راز جسد خر در مقبره باستانی یک زن چینی

اختصاصی«تابناک با تو»؛ در دوران مدرن، خرها حیواناتی بدنام هستند. خرها نسبت به اسبها فیزیک قابل توجهی ندارند، کوتاترند و شکم بزرگتری دارند.  اغلب نام این حیوان به خصوص در فرهنگ مدرن، با نادانی، لجاجت و بلاهت گِره خورده است.

اما اگر زن چینی اشرافی گزارش امروز، الآن زنده بود با دیدگاه امروز ما درباره‌ی خر مخالفت می‌کرد، زیرا داخل قبر این زن استخوان بدن سه خر کشف شده است. اما راز علاقه‌ی این زن اشراف‌زاده که در دوران حکومت تانگ زندگی می‌کرد چیست؟!

نام این زن صاحب قبر جنجالی کوی‌چی است. او یک زن ثروتمند از خانواده‌ای صاحب‌نام در منطقه چیان چین بود که در سال ۸۷۸ میلادی از دنیا رفت. خانم چی این حیوانات را دوست داشت تا جایی که قبل از مرگش وصیت کرد تا سه خر را نیز کنار جسد او مدفون کنند.
به نظر می‌رسد این حیوانات با وجود همه‌ی ویژگی‌های بدی که به آن شناخته می‌شوند بسیار وفادارند. در واقع خر حیوانی بود که خانم چی با آن ورزش چوگان را که بسیار دوست داشت، انجام می‌داد.

این زن چینی به جای اسب با خر به بازی چوگان می‌پرداخت. بنا به گزارش یک پژوهش منتشر شده در ماه مارس ۲۰۲۰ در مجله Antiquity، خرها کوتاهترند و چست و چابک نیستند، به همین دلیل خطر آنها نسبت به سایر موجودات همچون اسبها کمتر است.

کشف قبر خانم (چی) نخستین دلیل قابل استناد از وجود ورزش چوگان با خر در امپراتوری چین باستان است. قبل از کشف این قبر، نام مسابقه چوگان با خر را فقط می‌شد در کتابهای تاریخ پیدا کرد، اما این کشف نه تنها اثبات آن چیزی است که در کتابهای تاریخ آمده، بلکه نشان می‌دهد خرها نه فقط برای کارهای سخت و باربری استفاده می‌شدند، بلکه ارزش بیشتری برای مردم دنیای باستان داشته‌اند.

یک پژوهشگر که در استخراج محتوای قبر خانم چی در سال ۲۰۱۲ نقش داشته می‌گوید: خرها فقط برای افراد سطح بالا نبوده است، بلکه عامه مردم نیز از آن برای مقاصد روزمره بهره می‌بردند.

این‌طور که پیداست خانم کوی‌چی در عصر باستان جنبه‌های غیرمعمول و شریف این حیوانات قدرتمند را درک کرده بود. همسر این زن یک ژنرال چینی به نام باو غاو بود. ورزش چوگان برای آن دو محبوب بود.

چوگان گاهی باعث آسیب دیدگی میشد و بازیکنان بر اثر سقوط، از روی اسبها کشته می‌شدند. ژنرال مهارت بسیاری در چوگان داشت. در طول یکی از مسابقات یک چشم خود را از دست داد. امپراتور چینی به نام موتسونگ نیز بر اثر سقوط از روی یک اسب جان خود را از دست داد. برای کاهش خطر آسیب‌دیدگی و مرگ در چوگان، اشراف‌زادگان به این فکر افتادند تا جای اسب و خر را با هم عوض کنند و اسم این بازی را Lvju گذاشتند. خرها آرام‌تر، با ثبات‌تر، کم‌ارتفاع تر و کم خطر تر بودند. با وجود اینکه چوگان سوار بر خر، همزمان با چوگان با اسب رواج پیدا کرده بود، اما بنا به گفته پژوهشگران، در صفحات تاریخ فقط نسخه چوگان با اسب ثبت شده‌ است.

قبر خانم کوی‌چی نشان می‌دهد که او علاقه‌ی زیادی به خرها داشته است، لا اقل هر چه بود در می‌یابیم او دوست داشته در معیت خرها به آغوش مرگ برود. او در ۵۹ سالگی از دنیا رفت. البته مرگ او ربطی به چوگان با خر ندارد. اندکی قبل از مرگ وصیت کرد تا با خرهایی که در بازی چوگان سوار شده دفن بشود، تا به این صورت برای همیشه با خرها باشد.

نشانه‌های منحصر به فرد استخوانهای خر یافت شده در قبر کوی‌چی نشان میدهد این خرها بیشتر عمر خود را در دویدن سریع، پیچ و تاب خوردن و چرخش ناگهانی سپری کرده‌اند که این حرکات جز در بازی چوگان در ورزش دیگری قابل تصوّر نیست.

سونگهای‌هو پژوهشگر اکادمی باستان‌شناسی شانکسی می‌گوید: این کشفیات نشان می‌دهد خری که در داخل قبر یافت شده در بازی چوگان استفاده می‌شد و نه برای نقل مکان و جا به جایی.

اما ویلیام تایلر دانشمند آنتروپولوژی در دانشگاه کولورادو که نقشی در این پژوهش نداشته می‌گوید ممکن است این نشانه‌ها دلالت بر این کند که خر مورد نظر در کشیدن ارابه یا کوبیدن دانه‌ها نقش داشته است و این فعالیتها نیز همان اثر چوگان را روی استخوان های خر دارد.
در هر دو حالت پژوهش ها نشان می‌دهد، خر در عصر باستان دارای جایگاه ویژه‌ای بوده و خانم ساندرا اولسن دانشمند باستان شناس دانشگاه کانزاس می‌گوید: وقت آن رسیده تا ارزش و اهمیت خرها را بیشتر بدانیم.