عطر سازی که هنر درست کردن عطر است در منطقه بین النهرین بوجود آمده
است و سابقه آن به ۲۰۰۰ سال قبل برمیگردد. در آن زمان عطرها بیشتر از
ادویه هایی (مانند گشنیز )،مغز بادام ، ترنج و
گیاهان و برگ های مختلف ساخته می شد. صنعت عطر سازی در تمدن های کهن بین
النهرین و مصر آغاز شد و بعد ها در رم و ایران تکامل یافت ، با وجود این
پیشرفت ها عطرسازی سنتی هندوستان – که بیشتر رایحه هایش بر اساس بخور بود –
همچنان ادامه داشت .قدیمی ترین عصاره گیری از گل سرخ در کتیبه ای هندی ثبت
شده و در کتیبه ای دیگر به نام Harshacharita – که مربوط به قرن هفتم بعد
از میلاد می باشد – نیز به استفاده از رایحه ی عود اشاره شده است.
یونانیان و رومیان عطر را از مصریان گرفتند. نزد کرتیان نیز محبوب ترین گل
ها سوسن و رز بود. آنان که در ساختن روغن های گیاهی مثل روغن زیتون و روغن
بادام سررشته زیادی داشتند، روغن های برگرفته از گل های سوسن، رز، رازیانه و
ریشه زنبق زرد را به این صنعت افزودند. یونانیان اولین عطر مایع را
ساختند، گرچه با عطرهای امروزی تفاوت داشت. این عطر ها، پودر های خوشبویی
بودند که بدون الکل با روغن مخلوط می شدند. از آن جایی که یونانیان در مصرف
عطر افراط می کردند، سولون در قرن ششم استفاده از عطر را در قانون ممنوع
کرد تا در هزینه های وارداتی صرفه جویی شود، اما این ممنوعیت، دیری نپایید.
تئوفراستوس آتنی درباره بوهای مختلف، روغن ها و منشأ گیاهی آن ها و حتی
اثر بوهای مختلف بر خلق و خوی و تفکر بحث کرده است.
حکاکی روی سنگ – مراسم ساخت عطر گل نیلوفر در مصر
خیلی جالب است که بدانید درهمان روزهای اولیه ساخت عطر مصری ها از گلها
برای ساخت عطر استفاده نمی کردند واستفاده از گلها برای ساخت عطریات و
رایحه های خوش بو برای اولین بار توسط دانشمندان ایرانی ابتکار شد؛ ایرانی
ها در اولین نوبت از گل رز برای ساخت عطر استفاده کردند ،پروسه استخراج روغن از گل ها به وسیله تقطیر، توسط ابن سینا کشف شد. او
ابتدا با گل رز شروع کرد. تا پیش از کشف او، عطرهای مایع، مخلوطی از روغن و
گیاهان له شده یا گلبرگ هایی بودند که بوی تندی داشتند. گلاب، لطیف تر بود
و به زودی محبوب گشت. این عصاره درجا بین
استفاده کننده گان عطر و ادکلن سرو صدا بلند کرد ،علت آن هم گیرایی و
ظرافت این رایحه طبیعی بود و اینکه تا آن زمان هیچ وقت از گل ها برای ساخت
عطریات استفاده نشده بود.
ونیز و فلورانس در دوره رنسانس مراکز عطر سازی بودند. کاترین دِ مدیچی بعد
از ازدواج با هانری دوم، پادشاه فرانسه، عطر سازش را از ایتالیا با خود
برد. در این دوران فرانسه به امپراتوری عطر تبدیل شد و درباریان فرانسه که
علیرغم لباس های با شکوه و کلاه گیس های پودر زده به نظافت خود اهمیت نمی
دادند، به مصرف کنند گان اصلی عطر تبدیل شدند.
به هر حال امروزه با تجاری شدن تولید عطر و گسترش تکنولوژیی ،تکنیک های
تولید عطر و ادکلن به طور قابل ملاحظه ای تغییر کرده است و ساخت و طراحی عطر
به شغلی که نیاز به دانش و تجربه ای گسترده دارد تبدیل شده است .
اگر چه اکثر سازندگان عطر و ادکلن دوست ندارند راز هایشان فاش
شود اما مطمئنیم که در ساخت این مواد از منابع مختلفی استفاده می شود که
شامل گیاهان (گل ها ،میوه ها ،برگ ها،دانه های گیاهی ، صمغ های گیاهی و …)
حیوانات (مشک ،موم عسل ،مشک زباد،… ) و منابع مختلف طبیعی است .
امروزه همچنین علم پیدایش و اصلاح گیاهان توسط تولید کنندگان عطر مورد
استفاده قرار می گیرد و خیلی غیر عادی نیست که بفهمیم که سازندگان و طراحان
عطر از چه منابع مصنوعی برای ساخت عطرهایشان استفاده می کنند .با توجه به
اینکه تعداد خیلی کمی از سازندگان ادکلن هستند که از مواد مصنوعی برای ساخت
محصولاتشون استفاده می کنند اما این شرکتها بین دوستاران عطرها معروف شده
اند .
اگر چه روش های مختفی برای ساخت عطر ها وجود دارد و هر عطر سازی روش
خاصی را برای ساخت ایده و سبک خودش انتخاب می کند اما قسمت عمده و پایه این
فرایند ها کماکان مشابه است .
اولین قدم شامل فهمیدن دسته بندی و تفکیک عناصر مختلف موجود در روغن عطر
است .این عناصر به طوراساسی به چهار دسته بر اساس نقشی که بازی میکنن که
شامل رایحه های اساسی ، تعدیل کننده ها ، آمیزنده ها ،ثابت کننده ها است
تقسیم می شوند؛ و خود عناصر اساسی را می توان به خوبی به سه دسته عناصر
اصلی ، عناصر میانی ، عناصر پایه ای عطر و ادکلن تقسیم کرد .
در قدم بعدی این روغن خاص با آب و اتیل الکل مخلوط میشن و حداقل تا دو
هفته درون تانکر های ویژه نگهداری میشه ودر موقع خروج از آنها روسوبات آن
به خوبی فیلتر می شوند . البته باید اشاره کرد که امروزه بیشتر دستگاه ها و
واحد های تولید عطر ترجیح میدهن به جای تولید محصولات مختلفشان از پایه به
خاطر مزایای زیاد آن و صرفه اقتصادی عطرهایی با ترکیبات اولیه ثابتی تولید
کنند.
گاهی اوقات کارشناسان عطر و ادکلن از تکنیک مهندسی معکوس برای شناسایی
مواد طبیعی عطر و ادکلن استفاده می کنن البته بجز مواردی که ترکیبات بسیار
پیچیده هستند .با این حال خیلی از روشهای (GC/MS) بر پایه همین اصل استوار
است ؛همین طور مصرف کنندگان و خریداران عطر و ادکلن به خوبی رقیبان شرکت
های تجاری از این روش برای پی بردن به ساختار درونی این ادکلن ها از این
تکنیک استفاده می کنند .
صنعت تولید عطر و ادکلن یکی از بزرگترین فعالیتهایی است که به نیرویی
کار متخصص و دستگاههای جدید تولید عطر نیاز دارد . یکی از مشخصات شگفت
انگیز این صنعت نگهداری راز کار است و کار سخت برای خلق یک رایحه است .در
نتیجه هر شیشه حاوی عطر در برگیرنده ترکیب منحصر به فرد آن است .پس بار
دیگر که شما یک عطر را روی خودتان اسپری می کنید به خاطر بیاورید کار سختی
که یک طراح برای آن انجام داده تا شما یک روز کامل خوش بو باشید.
خانواده های بویایی
طبقه بندی سنتی از حدود ۱۹۰۰ میلادی به وجود آمد. که شامل هفت خانواده گل تنها، دسته گلها، شرقی، چوب، چرم، کاج و سرخسی (معطر) می شد، اما امروزه از طبقه بندی مدرنی استفاده می شود که از سال ۱۹۴۵ میلادی در پی پیشرفتهای وسیع در تکنولوژی عطر سازی و همچنین تغییرات در سبک و مذاق مردم به وجود آمد:
گل ها: رایحه هایی که شامل بوی یک یا چند گل مختلف باشد.
سبز: این رایحه احساسی نظیر بوی چمن بعد از کوتاه کردن آنها، برگهای سبز که له شوند و یا خیار ایجاد می کنند.
آبی، اقیانوسی یا اُزونی: جدید ترین طبقه در خانواده عطر ها که از سال ۱۹۹۱ میلادی با تولید عطر Dune توسط Christian Dior وجود آمد. یک بوی بسیار تمیز و مدرن که منجر به تولید عطرهای دو جنسیتی جدید (که به طور مشترک توسط خانم ها و آقایان استفاده می شوند) شده است.
مرکبات: یک خانواده قدیمی در گروههای بویایی که حتی تا این اواخر در ادوکلن های خنک و تازه استفاده می شد. پیشرفتهای جدید عملا ساخت مواد جدیدی با رایحه های مشابه در این گروه را ممکن ساخته است.
میوه ای: شامل عطری از میوه ها، به غیر از مرکبات مانند هلو،cassis (انگور فرنگی سیاه، گونه ای قره قات)، انبه، میوه گل ساعتی، و غیره می باشد.
خوراکی: بویی با کیفیتی مانند "خوراکی” و یا "دسر”. این بو شامل نت هایی مانند وانیل، لوبیای تونکا (Tonka bean) و کومارین، و ترکیبات مصنوعی طراحی شده با بویی شبیه به طعم غذا می باشد.
چرا همه عطرها الکل دارند؟
زیرا الکل باعث می شود بو روی پوستتان نمانده و از پوست شما متصاعد شود.
بدون وجود الکل در عطر، شما تنها کسی خواهید بود که متوجه می شوید عطر زده
اید.
نت های رایحه
مشابه با نت های موسیقی، عطر ها نیز به داشتن سه گروه از نت های
گوناگون توصیف می شود که یک رایحه هماهنگ به جود می آورند. این نت ها به
مرور زمان آشکار می شوند، اولین بویی که از عطر به مشام می رسد مربوط به
نت بالایی می باشد. به دنبال آن نت میانی احساس می شود و در آخرین مرحله
نت پایه خود را بتدریج آشکار می نماید. این نت ها با دقت و با توجه کامل
به فرایند تبخیر عطر به وجود می آیند.
- نت بالایی: بویی است که به محض استفاده از یک عطر به مشام می رسد. نت
های بالایی شامل مولکول های کوچک و سبکی هستند که به سرعت تبخیر می شوند.
آنها در شکل گیری احساس اولیه یک فرد نسبت به آن عطر نقش مهمی ایفا کرده و
در نتیجه در فروش آن عطر بسیار حیاتی می باشند.
- نت میانی: بویی است که درست زمانی که نت بالایی در حال محو شدن می
باشد خود را نشان می دهد. ترکیبات نت میانی قلب یا بدنه اصلی یک عطر را
تشکیل می دهند و به عنوان یک پوشش برای عدم احساس بوی نامطبوع اولیه نت
پایه عمل می کنند. این بوی ناخوشایند ابتدایی در نت های پایه با گذشت
زمان مطبوع و دل انگیز می شوند.
- نت پایه: هنگام محو شدن بوی نت میانی، نت پایه شروع به آشکار شدن می
کند. نت های پایه و میانی یک عطر با یکدیگر اساس عطر را تشکیل می دهند.
نت های پایه عمق و استحکام هر عطر را به وجود می آورند. ترکیبات این گروه
از بو ها غنی و عمیق بوده و معمولا تا ۳۰ دقیقه بعد از استفاده به مشام
نمی رسند.
آغشته کردن مو به عطر، راه عالی ای برای بر جا گذاشتن رایحه ی ملایم از
خودتان است. مراقب باشید تا عطر را به موی تازه شسته شده بزنید، در غیر این
صورت روغن های طبیعی (و هر ماده ی مصنوعی مو) روی بوی عطر تاثیر می
گذارند. از آنجایی که عطر حاوی الکل است و می تواند ساقه ی موها را خشک
کند، عطر را از فاصله ی دور به مو های تان بزنید. یک یا دو بار اسپری از
فاصله ی ۲۰ سانتی متری کافی است.
طولانی نمودن اثر عطر
چند حقه برای افزایش عمر رایحه روی بدن وجود دارد. به عنوان مثال، اگر
پوست خشک باشد، بو سریع تر از بین می رود. استفاده از مرطوب کننده های بی
بو روش بسیار عالی ای برای آماده نمودن پوست جهت انعکاس رایحه ی عطر است.
هم چنین می توانید با استفاده از وازلین روی نقاط مورد نظر و سپس اسپری
عطر روی آنها، ماندگاری رایحه را افزایش دهید. در این حالت، قطره های عطر
به جای فرو رفتن در محفظه های پوست، به وازلین می چسبد؛ که باعث کاهش و یا
از بین بردن نیاز به زدن دوباره ی عطر در طول روز شود.
گردآوری:تابناک باتو
منبع: پرفیوم نیوز،بامیلو بلاگ
خیلی جالب بود سپاس