نام برد.
مورینگا بومی بخشهایی از آفریقا و آسیا و برگرفته از کلمه مورانگای است. تیره مورینگاسه در آب و هوای گرمسیری و نیمه گرمسیری رشد کرده و در اندازههای مختلف از گیاهان کوچک تا درختان عظیم وجود دارند.
بیشترین گونه کشت شده از این تیره درخت مورینگا اولیفیرا بومی شمال هندوستان بوده و به درخت معجزه نیز معروف است.
نوع مورینگا استنپوتلا (Moringa stenopetala) نیز بومی آفریقا بوده و در بسیاری از نقاط این قاره کشت میشود.
گونههای مورینگا در بسیاری از محیطها رشد سریعی دارند.
توجه شود که گز روغنی نام فارسی نمونه مورینگا پرگرینا (Moringa peregrina) است که در مناطقی از سیستان و بلوچستان و هرمزگان کشت میشود.
گیاه مورینگا چیست؟
مورینگا اولیفرا، یک درخت گرمسیری است که متعلق به گونهی مورینگاسه میباشد، و دارای ۱۴ گونه میباشد. مورینگا از قرنها پیش در جهان شناخته شده بوده؛ در اطراف رود نیل به خصوص کشور سودان به شجره الرواق یا درخت زلال مشهور است، و از آن جهت کاهش کدورت آب استفاده میشود. از معروفترین گونههای مورینگا، گونه اولیفرا بومی، در مناطقی در هند میباشد. گونههایی از درخت مورینگا اولیفرا در آب و هوای خشک مقاوم هستند، و در نواحی خشک و نیمه خشک و هم در نواحی مرطوب رشد میکنند. مورینگا با نام "درخت معجزه" نیز در جهان شناخته شده میباشد.
طبیعت ذاتی گیاه مورینگا گرم و خشک است، و به عنوان یکی از مغذیترین و مفیدترین درخت در کره زمین شناخته شده است. متخصصان و طبیبان هندی ۴۰۰۰ سال است که مورینگا اولیفرا را کشف کرده و از آن برای درمان ۳۰۰ بیماری استفاده میکنند. از این رو مورینگا اولیفرا در هندوستان به درخت معجزه معروف است.
تمام بخشهای گیاه مورینگا اولیفرا، هم برگ و هم چوب آن قابل استفاده هستند و میتوانند باعث بهبود سلامت شما شوند، زیرا برگهای گرد و کوچک آن، دارای املاح معدنی، ویتامین آ، ویتامین سی، پروتئین، کلیسم، پتاسیم، منیزیم و بتاکاروتن میباشند.
مطالعاتی نشان داده یکی از دلایلی که نسبت مرگ و میر بیمارهای سرطانی در بخشهایی از هند، ۸۴ درصد کمتر از آمریکا است، وجود گیاه مورینگا در آن منطقه است.
امروزه برگ، بذر، روغن، چوب و پودربرگ گیاه مورینگا، به دلیل خواص دارویی، بهداشتی، غذایی و صنعتی، به صورت گستردهای در جهان مورد مصرف تجاری قرار گرفته است، و منبع در آمدزایی و اشتغال زایی بالایی را در آن کشورهای تولید کنندهی این محصولات، به خود اختصاص داده است. بر خلاف آنچه گفته شد، متأسفانه در ایران گیاه مورینگا اولیفرا ناشناخته مانده و صرفا به صورت محلی در برخی از استانهای کشورکشت میشود، بعضی از ارقام مورینگا مانند پرگرینا که دارای برگهای سوزنی و دانههای روغنی میباشد و معروف به طلای چرب است به طور بی رویه مورد بهره برداری قرار گرفته است، و همین امر موجبات انقراض آن را فراهم کرده است. از این رو شرکت سبز رویان با استفاده از ظرفیتهای بخش خصوصی برای معرفی این گیاه و خواص معجزه آسای آن، سعی و تلاش خود را به کار گرفته است تا از انقراض بی رویهی این گیاه با ارزش و قیمتی، جلوگیری نماید.
درخت مورینگا درختی مخصوص جنوب ایران
درخت مورینگا اولیفرا در جنوب ایران به نام “گز روغنی” مشهور میباشد همچنین به عنوان مهمترین منعقد کننده طبیعی دنیا شناخته شده است. مورینگا اولیفرا یک درخت گرمسیری متعلق به خانواده مورینگاسه است که شامل ۱۴ گونه میباشد. در اطراف رود نیل به خصوص کشور سودان از دانههای این درخت جهت کاهش کدورت آب استفاده میشود.
درخت مورینگا اولیفرا در اطراف رود نیل به شجره الرواق یا درخت زلال مشهور است. گونه اولیفرا بومی هند شمالی و معروفترین گونه در بین همه گونهها میباشد. این درخت که نسبتاً به خشکی مقاوم است هم در نواحی خشک و نیمه خشک و هم در نواحی مرطوب رشد میکند و به درخت معجزه معروف است. از جمله موارد مصرف مورینگا میتوان به مصرف آن در غذای کودک، علوفه حیوانات، تصفیه آب، داروهای طبیعی، باروری، حصار، سوخت چوبی، آفت کش طبیعی اشاره نمود. علاوه براین برگهای مورینگا را میتوان جهت افزایش سوخت و ساز بدن و در نتیجه کاهش وزن بدن استفاده نمود، به دلیل اینکه مورینگا انرژی بدن را بدون قند فراهم میکند. همچنین برگها میتوانند جهت زیباسازی پوست مورد استفاده قرار گیرند، این برگهای کوچک میتوانند جان میلیونها نفر را نجات دهند.
برگها دارای مقادیر بالایی از ترکیبات ضد التهابی و ضد سمی و مواد آنتی اکسیدانی میباشند. خواص ضد باکتریایی و ضد التهابی برگهای مورینگا نیز زمانی مفید است که هنگام گزش حشرات و ایجاد زخم استفاده شوند. قرار دادن برگ مورینگا درون خاک میتواند از بیماری Pythium debaryanum در نها لها جلوگیری کند. همچنین از برگهای خرد شده آن میتوان برای تمیز کردن ظروف پخت و پز و حتی دیوارها استفاده نمود. در بعضی از بخشهای هند و آفریقا، غلاف ها، برگها و گ لهای این درخت به عنوان یک منبع غذایی به کار میرود. برگهای این درخت سرشار از ویتامینها، مواد معدنی و پروتئینها میباشد.
محتوی کلسیم و آهن دانههای درخت مورینگا بسیار بالا است و در فیلیپین جهت کم خونی تجویز میگردد. روغن استخراج شده از دانههای درخت مورینگا دارای ۷۳ درصد اولئیک اسید است و جهت پخت و پز و روغن کاری استفاده میگردد. محققان نشان دادند که تغذیه گاوها با برگهای درخت مورینگا با پروتئین بالا، افزایش وزن آنها را تا ۳۲ درصد و تولید شیر آنها را ۴۳ تا ۶۵ درصد افزایش داده است.
نقش حیاتی مورینگا در جهان
به دلیل اینکه گیاه مورینگا اولیفرا سرشار از ویتامین و پروتئین میباشد، سازمان جهانی خواروبار و کشاورزی، کشت و بهره برداری از این گیاه دارویی را در آفریقا، که مردمش از نظر غذایی و دریافت ویتامینهای مختلف محروم هستند، مورد حمایت قرار داده است. با استفاده از پودر مورینگا در نان، در چرخهی غذایی آنها کمک ارزشمندی کرده اند. علاوه بر این، با توجه به ویتامین ها، پروتئینها و مواد مغذی موجود در این گیاه، سرطان خون، سرطان تخمدان و سرطان ریه و سرطان کبد را درمان مینماید، و در بهبود سرطانهای دیگر نیز نقش بسیار مهمی را ایفا میکند.
مورینگا حاوی کدام ویتامینها و ترکیبات است؟
مورینگا حاوی ترکیبات مفید و سالمی است، مانند:
* ویتامین A
* ویتامین B۱ (تیامین)
* B۲ (ریبوفلاوین)
* B۳ (نیاسین)، B۶
* فولات و اسید آسکوربیک (ویتامین C)
* کلسیم
* پتاسیم
* آهن
* منیزیوم
* فسفر
* روی (زینک)
همچنین مورینگا چربی بسیار کمی دارد و کلسترول مضر هم ندارد. در برگهای مورینگا اولیفرا چندین ترکیب گیاهی آنتیاکسیدانی یافت شده است. علاوه بر ویتامین C و بتاکاروتن، این گیاهی حاوی ترکیبات زیر است:
* کوئرستین: این آنتیاکسیدان قوی برای کاهش فشارخون مفید است.
* اسید کلروژنیک: این ترکیب که در قهوه نیز به مقدار زیاد وجود دارد، میتواند برای متعادل کردن سطح قند خون پس از وعدههای غذایی مفید باشد.
خواص مورینگا برای سلامت بدن و درمان بیماریها
۱. یک منبع ضروری برای مواد مغذی بدن
در کشورهایی که مردم آن با مشکلات سوء تغذیه و بحرانهای شدید روبرو هستند، مورینگا مانند یک معجزه عمل میکند. این ماده سرشار از پروتئین و مواد معدنی و ویتامین هاست. این ماده در کشورهای غربی بیشتر یافت میشود، اما سراسر دنیا به خواص دارویی خود معروف میباشد و همچنین توانایی بدن را در برابر مقابله با بیماریها مخصوصا برای مادران باردار افزایش خواهد داد.
۲. منبعی عالی برای آنتی اکسیدانهای قدرتمند
مورینگا به درخت جادویی معروف است و برگهای آن یک نوع آنتی اکسیدان فوق العاده قوی هستند و ویتامین آ و ویتامین ث زیادی را در خود جای داده اند. این آنتی اکسیدانها بدن را در مبارزه با رادیکالهای آزاد، مواد مضر شیمیایی و ... حمایت میکنند و سلولهای سرطانی را از بین خواهند برد.
۳. جایگزینی برای داروهای ضد التهاب
عصاره برگهای مورینگا وضعیتهای مختلف بدن مثل التهاب را بهبود میبخشد که یکی از مشکلات رایج در بیماریهای مختلف است و همچنین خواص آن با داروهای ضد التهابی برابری میکند و درد ناشی از التهاب را به خوبی درمان خواهد کرد.
۴. دارویی طبیعی برای کبد آسیب دیده
مطالعات نشان میدهد که عصاره برگ مورینگا به شدت برای کبد آسیب دیده مناسب است و اثر آن با داروهای مخصوص کبد برابری میکند و همچنین عصاره آن نه تنها از کبد محافظت میکند، بلکه خواص شفابخش آن از آسیبهای بعدی به کبد جلوگیری خواهد کرد.
۵. دارویی برای دل درد و مشکلات شکمی
زمانی که به اختلالات شکمی میرسیم، لیستی از داروهای بی انتها پیش روی ما قرار میگیرد که خواص دارویی بسیار زیادی دارد. یکی از آنها عصاره برگ مورینگا است که مانند آنتی هیستامین عمل میکند و مزیت آن نسبت به داروهای شیمیایی برای دل درد این است که طبیعی میباشد.
۶. درمان زخم رودهای
زخم روده یکی از نمونههای رایج در بیماریها و اختلالات مربوط به شکم است که با مصرف عصاره برگ مورینگا قابل درمان میباشد. تحقیقات نشان میدهد که این عصاره مانند نوعی دارو عمل میکند و حاوی خاصیت ضد باکتری زیادی است که از ابتلا به عفونتهای بعدی در بدن که بر اثر باکتری ایجاد میشوند جلوگیری میکند و وضعیتهایی مثل اسهال را درمان خواهد کرد.
۷. راه حلی برای کاهش وزن
چنانچه پیش از این هم در بخش سلامت نمناک اشاره داشتیم مورینگا برای کاهش وزن مناسب است، زیرا کالری بسیار کمی دارد و همچنین حاوی ویتامین ب است که حرکات رودهای را درگیر نمیکند و در نتیجه جذب مواد مغذی آن سریع انجام میشود. به هیمن دلیل با مصرف آن نه تنها مواد مغذی به بدنتان میرسانید، بلکه انرژی به دست میآورید، بدون اینکه وزن اضافه کنید.
۸. دارای خواص ضد باکتری
امروزه با وجود پیشرفت علم پزشکی و استفاده از داروهای جدید و متنوع کسی نیست که از ابتلا به عفونتهای باکتریایی بترسد، اما چه بهتر که از مواد طبیعی استفاده کینم تا مجبور به تحمل عوارض جانبی داروها نباشیم. یکی از این مواد ضد باکتری، گیاه مورینگا است که عصاره برگ آن قادر به کشتن باکتریها است.
۹. درمان سرطان
شاید واقعا باید نام برگهای شگفت انگیز را به مورینگا داد. برگ مورینگا مانند یک داروی قوی عمل میکند و از پیشرفت و رشد سلولهای سرطانی جلوگیری میکند و در نتیجه میتواند عاملی برای درمان سرطان محسوب شود. عصاره برگ مورینگا انواع مختلفی از سرطانها مثل سرطان تخمدان را درمان میکند و در درمان هپاتیت نیز موثر میباشد.
۱۰. کمک به تقویت مغز
عصاره برگ مورینگا یک تقویت کننده عالی برای مغز محسوب میشود و حاوی ترکیباتی است که در داروهای مختلفی یافت میشود که برای درمان آلزایمر به کار میروند. عصاره برگ مورینگا دارای خواص زیادی از جمله وجود سروتونین و دوپامین است و مغز را در برابر بیماریهای عصبی محافظت میکند.
۱۱. مراقبت از سلامت استخوانها
همه مواد غذایی حاوی کلسیم برای استخوانها مقوی و مفید هستند که عصاره برگ مورینگا نیز از این قاعده مستثنی نیست. به طور علمی ثابت شده است که برگ مورینگا دارای خواص شگفت انگیزی برای استخوانها میباشد، زیرا حاوی مواد معدنی ضروری مثل کلسیم و فسفر است و مشکلات استخوانی مثل التهاب و آرتروز را از بین میبرد.
۱۲. تاثیر مثبت برای سیستم ایمنی
سیستم ایمنی در نگهداری بدن برای ابتلا به بیماریها و همچنین جلوگیری از آنها بسیار موثر است؛ بنابراین باید به شدت آن را تقویت کرد. یکی از راههای موثر تقویت سیستم ایمنی، استفاده از برگ مورینگا است که برای بیماریهای سخت نیز موثر میباشد.
۱۳. افزایش دهنده طبیعی ایمنی بدن
عصاره برگ مورینگا حاوی ویتامین ث است که نه تنها افزایش دهنده طبیعی ایمنی بدن محسوب میشود، بلکه خواص بیشمار دیگری نیز دارد.
۱۴. کمک به بهبود عملکرد قلب
حقیقت این است که عصاره برگ مورینگا از مشکلات قلبی عروقی جلوگیری میکند و میتواند اطلاعات مربوط به سلامت قلب را در خود نگه دارد. یعنی از آسیب به قلب به طور ویژهای جلوگیری میکند.
۱۵. کمک به درمان دیابت
بعضی از مطالعات نشان میدهد که بیماران دیابتی میتوانند با مصرف مورینگا با کاهش قند خون و افزایش هموگلوبین مواجه شوند.
۱۶. جلوگیری از پیری پوست
این ویژگی بیشتر در مورد برگ های مورینگا صادق است. برگ های این گیاه همچنین حاوی آنتی اکسیدان هایی مانند ویتامین هایA ، B و C است که می تواند در سلامت پوست نقش مهمی داشته باشد. نتایج مطالعات انجام شده نشان می دهد؛ استفاده از کرم صورت حاوی مورینگا باعث بهبود خاصیت ارتجاعی و آبرسانی (هیدراتاسیون) پوست می شود.
این گیاه همچنین تقسیم فیبروبلاست ها (سلول های موجود در بافت همبند که کلاژن و سایر فیبرها را تولید می کنند) را بالا برده و از این طریق ظاهر و بافت پوست را بهبود می بخشد.
همچنین آنتی اکسیدان های موجود در مورینگا خواص ضد پیری دارند که از سلول های پوست در برابر عوامل محرک و استرسزای محیطی مانند اشعه ماوراء بنفش محافظت می کنند. این خواص، مورینگا را در ردیف مواد اصلی تهیۀ محصولات ضدپیری پوست قرار داده است.
گیاه مورگینا چربیها را میسوزاند و باعث لاغری میشود
کمبود مواد مغذی در غذاهای گیاهی شایع است مخصوصا وقتی میخواهید وزن کم کنید و رژیم گیاه خواری دارید احساس ضعف و سردرد میکنید البته اتفاقها وقتی مقدار زیادی کالری کم میکنید طبیعی است. گاهی اوقات صحبت از ۵ تا ۶ وعده غذا در روز میشود، اما وقتی کافی نیست میتوانیم از مواد مغذی جایگزین که باعث افزایش وزن نمیشود استفاده کنیم؛ گیاهی که ممکن است نام آن را شنیده باشید، اما خواص آن را ندانید این گیاه مورگینا یا همان گز روغنی نام دارد.
مورینگا گیاه بسیار مفید در درمان سرطان است و در برخی نقاط جهان به آن «گیاه معجزه آسا» میگویند. این گیاه بومی هند است و دارای برگهای گرد و کوچک است که از هزاران سال پیش در درمان بیماریها نقش زیادی داشته است
برای لاغری چطور از مورینگا استفاده کنیم؟
چای گز از دم کرده برگهای گز درست میشود البته برای حفظ خاصیت گیاه گز روغنی باید آن را در دمای اتاق خشک کرد.
مواد اولیه
۱ قاشق چایخوری برگ مورگینا (گز روغنی)
یک فنجان آب جوش
مقداری عسل
نحوه آمادگی
برگهای مورگینا را ۵ دقیقه در آب جوش بجوشانید به آن عسل بیفزایید، مصرف روزانه از این دمنوش میتواند به لاغری و چربی سوزی سریع کمک کند.
نسخهای دیگر برای استفاده از خواص گیاه مورگینا در کاهش وزن
۱/۲ قاشق چایخوری از پودر برگهای مورگینا (گز روغنی) همراه با صبحانه میل کنید؛ بعد از سه روز میتوانید روزانه یک قاشق از آن را به عنوان چاشنی همراه صبحانه میل کنید.
عوارض جانبی مورینگا
همانگونه که گفتیم مورینگا یک گیاه امن است، اما به این معنا نیست که هیچ گونه نکته منفی یا عارضه جانبی در آن وجود ندارد و به همین دلیل باید به نکات زیر توجه داشته باشید:
- مراقب واکنشهای آلرژیک این گیاه باشید:فرقی ندارد که چقدر این گیاه خاصیت دارد، اگر به آن آلرژی دارید، هرگز از آن استفاده نکنید.
- اگر میخواهید که برگ مورینگا را جزء بخشی از درمان خود قرار دهید، حتما مراقب باشید که زیاده روی نکنید و قبل از آن با پزشک خود مشورت کیند تا با داروهایتان تداخل نداشته باشند.
- مصرف برگ مورینگا امن است، اما باید در مورد مصرف ریشه یا پوست آن مراقب باشید، زیرا موجب مشکلات زیادی در شکم از جمله دل درد خواهند شد.