چرا Defi مشهور شد؟

اختصاصی «تابناک با تو» - دیفای یا امور مالی غیر متمرکز، جنبشی است بر مبنای بلاک‌چین که هدف آن، دسترسی جهانی و بدون کنترل بر امور مالی است. دنیای ارز‌های رمزنگاری شده با نرخ بی‌نظیری در حال گسترش است. آنچه با یک فناوری بلاک‌چین معروف به بیت کوین در سال ۲۰۰۸ آغاز شد، حالا به یک صنعت کامل برای خود تبدیل شده است.

هر روز که می‌گذرد تعداد زیادی ارز‌های رمزپایه جدید به بازار‌های مالی دیجیتال راه پیدا می‌کنند و فناوری‌های جدید بلاک‌چین در حوزه صحنه‌های رمزنگاری ظهور می‌کنند در ادامه درباره دیفای، یکی از فناوری‌های برپایه بلاک چین، که به معنی امور غیر متمرکز مالی است، بیشتر صحبت کرده و مفهوم آن را گشوده‌ایم، تا انتها بمانید.

دیفای چیست؟

دیفای یک محصول متمرکز است که می‌تواند سیستم اقتصادی دیجیتال را غیرمتمرکز کند. امور مالی غیرمتمرکز، به معنای ساده آن، اساساً ادغام خدمات بانکی سنتی با فناوری‌های غیرمتمرکز مانند ارز‌های رمزپایه و برنامه‌های غیرمتمرکز است. در معنای فنی‌تر، به ادغام همه محصولات و خدمات غیرمتمرکز مانند دارایی‌های دیجیتال، قرارداد‌های هوشمند، پروتکل‌ها و برنامه‌ها اشاره دارد.

توضیح ساده دیفای

برای فهم بهتر تعریف دیفای، اجازه دهید سیستم اقتصادی متعارف را در مقابل یکدیگر قرار دهیم. در هسته اصلی هر سیستم اقتصادی مانند دولت‌ها و بانک‌های مرکزی یک مرجع اصلی وجود دارد. یک شخص به دولت خود اعتماد دارد که ارزش پول خود را حفظ خواهد کرد، بانک‌ها که از پول سپرده ما را می‌گیرد و شرکت‌های دولتی که بهترین بازده سرمایه خود را ارائه می‌دهند. اما این عبارت که اعتماد بیشتر مسئولیت بیشتری به همراه دارد، همیشه مورد سو استفاده قرار گرفته است. برای از میان بردن این وابستگی، بیت کوین در سال ۲۰۰۸ توسعه یافت.

امور مالی غیرمتمرکز یا دیفای، سعی دارد خودکفایی ایجاد کند. زیرا هدف این فناوری، ایجاد یک سیستم مالی است که برای همه باز باشد و از کاربران خود نمی‌خواهد که به آن اعتماد کنند. این قابلیت “عدم نیاز به اعتماد” دیفای جنبه اصلی آن است که اجازه می‌دهد تا هر کس مسئولیت دارایی‌ها و سرمایه گذاری‌های خود را به عهده گرفته و در مورد کار‌هایی که باید با آن انجام شود مستقیماً تصمیم بگیرد. در واقع در این روش، مقامات مرکزی و اعضای هیئت اجرایی برای دارایی‌ها تصمیم نمی‌گیرند، بلکه شرکت‌کنندگان در شبکه اقتصادی، پویایی سیستم را کنترل می‌کنند.

چرا Defi مشهور شد؟

فناوری Defi یک فناوری مقرون به صرفه می‌باشد. در جهان جمعیت بیشتری از افراد می‌تواند به ابزار‌های مورد نیاز برای برخورداری از Defi دردسترس می‌باشد.

کاربرد‌های دیفای

محصولات و خدمات بسیار متنوعی در دیفای وجود دارند. اکنون به معرفی سه نمونه از پرکاربردترین برنامه‌های دیفای می‌پردازیم.

وام گرفتن و وام دادن

پروتکل‌های وام دهی غیرمتمرکز یکی از محبوب‌ترین برنامه‌های اکوسیستم دیفای می‌باشند. دریافت وام و وام دهی به صورت آزاد و غیرمتمرکز مزایای بسیاری نسبت به سیستم اعتباری سنتی دارد. این مزایا شامل پرداخت فوری، قابلیت وثیقه گذاری دارایی‌های دیجیتال، عدم نیاز به چک‌های اعتباری است.

مشابه سیستم بانکداری، کاربران پول واریز می‌کنند و از وام گرفتن سایر کاربران، سود دریافت می‌کنند. با این حال، در این مورد دارایی ها، دیجیتالی هستند و قرارداد‌های هوشمند وام دهندگان را به وام گیرندگان متصل کرده، شرایط وام‌ها را اجرا و سود را توزیع می‌کنند. همه این‌ها بدون نیاز به اعتماد به یکدیگر یا بانک واسطه اتفاق می‌افتد.

از آنجا که این خدمات بر روی بلاک چین‌های عمومی ساخته شده است، نیاز به اعتماد به حداقل می‌رسد و از شفافیت بالایی برخوردار است. این سیستم وام دهی ریسک طرف قرارداد را کاهش می‌دهد و دریافت وام و وام دهی را ارزان تر، سریع‌تر و در دسترس افراد بیشتری قرار می‌دهد.

کامپاند (Compound)، آوه (Aave) و نکسو (Nexo) از معروف‌ترین پلتفرم‌های وام دهی دیفای هستند.

خدمات بانکی پولی

از آنجا که برنامه‌های دیفای، برنامه‌های مالی هستند، خدمات بانکی پولی یکی از کاربرد‌های بدیهی آن است. این خدمات می‌تواند شامل صدور استیبل کوین ها، رهن و بیمه باشد.

همزمان با رشد صنعت بلاک چین، توجه بیشتری بر ایجاد استیبل کوین‌ها بوجود آمده است. آن‌ها نوعی دارایی دیجیتال هستند که معمولاً به یک دارایی دیگر وابسته هستند، اما می‌توانند به راحتی به صورت دیجیتالی منتقل شوند. از آنجا که قیمت ارز‌های رمزنگاری در برخی مواقع به سرعت نوسان می‌کند، می‌توان از استیبل کوین‌های غیرمتمرکز به عنوان پول دیجیتالی که توسط مقامات مرکزی صادر و کنترل نمی‌شود، استفاده کرد.

به عنوان مثال، دای (DAI) یک استیبل کوین وابسته به دلار است که توسط اتر (ETH) پشتیبانی می‌شود. برای به ازای هر دای، ۱.۵۰ دلار ETH در قرارداد هوشمند میکردائو (MakerDAO) به عنوان وثیقه قفل شده است.

در مورد خدمات اعتباری به دلیل وجود واسطه‌های فراوان، فرآیند دریافت وام مسکن گران و زمان بر است. با استفاده از قرارداد‌های هوشمند، هزینه‌های پذیره‌نویسی و حقوقی به میزان قابل توجهی کاهش می‌یابد.

صدور بیمه در بلاک چین نیاز به واسطه‌ها را حذف کرده و ریسک نقض بیمه نامه را کاهش می‌دهد. این امر می‌تواند منجر به مبلغ بیمه کمتر، اما با همان کیفیت خدمات شود.

مهم‌ترین استیبل کوین‌های دیفای، دای، جمینی دلار (TrueUSD، USD Coin، (Gemini Dollar و پاکسوس استاندارد (Paxos Standard) می‌باشند.

صرافی غیرمتمرکز

یکی از مهم‌ترین برنامه‌های دیفای صرافی غیرمتمرکز یا به اختصار DEX می‌باشد. این پلتفرم به کاربران امکان معامله دارایی‌های دیجیتال بدون نیاز به واسطه (صرافی) را فراهم می‌کند. معاملات مستقیماً بین کیف پول‌های کاربر با کمک قرارداد‌های هوشمند انجام می‌شود.

دکس‌ها در واقع صرافی‌های ارز دیجیتال هستند که از قرارداد‌های هوشمند برای اجرای قوانین ترید، انجام معاملات و مدیریت ایمن سرمایه استفاده می‌کنند. در صرافی غیرمتمرکز هیچ اپراتوری وجود ندارد و نیاز به ثبت نام و تأیید هویت نیست.

از آنجا که صرافی‌های غیرمتمرکز نمی‌توانند کنترلی بر فرآیند صرافی داشته باشد، معمولاً کارمزد کمتری نسبت به صرافی‌های متمرکز دارند.

از فناوری بلاک چین می‌توان برای صدور و ارائه مالکیت تعداد زیادی از ابزار‌های مالی استفاده کرد. این برنامه‌ها با ایجاد پلتفرمی غیرمتمرکز، نیاز به اعتماد به سازمان‌های امانت دار را از بین می‌برند.

به عنوان مثال می‌توان ابزار و منابعی را برای صادرکنندگان فراهم کرد تا بتوانند اوراق بهادار رمزگذاری شده‌ای را با پارامتر‌های قابل تنظیم در بلاک چین راه اندازی کنند.

اوراق مشتقه، دارایی‌های ترکیببی، بازار‌های پیش بینی غیرمتمرکز و بسیاری موارد دیگر نیز می‌توانند در حوزه‌های دیفای جای بگیرند.

از جمله صرافی‌های غیرمتمرکز دیفای میتوان به AirSwap، Balancer، Bancor و IDEX اشاره نمود.

دیفای با چه چالش‌هایی روبه‌رو است؟

مهم‌ترین چالش‌هایی که دیفای با آن روبه‌رو است، عبارت‌اند از:

سرعت

بلاک چین‌ها در مقطع فعلی کندتر از رقبای متمرکز خود هستند و این روی کار برنامه‌های غیرمتمرکز هم تأثیر می‌گذارد. به‌عنوان مثال، اتریوم، عمده‌ترین میزبان پروژه‌های دیفای، اکنون فقط می‌تواند ۱۴ تراکنش در ثانیه پردازش کند. البته با وجود راهکارهای مقیاس‌پذیری گوناگون و پیشرفت‌های بالقوه، به‌احتمال فراوان این مشکل در آینده نزدیک حل خواهد شد. گفتنش خالی از لطف نیست که همین حالا ده‌ها پروژه دیفای روی همین بلاک چین‌های آهسته هم به‌خوبی کار می‌کنند.

احتمال خطا از سمت کاربر؛ هرکس مسئول دارایی خود است

همان‌طور که گفتیم، دیفای واسطه‌های مالی را از بین می‌برد و تمام مسئولیت را به خود کاربران واگذار می‌کند. به‌عنوان مثال، اگر رمز حساب بانکی خود را گم کنید، می‌توانید با مراجعه به بانک حساب خود را بازیابی کنید، اما در بلاک چین‌های باز مانند اتریوم،‌ هویت با یک رشته متنی از حروف و اعداد به نام «کلید خصوصی» (Private Key) تعیین می‌شود که اگر آن را گم کنید، دسترسی به موجودی کیف پول خود را برای همیشه از دست خواهید داد. همچنین، تراکنش‌های بلاک چین‌های باز برگشت‌ناپذیر هستند و این یعنی اگر مبلغی به کیف پول اشتباهی واریز کنید، احتمالاً دیگر دستتان به آن مبلغ نخواهد رسید. به‌همین‌دلیل، کاربرانِ حواس‌پرت در زمان کار با دیفای در خطر هستند.

تجربه کاربری بد

درحال‌حاضر، استفاده از حوزه دیفای کمی برای کاربران تازه‌کار پیچیده است و برنامه‌های فعلی هنوز آن‌طور که باید رابط کاربری خوبی ندارند. برای یک کاربر عادی حریم‌خصوصی و عدم‌تمرکز اولویت اول نیست. آسان‌بودن کار با این حوزه می‌تواند انگیزه‌‌ای باشد برای کاربران تا سیستم‌های متمرکز را رها کنند، اما بدون یک رابط کاربری مناسب و دسترسی آسان، برنامه‌های غیرمتمرکز ازنظر تعداد کاربر نمی‌توانند حرفی برای گفتن داشته باشند. توسعه نرم‌افزارهای موبایل برای برنامه‌های حوزه دیفای مهم‌ترین مسئله‌ای است که درباره تجربه کاربری باید به آن توجه شود.

مزیت‌های Defi چیست؟

شاید تا به حال مفهوم کار Defi را متوجه شده باشید. بسیاری از شرکت‌های مالی و همچنین بانک‌ها به این موضوع عهد بسته اند که کنترل بیشتری را در اختیار کاربران قرار دهند. اما بازهم با این دسترسی کم، شما به آن‌ها اعتماد می‌کنید و سرمایه خود را جهت نگهداری به آن‌ها می‌سپارید.

Defi کلیه کنترل کامل سیستم مالی و دارایی‌ها را در اختیار شما قرار می‌دهد. هر یک از کاربران می‌توانند به راحتی بر تمام سرمایه خود کنترل داشته باشند.

در سیستم Defi هر فرد می‌تواند به راحتی به سرمایه خود دسترسی داشته باشد و کاملا امن آن‌ها را ذخیره و نگهداری کند. حتی می‌توانید در این سیستم معامله کنید و یا اینکه در نهایت سرمایه گذاری کنید.

حال در این قسمت به دیگر مزیت‌های فناوری DeFi می‌پردازیم.

۱- برنامه‌هایی که بر پایه پلتفرم Defi می‌باشند به هیچ واسطه‌ای نیاز ندارند.
۲- کاربر بدون نیاز به اعتماد به‌ی واسطه، می‌تواند کاملا کنترل پول‌های خود را به دست بگیرد.
۳- هر کس و یا هر فردی می‌تواند DeFi را ایجاد کند و از آن استفاده کند.
۴- در حال حاضر تقریبا تمامی پروژه‌های DeFi بر روی بلاکچین اتریوم ایجاد می‌شود.

معایب دیفای

سیستم دیفای معایبی هم دارد، هرچند معایبی که خیلی شدید نبوده و در مرحله فردی قابل استفاده هستند. به عنوان مثال سپردن، کنترل کامل یک سرمایه‌گذاری به کاربران می‌تواند به معنای یک فاجعه مالی باشد و اغلب اوقات یک ایده خطرناک است. افزون بر این، همانطور که در هر برنامه آنلاین وجود دارد، این سیستم، در‌ها را برای حملات سایبری باز می‌کند که می‌تواند دارایی‌های مناسب مردم را از آن‌ها بگیرد.

تفاوت برنامه‌های غیرمتمرکز دیفای با بانک‌های سنتی

* عملیات این کسب و کار‌ها توسط یک موسسه و کارمندانش اداره نمی‌شود بلکه دارای قوانینی می‌باشد که به صورت کد (یا قرارداد هوشمند، همانطور که در بالا اشاره شد) نوشته شده است. هنگامی که از قرارداد هوشمند در بلاک چین استفاده می‌شود، برنامه‌های غیرمتمرکز دیفای می‌توانند با دخالت بسیار کم انسان به طور خودکار اجرا شوند (اگرچه در عمل معمولاً توسعه دهندگان با بروزرسانی یا رفع اشکال ها، از dapp حمایت می‌کنند).
* کد در بلاک چین بسیار شفاف است و هر شخصی می‌تواند به بررسی آن بپردازد. این موضوع باعث ایجاد نوع دیگری از اعتماد در کاربران می‌شود، زیرا هر کس این موقعیت را دارد تا کارکرد قرارداد را بررسی کرده یا اشکالاتی را در آن پیدا کند. تاریخچه تمام تراکنش‌ها نیز برای همه قابل مشاهده است. این مورد ممکن است سؤالاتی را درباره حریم خصوصی برایتان ایجاد کند، اما باید گفت که تراکنش‌ها به صورت پیش فرض دارای نام مستعار هستند، یعنی مستقیماً با هویت واقعی شما مرتبط نیستند.
* برنامه‌های غیرمتمرکز بدین منظور طراحی شدند که از همان روز اول در کل جهان قابل دسترس باشند. شما چه در تگزاس و چه در تانزانیا باشید، به شبکه و خدمات دیفای مشابهی دسترسی دارید. البته مقررات محلی ممکن است اعمال شوند، اما از نظر فنی اکثر برنامه‌های دیفای در دسترس افرادی است که قابلیت اتصال به اینترنت دارند.
* عدم نیاز به مجوز جهت ایجاد و مشارکت: هر کسی می‌تواند برنامه‌های دیفای ایجاد کرده و یا از آن‌ها استفاده کند. دیفای برخلاف امور مالی سنتی، به حساب کاربری یا پر کردن فرم‌های طولانی نیاز ندارد. کاربران از طریق کیف پول‌های دیجیتال خود به طور مستقیم با قرارداد‌های هوشمند در ارتباط هستند.
* تجربه کاربری انعطاف پذیر: از رابط کاربری برخی از dapp‌ها خوشتان نمی‌آید؟ مشکلی نیست، می‌توانید رابط کاربری خود را تغییر دهید. قرارداد‌های هوشمند مانند API باز هستند و هر کسی می‌تواند برنامه مختص خود را ایجاد کند.
* تعامل پذیری: برنامه‌های جدید دیفای می‌توانند با ترکیب سایر محصولات دیفای ساخته شوند. به عنوان مثال استیبل کوین ها، صرافی‌های غیرمتمرکز و بازار‌های پیش بینی می‌توانند با هم ترکیب شوند تا محصولات کاملاً جدیدی را ارائه دهند.

در حال حاضر دیفای یکی از سریعترین بخش‌های در حال رشد در زمینه کریپتو می‌باشد. متخصصان دیفای برای محاسبه کشش بازار از یک معیار و اصطلاح جدید استفاده می‌کنند. این معیار «ارزش قفل شده در دیفای» نامیده می‌شود. در حال حاضر، کاربران بیش از ۷ میلیارد دلار در این قرارداد‌های هوشمند سپرده گذاری کرده اند.

برای اتصال به این برنامه‌های غیرمتمرکز به یک کیف پول ارز دیجیتال با مرورگر داخلی dapp (مانند کیف پول کوین بیس) نیاز دارید.

هنوز در روز‌های اولیه ظهور dapp‌ها به سر می‌بریم، بنابراین کاربران دیفای باید تحقیقات خود را در مورد محصولات و خدمات جدید انجام دهند. مانند هر کد رایانه ای، قرارداد‌های هوشمند می‌توانند در برابر خطا‌های ناخواسته برنامه نویسی و هک‌های مخرب آسیب پذیر باشند.

آینده دیفای چگونه است؟

پول و دارایی از زمان طلوع تمدن بشری به شکل‌های گوناگون در دسترس عموم بوده است. ارز‌های دیجیتال جدیدترین نوع آن هستند. در سال‌های آینده، ممکن است تمام خدمات مالی که در سیستم فیات امروزی از آن استفاده می‌کنیم، در اکوسیستم ارز‌های دیجیتال نیز استفاده شود. ما تاکنون شاهد صدور و مبادله دارایی، وام گرفتن، قرض دادن، حق حضانت و اوراق مشتقه در ارز‌های رمزنگاری بوده ایم. اقدام بعدی چیست؟

نسل اول برنامه‌های غیرمتمرکز دیفای به شدت به وثیقه جهت ایجاد امنیت نسبت به بازپرداخت وام متکی هستند. یعنی شما باید از قبل ارز دیجیتال داشته باشید و از آن به عنوان وثیقه استفاده کنید تا بتوانید ارز دیجیتال بیشتری وام بگیرید. اکثر وام‌های سنتی بدون وثیقه به یک سیستم هویتی نیاز دارند، به طوری که وام گیرندگان می‌توانند اعتبار ایجاد کنند و مقدار وام گیری خود را افزایش دهند، دقیقاً مانند امتیازات امروزی SSN و FICO. برخلاف سیستم‌های هویتی و اعتباری امروز، یک هویت غیرمتمرکز باید هم جهانی و هم دارای حریم خصوصی باشد.

ما همچنین شاهد نوآوری در فضای بیمه هستیم. بسیاری از وام‌های دیفای امروزه دارای وثیقه بیش از حد هستند (به این معنی که وام‌ها به دلیل ارزش بسیار بیشتر دارایی وثیقه، اساسا امن به نظر می‌رسند). اما قرارداد‌های هوشمند در دیفای آسیب پذیر نیز هستند. اگر هکری در کد متن باز برنامه‌های غیرمتمرکز اشکالی پیدا کرده و از آن سو استفاده کند، میلیون‌ها دلار می‌تواند در یک لحظه خالی شوند. تیم‌هایی مانند Nexus Mutual در حال ساخت بیمه غیرمتمرکزی هستند که در صورت هک شدن قرارداد هوشمند، دارایی کاربران را به صورت کامل به آن‌ها بازگرداند.

روند دیگری که شاهد آن هستیم تجربه کاربری برتر است. نسل اول dapp‌ها توسط علاقه‌مندان به بلاک چین ساخته شده بود. این dapp‌ها در نمایش امکانات جدید و هیجان انگیز دیفای کار بزرگی انجام دادند. آخرین نسخه برنامه‌های دیفای بر طراحی و سهولت استفاده به منظور جلب مخاطبان بیشتر اولویت گذاری شده است.

در آینده انتظار داریم که کیف پول‌های کریپتو درگاهی برای فعالیت تمام دارایی‌های دیجیتال باشند، درست مانند مرورگر اینترنت که امروز درگاهی برای اخبار و اطلاعات جهان محسوب می‌شود. داشبوردی را تصور کنید که نه تنها دارایی‌های شما بلکه مقدار ارزش قفل شده در پروتکل‌های مختلف مالی مانند وام ها، استخر‌ها و قرارداد‌های بیمه را نشان می‌دهد.

در اکوسیستم دیفای، ما شاهد حرکت به سوی عدم تمرکز و قدرت تصمیم گیری هستیم. علیرغم کلمه "غیرمتمرکز" در دیفای، بسیاری از پروژه‌های امروزی دارای کلید‌های اصلی (master keys) هستند که توسعه دهندگان می‌توانند از طریق آن برنامه‌های غیرمتمرکز را خاموش یا غیرفعال کنند. این ویژگی به منظور امکان بروزرسانی آسان و قطع اضطراری شبکه در صورت وجود کد دارای اشکال فراهم شده است. جامعه دیفای در حال آزمایش روش‌هایی است که به سهام داران امکان رای دهی از طریق سازمان‌های خودمختار غیرمتمرکز مبتنی بر بلاکچین (DAO) را می‌دهد.