پیش به سوی واکسن برای ویروس کرونا

«اختصاصی تابناک باتو»؛ محققان بر این باورند که آنتی بادی‌هایی که قادر به خنثی سازی ویروس عامل سارس هستند می‌توانند به خوبی ویروس کرونا جدید را ـ که عامل آلوده کردن سلول‌ها هستند ـ در مطالعات آزمایشگاهی کاهش دهند. آن‌ها همچنین از یک داروی تایید شده برای کاهش ورود ویروس به درون سلول استفاده می‌کنند.

با وجود آن که تعداد افراد مبتلا به covid-۱۹ در سطح جهانی از مرز ۱۰۰.۰۰۰ تن فراتر رفته است، محققان در پی راهکار‌هایی برای جلوگیری از عفونت‌های ویروسی جدید هستند.

ویروس کرونا جدید که SARS-COV-۲ نیز نامیده می‌شود، شباهت‌های بسیاری به سایر ویروس‌های خانواده ویروس کرونا به ویژه ویروس‌های عامل بیماری‌های SARS و MERS دارد.

دو مقاله جدید که به تازگی در مجله Cell به چاپ رسیده است، به بررسی چگونگی آلوده سازی سلول‌ها توسط SARS-COV-۲ (covid-۱۹) می‌پردازند؛ بنابراین، چگونه ویروس دقیقا به درون سلول‌ها راه می‌یابد و چرا دانستن این امر با اهمیت است؟
شناخت مولکول‌های هدف که سبب تسهیل ورود ویروس به درون سلول‌ها می‌شوند، مهم‌ترین روش شناخت چگونگی متوقف کردن این فرآیند قبل از وقوع است.

به گزارش هر دو مقاله، SARS-COV-۲ از روشی مشابه با روش ویروس SARS برای ورود ویروسی استفاده می‌کند و بسیار مهم‌تر از آن این که هر دو گروه تحقیقاتی به بررسی روش‌های مختل کردن فرآیند ورود ویروسی، استفاده از مهارکننده آنزیمی و استفاده از آنتی بادی‌ها علیه ویروس سارس پرداختند.

مسیر عفونت ویروس کرونا

ویروس کرونای جدید به نام SARS-COV-۲ یکی از انواع ویروس‌هاست که به عنوان یک ویروس RNA پوشش دار شناخته می‌شود؛ این بدین معناست که ماده ژنتیکی این ویروس در یک مولکول تک رشته‌ای RNA رمزگذاری شده است که توسط یک پوشش سلولی حاصل از آخرین سلول آلوده شده احاطه می‌شود. ویروس‌های پوشش دار از یک فرآیند دومرحله‌ای برای آلوده کردن سلول‌ها استفاده می کنند.

اولین مرحله شامل ایجاد ارتباط با یک گیرنده در سطح سلول هدف است. در دومین مرحله ادغام پوشش ویروس با یک غشای سلولی، یا در سطح خارجی غشای سلول یا در بخش داخلی آن صورت می‌گیرد.

در رابطه با ویروس کرونا، اولین مرحله نیازمند پروتئین‌های ویژه‌ای در پوشش ویروس به نام پروتئین‌های S. سنبله شکلی است که تحت یک تغییر بیوشیمیایی قرار می‌گیرند. این مرحله به عنوان مرحله آغازگر پروتئین S. نیز شناخته می‌شود.
آنزیم‌های مسئول در مرحله آغازگر پروتئین S.، اهداف درمانی بالقوه‌ای به شمار می‌آیند، زیرا مهار عملکرد آن‌ها ممکن است از ورود ویروس به درون سلول جلوگیری کند.

نویسنده یکی از دو مقاله‌ی جدید در مجله Cell بیان می‌کند: کشف این که کدام یک از عوامل سلولی توسط SARS-COV-۲ برای ورود استفاده می‌شود، می‌تواند دیدگاه‌هایی در رابطه با انتقال ویروس و آشکارسازی اهداف درمانی فراهم سازد.

نویسنده ارشد این مطالعه، Stefan Pöhlmann، استاد زیست شناسی عفونت در دانشگاه Georg-August و رئیس واحد زیست شناسی عفونت مرکز Primate واقع در گوتینگن آلمان است. Pöhlmann و همکارانش به شواهدی دست یافتند که نشان می‌دهد پروتئین S. در SARS-COV-۲ به همان گیرنده‌هایی اتصال می‌یابد که پروتئین‌های S. ویروس SARS به آن اتصال می‌یابند. این گیرنده angiotensin-converting enzyme ۲ یا ACE۲ نامیده می‌شود.

در واقع، مقاله‌ی قدیمی تری که در مجله Nature به چاپ رسیده است، ACE۲ را به عنوان گیرنده‌ای عنوان کرده بود که اجازه آلوده کردن سلول را به ویروس می‌دهد. علاوه بر شواهد موجود در رابطه با نقش ACE۲، Pöhlmann به همراه گروه خود دریافتند که پروتئین S. ویروس کرونای جدید همانند SARS-COV از آنزیمی به نام TMPRESS۲ برای مرحله آغازگر پروتئین S. استفاده می‌کند؛ و از همه مهم تر، آن‌ها نشان دادند که Camostat mesylate که مهارکننده آنزیم TMPRESS۲ است می‌تواند عفونت SARS-COV-۲ سلول‌های ریه را بند آورد.

نویسنده در مقاله خود شرح می‌دهد: Camostat mesylate دارویی است که در ژاپن برای درمان بیماری پانکراتیت (التهاب لوزالمعده) مورد تایید است. این ترکیب یا موارد مرتبط که موجب افزایش خاصیت ضدویروسی بالقوه می‌شوند، می‌توانند به عنوان یک روش درمانی غیر رسمی برای بیماران آلوده شده به SARS-COV-۲ در نظر گرفته شود.

پیش به سوی واکسن برای ویروس کرونا

Pöhlmann و همکارانش همچنین به بررسی این مساله پرداختند که آیا آنتی بادی‌های ساخته شده در بدن افرادی که در گذشته برای آن‌ها تشخیص ابتلا به بیماری SARS داده شده است، می‌توانند از ورود SARS-COV-۲ به دورن سلول‌ها جلوگیری کند. آن‌ها دریافتند که آنتی بادی‌های علیه پروتئین S. در SARS-COV به خوبی می‌توانند باعث کاهش ویروس مدل آزمایشگاهی دارای پروتئین‌های S. ویروس SARS-COV-۲ عامل ایجاد عفونت در سلول ها، گردند. آن‌ها همچنین به نتایج مشابهی با استفاده از آنتی بادی‌های علیه پروتئین S. تولید شده در خرگوش دست یافتند.

گروه Pohlmann در مقاله مذکور بیان می‌کند: هرچند تائید ویروس عفونی به طول می‌انجامد، نتایج ما نشان می‌دهند که افزایش خنثی سازی واکنش‌های آنتی بادی علیه SARS-S می‌تواند برخی روش‌های محافظتی علیه SARS-COV-۲ را به ما ارائه دهد که ممکن است پیامد‌هایی در کنترل شیوع داشته باشد. با وجود این، Pöhlmann و همکارانش تنها افرادی نیستند که بر روی پتانسیل استفاده از آنتی بادی‌ها بر SARS به عنوان یک واکسن برای SARS-COV-۲ مطالعه می کنند.

David Veesler، استادیار رشته بیوشیمی در دانشگاه واشنگتن سیاتل، در مقاله‌ی چاپ شده خود در مجله Nature، شواهدی بیشتری دال بر ورود ویروس به سلول هدف از طریق ACE۲ ارائه داده است. همچنین او همراه با همکاران خود، به منظور شناسایی واکسن‌های بالقوه، به مطالعه آنتی بادی‌های علیه بخش‌های پروتئین S. ویروس SARS پرداختند.

این گروه نشان دادند که سرم آنتی بادی دریافت شده از ۴ موش مختلف می‌تواند تا ۹۰درصد عفونت ناشی از ویروس مدل آزمایشگاهی شامل پروتئین S. ویروس SARS-COV-۲ را کاهش دهد؛ اما قبل از در دسترس قرار گرفتن واکسن موردنیاز SARS-COV-۲، آزمایشات بیشتری نیاز است.
به منظور نشان دادن ایمنی و اثربخشی واکسن ها، کارآزمایی‌های بالینی شکل گرفت تا در جهت توسعه این واکسن‌ها به محصولات ایمن برای استفاده عموم به کار گرفته شوند.

نمایندگی دارویی اروپا، ماه گذشته اعلام کرد که اقدامات مشخصی را درجهت تسریع توسعه و در دسترس قرار گرفتن محصولات دارویی برای درمان و پیشگیری ویروس کرونای جدید انجام داده است. همزمان در ایلات متحده آمریکا، وزارت بهداشت و خدمات انسانی با بخش تحقیق و توسعه شرکت دارویی Johnson & Johnson در زمینه توسعه واکسن علیه SARS-COV-۲ همکاری می‌کند.
با حمایت موسسه ملی آلرژی و بیماری‌های عفونی، یک کارآزمایی بالینی با استفاده از نوع جدیدی از واکسن‌ها مبتنی بر RNA در حال انجام است.

مترجم: شایسته کوکبی حمیدپور
منبع: مدیکال نیوز تودی