داستان یک ازدواج؛ ثریا اسفندیاری و محمدرضا

۷ سال بعد از اینکه فوزیه از خانواده سلطنتی ایران جدا شد و به مصر رفت، محمدرضاشاه که هنوز دهه اول پادشاهی‌اش را تمام نکرده بود با زن دیگری ازدواج کرد. شاه از ازدواج اول پسری نداشت که به‌عنوان جانشین و ولیعهد سلسله پهلوی بگمارد. ۲ سال قبل از ازدواج در دانشگاه تهران ترور شده و زخم برداشته بود.

بعد از آن سعی کرد به‌صورت آهسته موقعیت خود را در سیاست ایران از یک شاه تشریفاتی ارتقا بخشد و با تغییر مجلس مؤسسان، قوانین را تا حدودی به نفع خود تغییر دهد. با این حال در حالت تجرد به‌سر می‌برد و تلاش‌هایش هم بی‌ثمر مانده بود تا اینکه عروس جدید خانواده سلطنتی را از میان خانواده‌ای برگزید که سابقه درگیری و پدرکشتگی با خاندان پهلوی داشت.
ثریا اسفندیاری بختیاری، فرزند خلیل بختیاری از خان‌های ایل بزرگ بختیاری بود که مادری آلمانی داشت و به همین دلیل چهره او را نزد بسیاری متمایز می‌کرد.

او که در لندن به‌سر می‌برد در جشن سفارت ایران در انگلستان با شمس پهلوی آشنا شد که به‌دنبال عروسی برای برادر مجردش بود. عکس او به تهران ارسال شد و شاه از وی خوش‌اش آمد. ثریا که در رؤیای هنرپیشگی سینما و حضور در هالیوود سیر می‌کرد یکباره مثل همان داستان عامیانه و کارتونی هالیوود در کاخ شاه ایران لباس عروس به تن کرد.

به‌نظر می‌رسد که شاه به‌شدت از عروس جدید خود رضایت دارد، اما بحران‌های زیادی پیش‌رو بود. شاه که برای مراسم عروسی کنسرو و نوشیدنی از بلژیک سفارش داده بود و بسیاری از اهالی صنوف و تجار مجبور شدند هدیه‌ای به تهران بفرستند.


یکباره با مسئله بحران جانشینی در عین ازدواج مجدد روبه‌رو شد. ثریا اسفندیاری در ادامه زندگی مشترک با شاه نتوانست برای او کلا فرزندی به دنیا بیاورد؛ چه پسر و چه دختر. نازایی همسر دوم محمدرضا در کنار بحران‌هایی مثل مسئله نفت و کودتای ۲۸ مرداد زندگی شاه را پرتلاطم کرد.

شاه در صبح روز ۲۵ مرداد در کلاردشت درحالی‌که از طریق بی‌سیم باخبر شد که طرح برکناری مصدق موفق نشده است با هواپیما به بغداد رفت و از آنجا به رم پرواز کرد. در سه روزی که شاه دوباره به قدرت بازگشت، ثریا می‌گوید که شاه بسیار ناامید بود و اساسا امیدی به بازگشت به قدرت نداشت و در هتل محل اقامت به‌عنوان یک شاه تبعیدی فکر می‌کرد تا اینکه یکباره ورق برگشت و شاه و ثریا به ایران بازگشتند.

یک سال بعد از کودتای ۲۸ مرداد ۳۲، شاه مسئله بچه‌دار نشدن را جدی دید و با ثریا برای درمان به آمریکا رفت. اما چندین سال رفت‌وآمد اطبای مختلف شاه را متقاعد کردند که از ثریا نمی‌تواند ولیعهدی داشته باشد. طلاق شاه و ثریا در اسفند ۱۳۳۶ اعلام شد.


ثریا مدتی در ایتالیا زندگی کرد و با یک کارگردان ایتالیایی زمینه‌های یک زندگی مشترک را آغاز کرده بود که او نیز در حادثه‌ای هواپیمایی درگذشت. ثریا اسفندیاری ۳ آبان ۱۳۸۰ در سن ۶۹ سالگی بر اثر سکته مغزی در پاریس درگذشت و او رادر قبرستانی در مونیخ آلمان دفن کردند.

روزنامه همشهری