برج
الخلیفه دبی یکی از شاهکارهای معماری جهان است. این برج با ارتفاع 828
متر، بلندترین سازه جهان بوده و 227 متر بلندتر از دومین سازه جهان یعنی
برج سلطنتی ساعت مکه است. این برج دو برابر ساختمان امپایر استیت امریکا
ارتفاع داشته و ساخت این سازه 163 طبقه‌ای شش سال بطول انجامیده است.
ساخت
این برج 1/5 میلیارد دلار هزینه، 110 هزار تن بتن و 22 میلیون نفر ساعت
کار برده است. اما جالب‌ترین نکته درباره این برج هیچکدام از آمارهای
باورنکردنی گفته شده نیست. جالب‌ترین نکته در این برج چیزی است که در
هیچکدام از سازه‌های ساخته شده پیش از آن وجود نداشته است. این نقطه قوت،
جذابیت ظاهری این ساختمان است؛ چیزی بسیار فراتر از چند جعبه روی هم چیده
شده. مثلا مانند برج ویلیس شیکاگو یا میراث تفکرات پست مدرن در طراحی برج
ساعت مکه است که بسیار شبیه نمونه‌های سوغاتی بیگ بن انگلستان است.
اما
برج خلیفه مجموعه‌ای از چند استوانه کنار هم است که در عین ناهمگونی شکل و
اندازه، در کنار هم سازه‌ای منظم را در قلب آسمان آبی ایجاد می‌کنند. پل
گلدبرگر، منتقد معماری نشریه معتبر نیویورکر در زمان افتتاح این ساختمان
نوشته بود «پروفایل برج دارای جذابیتی است که تقریبا در تمامی ساختمان‌های
ابربلند دیگر دوران ما نبود آن به چشم می‌آید». اما این شاهکار اثر آدرین
اسمیت، معمار و طراح سرشناس است که آن را در زمان همکاری با شرکت معماری
SOM طراحی کرده بود.
این
شرکت از بزرگترین پیمانکاران ابر پروژه‌های ساختمانی است که برخی مانند
برج ویلیس فاقد زیبایی و برخی مانند برج خلیفه الهام‌بخش زیبایی در سازه
است. آدرین اسمت در شیکاگو متولد شد اما در کالیفرنیا بزرگ شده و در
دانشگاه ای اند ام تکزاس در رشته معماری تحصیل کرد. او تحصیلات خود در همین
رشته را در دانشگاه ایلینویز شیکاگو ادامه داد.
چشمان آبی و موهای
سپید ریخته بر پیشانی او نشان از تجربه طولانی در این رشته دارد. او در سال
2013 نیز دکترای افتخاری رشته خود را از دانشگاه ای اند ام در تکزاس
دریافت کرد. آدرین اسمیت مهمترین یا شاید بتوان گفت مشهورترین دوران کاری
خود را با شرکت SOM گذراند اما در سال 2006 و در سن 62 سالگی در حالی از
این شرکت جدا شد که تنها دو سال به بازنشستگی‌اش مانده بود.
او
خودش در این باره می‌گوید:« می‌توانستم این دو سال را پشت میزی به انتظار
بازنشستگی و به تماشای جانشین‌های جوانتر خودم بنشینم اما ترجیح دادم آنچه
در این سال‌ها آموخته بودم را بکار گیرم. » او در همین سال با استفاده از
پس‌انداز سال‌ها کار حرفه‌ای خود و با همکاری گوردون گیل، یکی از همکاران
خود در شرکت سابقش، اقدام به راه اندازی شرکتی جدید به نام شرکت «معماری
اسمیت + گوردون» کرد.
از
میان انواع پروژه‌هایی که این شرکت مسئولیت انجام آن را برعهده گرفته است
می توان به برج سلطنت اشاره کرد که اکنون در شهر جده عربستان سعودی در حال
انجام است. به گفته اسمیت این برج قرار است ارتفاعی بیشتر از برج خلیفه در
دبی داشته باشد و اولین ساختمانی خواهد بود که بیشتر از یک کیلومتر ارتفاع
خواهد داشت. شرکت معماری «اسمیت + گوردون» نه تنها بخاطر ساخت ساختمان‌های
عظیم بلکه بخاطر رعایت اصول سبز در طراحی‌های خود شناخته شده است.
شهرت
این شرکت به یکی از پروژه‌هایش برمی‌گردد که بسیاری معتقدند در دوران رکود
بازار صرفا برای مشغول نگه داشتن پرسنل این شرکت انجام شد. این شرکت 50
معمار بیکار خود را برای مطالعه محله لوپ در مرکز شیکاگو فرستاد که متشکل
از 50 بلوک است. نتیجه این تحقیق «طرح کربن‌زدایی از منطقه مرکزی شیکاگو» و
کتابی با عنوان «به سوی حذف کربن» بود.
شهر شیکاگو این پروژه را که
صرفا با سرمایه‌گذاری شرکت «اسمیت + گوردون» انجام شده بود به عنوان نقشه
راه خود تصویب کرد. این معمار برجسته درباره طراحی بزرگترین برج‌های جهان
می‌گوید: «کار ما صرفا طراحی یک سازه بلند نیست بلکه صدها مشکل دیگر را نیز
باید در این میان حل کنیم، که البته مهمترین آنها و «عنصر غالب در طراحی،
باد است. » یک برج ابربلند نه باید در برابر باد مقاومت کند و نه باید
اجازه دهد که باد بصورتی نامنظم در اطراف آن بوزد.»
«وقتی باد دور
چیزی می‌پیچد، نوعی خلا در پشت آن ایجاد می‌شود. باد داخل این خلا می‌افتد و
نیرویی را در برابر نیروی باد روبرو ایجاد می‌کند. همین نیروها در برابر
هم می‌تواند منجر به لرزیدن سازه مانند تکان‌های قایق روی آب شود. نمونه آن
را می‌توان در ساختمان 344 متری جان هنکاک در شیکاگو مشاهده کرد که در
طبقات بالایی این ساختمان چلچراغ‌ها تاب می‌خورند و آب دستشویی‌ها موج
دارد».
آدرین اسمیت با طراحی تعدادی از بزرگترین و شناخته‌شده‌ترین
سازه‌های جهان به شهرت گسترده‌ای رسیده است و در این میان جوایز متعددی را
نیز به خود اختصاص داده است. پروژه‌های طراحی شده توسط اسمیت در مجموع 125
جایزه از جمله 5 جایزه بین‌المللی، 9 جایزه موسسه ملی معماری آمریکا، 35
جایزه ایالتی و 3 جایزه شهری را به خود اختصاص داده‌اند.
وی
همچنین در سال 2011 جایزه موسسه CTBUH را بخاطر یک عمر فعالیت معماری به
خود اختصاص داد. نمونه‌های آثار طراحی شده توسط اسمیت در موزه‌های متعددی
در آمریکا، اروپا، آسیا و خاورمیانه بازسازی شده و او اکنون یکی از اعضای
شورای طراحی آینده است. در میان برترین پروژه‌های انجام شده توسط این معمار
برجسته معماری می‌توان به ساختمان شرکت ای تی اند تی در شیکاگو، برج جین
مائو در شانگهای و برج اف کی آی در سئول کره جنوبی اشاره کرد. این معمار
برجسته بین‌المللی در حال حاضر نیز مشغول انجام پروژه‌های متعدد است که از
دشوارترین و مشهورترین آنها می‌توان به برج سلطنت عربستان و برج آذربایجان
اشاره کرد.
مدآنلاین
