گیاه ترمس با این همه مزایا و خواص!

اختصاصی «تابناک با تو» - ترمس، لوپن یا باقلامصری (نام علمی: Lupinus) نام یک سرده از تبار طاووسی است.

باقلای مصری (ترمس)

در کتب طب سنتی گیاه و دانة آن با نام‌های «باقلای مصری»، «ترمس» و «ترمس» نامبرده شده است. به فرانسوی Lupin و انواع آن را Lupin blanc و Lupin januc و bleu Lupin (که آن را a café Lupin یا hirsute Lupin نیز می‌گویند، زیرا دانه‌های آن را می‌توان به جای دانه قهوه مصرف نمود) و به انگلیسی Lupine و انواع آن را نظیر فرانسوی‌ها بسته به رنگ گل‌ها به نام‌های Yellow lupine و White lupine و Blue Lupine می‌خوانند. گیاهی است از خانوادة Leguminosae تیرة فرعی Papilionaceae اسامی گونه‌های عمدة آن عبارت است از: Lupinus albus L (سفید) و luteu L Lupinus (زرد)، angustifolius L Lupinus (آبی). این گیاه را به هندی نیز ترمس نامند.

مشخصات

گیاهی است یکساله، کوتاه به بلندی در حدود یک وجب. برگ‌های آن به شکل پنجه مرکب است و غالباً ۷ برگچه که همه از انتهای یک دمبرگ دراز خارج می‌شوند تشکیل شده است. گل‌ها مانند گل سایر پروانه واران، کوچک و به رنگ‌های سفید، زرد یا آبی بسته به گونه‌های مختلف آن است. میوة آن نیام، و دارای غلافی شبیه باقلا که در آن چند دانه قرار دارد. دانة آن که مستعمل در طب سنتی است کمی کوچکتر از باقلا به رنگ سفید مایل به زرد، وسط آن کمی فرو رفته و طعم آن کمی تلخ است. دانة آنواع مزروع و پرورشی آن کمی بزرگتر و دانة نوع وحشی آن کمی ریزتر و طعم آن تلختر و رنگ آن زردتر است. به عنوان دارو معمولاً دانه‌های گیاه وحشی ترجیح داده می‌شود، زیرا ماده فعال شیمیایی آن بیشتر و مؤثرتر است.

این گیاه از گیاهان آهک گریز است و در اراضی آهکی خوب نمی‌شود و مانند سایر لگومینوز‌ها ازت هوا را گرفته و درخاک تثبیت می‌کند و موجب تقویت خاک می‌شود. از جهت آهک گریز بودن ترمس سفیدکمتر از ترمس حساسیت دارد. در زراعت به عنوان کود سبز کاربرد دارد. اراضی سیلیسی قابل نفوذ را دوست دارد و تکثیر آن از طریق کاشت تخم آن در بهار یا در پاییز صورت می‌گیرد (در مناطق معتدل در بهار و در نواحی گرمسیر در پاییز).
این گیاه بومی مناطق مدیترانه‌ای است و در نواحی مشرق زمین عموماً می‌روید. در اروپا و مصر و هند و قفقاز کاشته می‌شود. معمولا در مناطق مدیترانه‌ای به عنوان علوفه و کود سبز کاشته می‌شود و چون نوع زرد وحشی آن ازنظر علوفه سمی است، انواعی از آن را که شیرین و دارای سمیت خیلی کمی است برای کاشت و پرورش انتخاب می‌کنند.

ترکیبات شیمیایی

از نظر ترکیبات شیمیایی در ترمس سفید آلکالوئید‌های لوپی نین، لوپینی دین و لوپامین وجود دارد. خوردن جوشاندة دانة آن تحمل به قند را در بیماران دیابتیک بالا می‌برد و عصارة دانة آن فشار خون خرگوش را کاهش می‌دهد. در دانة آن آلگالوئید لوپانین یافت می‌شود [G.I.M.P]. در گزارش دیگری آمده است که نهال‌های کوچک و جوانه‌های اولیه و شاخه و برگ‌های سبز ترمس سفید منبع غنی مادة آسپاراژین هستند. در گونة ترمس آبی در پروتئین دانه‌های آن ۲ گلوبولین به نام‌های گلوبولین ۱ و گلوبولین ۲ و تعداد زیادی اسید‌های آمینه وجود دارد. با این که پروتئین دانه دارای متیونین نیست، درجة قابلیت هضم آن ۹۰ درصد و ارزش بیولوژی آن ۵۳ درصد است. آلکالوئید عمدة دانه‌ها دی – لوپی نین است. جوانه‌های دانة کشت شده دارای حدود ۱۶-۱۰ درصد آسپاراژین است. دانة ترمس زرد دارای حدود ۷۳/۰ – ۴۳/۰ درصد لوپی نین و حدود ۳۷/۰ – ۲۰/۰ درصد اسپارتئین است که سیانوژنتیک هستند.

نام علمی

Lupinus albus L. نام فرانسه Lupin و نام انگلیسی آن Lupine می‌باشد. نام‌های دیگر آن به فارسی و در کتب طب سنتی، باقلا مصری و تُرمِس نامیده شده است.

تیره گیاه

از خانواده پروانه‌واران Leguminosae و تیره‌ی فرعی Papailionaceae.

نوع گیاه

بوته

مشخصات ظاهری

گیاهی است یک ساله به ارتفاع حدود ۲۰ سانتی‌متر گاهی موارد بیشتر، برگ‌های آن پنجه‌ای شکلِ مرکب و تشکیل شده از چندین برگچه که همه از انتهای یک دمبرگ خارج می‌شوند. گل‌های آن کوچک و با توجه به گونه‌های مختلف به رنگ‌های سفید، زرد و یا آبی می‌باشند. میوه‌اش دارای غلافی است که در آن چند دانه وجود دارد. اندازه دانه‌ها از باقلا کوچکتر و رنگ آن‌ها سفید مایل به زرد است که وسط دانه‌ها کمی فرورفتگی وجود دارد.
طبیعت دانه‌ی باقلای مصری:
طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت آن کمی گرم و خشک است.

رویش جغرافیایی

در اغلب مناطق مدیترانه‌ای، اروپا، آسیای میانه و در کشور‌های هندوستان و مصر کاشته می‌شود.
ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در گیاه و دانه‌ی باقلا مصری:
آلکالوئید‌های لوپی‌نین، لوپینی‌دین، لوپامین، آلکالوئید لوپانین، آسپاراژین و ... در آن‌ها تشخیص داده شده است.
بخش مورد استفاده:

دانه

نحوه مصرف

به صورت دم کرده استفاده می‌شود و روش‌های مصرف مختلف دیگری نیز دارد. در طب سنتی برای درمان بیماری‌ها نحوه و مقدار مصرف آن را پزشک تشخیص داده و تجویز می‌کند.

ارزش غذایی لوبیا ترمس (باقلا مصری)

این لویبا حاوی مواد غذایی بسیار ارزشمندی است که به حفظ سلامت بدن کمک می‌کند. تنها در ۱۰۰ گرم لوبیا ترمس، ۴۰.۳۷ گرم کربوهیدرات، ۱۸.۹ گرم فیبر، ۳۶.۱۷ گرم پروتئین، ۹.۷۴ گرم چربی و ۳۷۱ کالری است. این ماده مغذی منبع غنی از آنتی اکسیدان ها، اسید آمینه‌های ضروری، ویتامین‌ها و مواد معدنی مانند ویتامین ب یک (تیامین)، اسید فولیک (ویتامین ب ۹)، ویتامین ب ۳ (نیاسین)، پتاسیم، منیزیم، منگنز، روی و مس است. تمام این عناصر به حفظ سلامت بدن و درمان بسیاری از بیماری‌ها کمک می‌کنند.

لوبیا ترمس (باقلا مصری) و خواص بی نظیر آن

کمک به کاهش وزن

لوبیا ترمس سرشار از پروتئین و فیبر گیاهی است که احساس سیری را برای مدت طولانی در بدن افزایش می‌دهد و به ساخت بافت عضلانی کمک می‌کند. علاوه بر این، سرعت متابولیسم (سوخت و ساز) بدن را افزایش می‌دهد که نقش مهمی در کاهش وزن دارد.

افزایش سیستم ایمنی بدن

یکی دیگر از فواید لوبیا مصری، ارتقا سیستم ایمنی بدن است. این ماده غذایی یک منبع غنی از آنتی اکسیدان‌ها و حاوی مقادیر بالایی از پروتئین است که عملکرد سیستم ایمنی بدن را افزایش می‌دهد و به رشد سلول‌های جدید و بازسازی بافت ها، کمک می‌کند. به طور کلی، وجود آنتی اکسیدان‌های قوی در آن، بدن را در برابر آسیب‌های رادیکال آزاد محافظت می‌کند.

تقویت استخوان‌ها

لوبیا ترمس منبع غنی از منگنز است که به تقویت استخوان‌ها و مفاصل کمک می‌کند، علاوه بر این لوبیا حاوی منیزیم است که سلامت استخوان‌ها و غضروف‌ها را افزایش می‌دهد. مصرف این لوبیا باعث جذب بیشتر کلسیم و ویتامین دی می‌شود، در نتیجه احتمال بیماری‌های استخوانی به ویژه پوکی استخوان کاهش می‌یابد.

کاهش بیماری‌های قلبی

لوبیا ترمس فشار خون بالا را کاهش می‌دهد. همچنین، دارای چربی ناچیز است و حاوی مقادیر زیادی از استرول‌های گیاهی یا فیتواسترول است که باعث کاهش سطح کلسترول در خون می‌شود. در نتیجه خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی کاهش می‌یابد. باقلا مصری حاوی مقادیر خوبی از فیبر و مواد معدنی مانند مس است که به حفظ سلامت قلب و تقویت عروق خونی کمک می‌کند.

بهبود دستگاه گوارش

ترمس حاوی مقادیر خوبی از فیبر است که حرکت روده‌ای را کنترل می‌کند و از ابتلا به یبوست پیشگیری می‌کند. این ماده غذایی باکتری‌های مفید در روده را افزایش داده و سلامت و ایمنی سیستم گوارش را بهبود می‌بخشد. این لوبیا حاوی آنزیمی پروتئینی به نام تریپسین (Trypsin) است که به هضم پروتئین‌ها نیز کمک می‌کند.

سایر فواید لوبیا ترمس

* باقلا مصری حاوی روی است که برای تقویت باروری و تنظیم فعالیت‌های ژنی مفید است.
* وجود تیامین (ویتامین ب یک) در ترمس عملکرد سیستم عصبی را بهبود می‌بخشد.
* این لوبیا حاوی آهن و فولات است که به افزایش گلبول‌های قرمز کمک کرده و ابتلا به کم خونی نیز کاهش می‌یابد.
* باقلا مصری برای بیماران حساس به گلوتن جایگزین مناسبی است و منبع خوبی از اسید آمینه ضروری است.

عوارض مصرف لوبیا ترمس

خوردن ترمس ممکن است واکنش‌های آلرژیکی در بعضی از افراد به ویژه افرادی که مستعد آلرژی هستند و یا به مواد غذایی (مانند بادام زمینی) آلرژی دارند، ایجاد کند. علائم آلرژیک این ماده غذایی عبارتند از تورم لب‌ها و صورت، استفراغ، سوزش دهان، درد شکمی و در موارد شدیدتر، مشکلات تنفسی، تورم زبان و گلو، سرگیجه مداوم، مشکل در گفتار و خفگی دیده می‌شود.

تذکر

زیاده‌روی در مصرف باقلا مصری مضر و به دلیل کمی سمّی بودن از مصرف خودسرانه آن خودداری فرمایید.