پنج سرطان شایع در مردان

پنج سرطان اول که مردان ایرانی با آن مبتلا می شوند،عبارتند از سرطان معده،سرطان مثانه،سرطان پروستات،سرطان کولورکتال وسرطان مری که به تفکیک درمورد هرکدام بحث می کنیم:
سرطان مری:
درسرطان مری،مهم ترین نشانه،اختلال دربلع است،زمانی فرد دربلع غذا کمی مشکل پیدا می کند وعمل بلع دراو همراه با درد است یا هنگام بلع،غذا وارد دستگاه تنفس شده وباعث سرفه می شود می تواند نشانه هایی از بروز سرطان مری باشد.
درصورت عدم توجه به علائم،تومور به حدی می رسد که بلع جامدات وحتی مایعات دچار مشکل می شود وبه تدریج لاغری وعلایم کم خونی نیز بروز پیدا میکند.گاهی قبل از اینکه فرد دچار مشکل در بلع شود،مدفوع تغییر رنگ می دهد یعنی خون ریزی مختصر در مری موجب تغییر رنگ مدفوع وسیاه شدن آن می شود.
البته چون تغییر رنگ مدفوع درسرطان های دیگر دستگاه گوارش نیز دیده می شود،باید محل خون ریزی تشخیص داده شود.سن ابتلا به سرطان های دستگاه گوارش عموما بالای45سالگی است.توصیه می شود افراد درمعرض خطر،کسانی که درخانواده سابقه ابتلا به یکی از سرطانهای دستگاه گوارش دارند باید سالانه آزمایش مدفوع انجام دهند.
سرطان معده:
این بیماری،کشنده ترین وشایع ترین سرطان در مردان است.متاسفانه به دلیل اینکه تومور درمعده فضای رشد دارد وفرد متوجه آن نمی شود سرطان معده بسیار دیر تشخیص داده می شود واغلب کار از کار گذشته است.به همین دلیل 85درصدافراد مبتلا در5سال اول از دست می روند.نکات قابل توجه در افراد مستعد به سرطان معده وافرادی که درخانواده آنها سابقه سرطان دستگاه گوارش وجود دارد:
لاغری:اگر مرد بالای 45سال احساس کرد که درحال لاغر شدن است درحالی که دلیل خاصی برای این لاغری وجود ندارد باید پیگیری کند.یکی از نشانه های سرطان دستگاه گوارش لاغری است.احساس پری وحس ناراحتی وپربودن شکم درقسمت فوقانی آن(اپی گاستر)یکی دیگر از نشانه هایی است که به خصوص بعد از صرف غذا باید به آن توجه کرد.
تغییر رنگ مدفوع:
دراثر خون ریزی های میکروسکوپیک از دستگاه گوارش،مدفوع به رنگ تیره درمی آید ومی تواند از علایم بروز سرطان های دستگاه گوارش باشد.
کم اشتهایی:
کم اشتهایی بی دلیل اگرچه نشانه روشنی برای بروز سرطان معده نیست ولی می تواند یکی از علایمی باشد که باید مورد توجه بیماران قرار بگیرد.
سرطان کولون ورکتوم:
سرطان کولون و رکتوم درواقع دونوع سرطان کاملا متفاوت هستند.ماهیت این دونوع سرطان،میزان بروز ودرنتیجه درمان آنها با هم متفاوت است ولی عوامل خطر آنها چندان تفاوتی با هم ندارند.مهم ترین نشانه این سرطان ،خونریزی(خون درمدفوع)است که می تواند از خون روشن تا خون لخته سیاه باشد.
رنگ خون بستگی به آن دارد که تومور درکجای روده باشد.اگر این تومور درابتدای روده بزرگ وسکوم باشد خون مشاهده شده درمدفوع کاملا تیره است ولی اگر تومور در رکتوم باشد خون مدفوع به رنگ روشن دیده می شود.سرطان کولون در30درصد موارد درزمینه های پولیپ است ولی این پولیپ ها از خوش خیم به بدخیم تغییر ماهیت می دهند.به همین دلیل اگر درسابقه خانواده ای وجود پولیپ محرز شده است،بقیه اعضای خانواده نیز باید از نظر پولیپ مورد بررسی قرار بگیرند واگر تعداد پولیپ ها در روده بزرگ زیادتر از حد معمول است که به آن پلی پوزیس می گویند یا آدم های متعددی دریک خانواده دچار پولیپ هستند،افراد این خانواده درمعرض خطر تلقی می شوند ونیازمند مداخلات جراحی هستند.اگر بخواهیم دوعامل رابه عنوان عوامل خطر دراین سرطان درنظر بگیریم،یکی وجود خون روشن درمدفوع است ودیگری وجود پولیپ دربیمار یا خانواده او.
سرطان مثانه:
از سرطان های دستگاه ادراری تناسلی در مردان ایرانی،سرطان مثانه شیوع بیشتری دارد.البته دردنیا سرطان پروستات بیش از سرطان مثانه شیوع  دارد والگوی سرطان در ایران برعکس الگوی جهانی است.سرطان مثانه چون تومور فضای رشد دارد دیر تشخیص داده می شود.اگر تومور دروسط مثانه تشکیل شود یکی از کلیدهای تشخیصی تغییر رنگ ادرار است.به همین دلیل مردان بالای 40سال هرروز باید رنگ ادرار خود را کنترل کنند ودرصورت تغییر رنگ ماندگار ادرار باید کارهای تشخیصی انجام دهند.درشرایط عادی این سرطان علامت دیگری ندارد مگر اینکه تومور دهانه حالب ها را بگیرد ودرپهلوها ایجاد درد کند.
سرطان پروستات:
از آنجایی که پروستات به طور طبیعی با افزایش سن بزرگ می شود نمی توان بزرگ شدن طبیعی آن را سرطان دانست.به طور عادی حدود 80درصد از مردان بزرگی خوش خیم پروستات را دارند ونمی توان به دلیل بند آمدن ادرار براثر بزرگی پروستات،بگوییم فرد سرطان دارد ولی اگر فردی به طور ناگهانی تغییر در عادت ادرار پیدا کردمثلا به طور ناگهانی دردفع ادرار مشکل پیدا کرد یا یک لخته خون با ادرار دفع کرد این می تواند نشانه مشترکی برای سرطان مثانه وپروستات باشد.از دیگر نشانه های بروز سرطان پروستات می تواند تغییر ناگهانی میل جنسی باشد.خوشبختانه درتشخیص سرطان پروستات تستی وجود دارد که تست تقریبا خوبی است ودرآن آنتی ژنی موسوم به psaکه به طور اختصاصی مربوط به پروستات است اندازه گیری می شود.توصیه به مردان بالای50سال این است که حداقل هر سال یکبار این تست را انجام می دهند.
عوامل خطر ساز سرطان:
عوامل خطرساز در سرطان های شایع را به دودسته گوارشی وادراری تناسلی می توان تقسیم کرد.
نمک:هرنوع رژیم غذایی که دارای نمک فراوان باشد جزو عوامل خطر در این سرطان ها محسوب می شود.
بهداشت دهان ودندان:اگر فردی از نظر وضعیت بهداشت دهان ودندان وضعیت مناسبی ندارد ودارای ضایعات عفونی والتهابی به دلیل عدم رعایت بهداشت دردهان است درمعرض خطر ابتلا به سرطان های دستگاه گوارش است.
مصرف مواد روغنی وچرب:رژیم غذایی پرچرب که تقریبا دربین بیشتر مردم ما مرسوم است یکی از عوامل خطر ابتلا به سرطان های دستگاه گوارش است.درحقیقت از یک سومصرف این مواد درکشور مابسیار بیشتر از استانداردهای معمول وتعیین شده جهانی دراین  است  واز سوی دیگر نوع موادچربی مورد مصرف در کشور ما نیز نامطلوب تر از نقاط دیگر است یعنی میزان اسید چرب ترانس که در همه دنیا سفارش شده که به صفر برسد هنوز در کشور ما درشرایط مطلوب،10درصد است که این موضوع چندان جالب نیست.مصرف مواد روغنی وچربی موجب افزایش وزن می شود که این افزایش وزن ،خود از عوامل خطر سرطان های گوارش ودستگاه ادراری تناسلی است.
مواد نگهدارنده:
موادی مثل نیتروزآمین که در ترکیب نگهدارنده های مواد غذایی از آنها استفاده می شود، سرطان زا هستند.بنابراین تمام مواد غذایی مانده،مخصوصا آنهایی که پروتئین وچربی حیوانی دارند(مثل پیتزا،سوسیس وکالباس)به دلیل وجود مواد نگهدارنده  که از جمله آنها نیتریت ها ونیترزوامین ها هستند،سرطان زا هستند که البته میزان تاثیر سرطان زایی آن بستگی مستقیم به میزان وزمان مصرف این مواد دارد.
فلزات سنگین در آب:
آلودگی به فلزات سنگین که معمولا دراثر فاضلابهای صنعتی ایجاد می شوند درشهرهای بزرگ وارد آب های مصرفی مردم می شوند که طبیعتا اختلالات ژنتیکی ایجاد می کنند وموجب بروز انواع سرطان ها از جمله سرطان های ادراری تناسلی وگوارشی می شوند.
عفونت ها:یکی از عفونت هایی که درسرطان مری بسیار موثر است ویروس ابشتین بار است که از نظر علایم بسیار شبیه ویروس سرما خوردگی است واز طریق دیده بوسی منتقل می گردد.متاسفانه17/5درصد از سرطان های دستگاه گوارش منشاء عفونی دارند.همه ویروس ها وعوامل میکروبی می توانند از دستگاه گوارش وادراری تناسلی ایجاد عفونت ودرپی آن سرطان کنند.بنابراین آموزش در مورد روش های جلوگیری از بروز عفونت ورعایت نکات بهداشتی درپیشگیری از سرطان موثر است.
سیگار ودخانیات:مصرف دخانیات تقریبا بالاترین ومهم ترین فاکتور خطرساز در پنج سرطان شایع در کشور است.دخانیات به طور مستقیم با ایجاد تغییر درژنوم افراد می تواند درآینده سرطان ایجاد کند.