عفونت ادراری: سیستیت «ماه عسل» چیست؟

 عفونت ادراری: علائم، عوامل، روش های پیشگیری و درمان
 
عفونت ادراری چیست؟

به گزارش «تابناک با تو»، حدود نیمی از زنان زمانی در طول زندگی خود دچار عفونت دستگاه ادراری یا UTI (مخفف عبارتUrinary Tract Infection) می شوند. زمانی که دستگاهی که ادرار را به خارج از بدن منتقل میکند، مورد هجوم میکروبها قرار میگیرد، فرد دچار عفونت ادراری می شود. اجزاء دستگاه ادراری عبارت است از کلیه ها، مثانه و لوله هایی که به آنها متصل است. عفونت مثانه شایع بوده و در صورتی که فورا درمان شود، خطر جدی ایجاد نمیکند اما اگر عفونت به کلیه ها گسترش یابد، ممکن است موجب بیماری های جدی شود.


علائم عفونت ادراری: عفونت مثانه
 
بیشتر موارد عفونت ادراری، عفونت مثانه است. علائم آن عبارتند از:

ـ درد یا سوزش در حین دفع ادرار
ـ احساس اضطرار در دفع ادرار به صورت مکرر
ـ درد در پایین شکم
ـ ادراری که بوی بدی می دهد یا تیره رنگ است
ـ برخی افراد ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند


علائم عفونت ادراری: عفونت کلیه

عفونت مثانه در صورتی که درمان نشود می تواند به کلیه ها گسترش پیدا کند. علائم آن عبارتند از:

ـ درد در هر یک از طرفین پایین کمر
ـ تب و لرز
ـ تهوع و استفراغ

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورتی که علائم عفونت دستگاه ادراری را دارید فورا باید به پزشک مراجعه کنید. عفونت مثانه معمولا اورژانسی نیست اما برخی افراد در خطر عوارض جدی آن قرار دارند. این گروه شامل زنان باردار، سالمندان و مردان و نیز افراد مبتلا به دیابت، مشکلات کلیه یا ضعف سیستم ایمنی می شوند.

عفونت ادراری یا بیماری های دیگر؟
 

اگر چه احساس سوزش در حین دفع ادرار یکی از مشخصه های عفونت ادراری است اما ممکن است علامت عفونت قارچی واژن یا برخی بیماری های مقاربتی (STDs) نیز باشد. این بیماریها عبارتند از کلامیدیا، سوزاک و تریکومونیاز. آزمایشهای ساده ای برای تمییز عفونت ادراری از بیماری های مقاربتی وجود دارد. سیستیت بینابینی (Interstitial cystitis) در بسیاری از علائم با عفونت ادراری مشترک است. این وضعیت هم در مردان و هم در زنان می تواند ایجاد شود و پس از عفونت ادراری آغاز می شود. سیستوسکپی می تواند به تشخیص این وضعیت کمک کند. در روش سیستوسکپی، از لوله باریک حاوی یک دوربین کوچک که وارد مثانه می شود، برای مشاهده داخل مثانه و مجاری استفاده میگردد.

سیستیت ماه عسل

عفونت ادراری از جمله مواردی است که می تواند ماه عسلتان را خراب کند اما این وضعیت به قدری شایع است که به آن سیستیت ماه عسل (Honeymoon Cystitis) گفته می شود. علت آن فعالیت جنسی است که می تواند باکتری ها را وارد مجرای ادرار کند. البته این مشکل به ماه عسل محدود نمی شود. برخی از زنان تقریبا هر بار که رابطه جنسی دارند، به عفونت مثانه مبتلا می شوند. زنانی که از تقویم کنترل بارداری استفاده می کنند، بیشتر در معرض این خطر هستند.

عفونت ادراری نهفته

 
گهگاهی عفونت ادراری بدون علائم کلاسیک اتفاق می افتد. فرد ممکن است اصلا هیچ علامتی نداشته باشد. با این حال آزمایش ادرار وجود باکتری ها را نشان می دهد. این وضعیت به عنوان باکتریوری بدون علائم شناخته می شود. در بسیاری موارد هیچ درمانی برای آن لازم نیست اما زنان باردار، برخی از کودکان و افرادی که پیوند کلیه داشته اند باید تحت درمان قرار بگیرند تا از عفونت کلیه جلوگیری شود.

عوارض عفونت ادراری
 
خطر اصلی عدم درمان عفونت ادراری این است که عفونت از طریق مثانه به یک یا هر دو کلیه گسترش پیدا کند. وقتی باکتری ها به کلیه هجوم میبرند، آسیبهایی به آن وارد می کنند که عملکرد کلیه را برای همیشه دچار اشکال میکند. در افرادی که پیش از این مشکلات کلیه دارند، این امر خطر نارسایی کلیه را افزایش می دهد. همچنین احتمال کمی نیز وجود دارد که عفونت وارد جریان خون شده و به اعضای دیگر بدن گسترش یابد.

عفونت ادراری چگونه شروع می شود؟
 
انواع زیادی از باکتری ها در روده ها و ناحیه تناسلی زندگی می کنند، اما این امر در مورد دستگاه ادراری صادق نیست. در واقع ادرار استریل است بنابراین وقتی باکتری های بدنامی مانند ای. کولای در دستگاه ادراری وارد می شوند، می توانند موجب عفونت ادراری شوند. معمولا باکتری ها از مجاری ادرار به مثانه حرکت می کنند و در آنجا عفونت باقی می ماند. زنان بیشتر از مردان مستعد عفونت ادراری هستند که احتمالا علت آن مسیر کوتاهتر مجرای ادرار است.

چه عواملی خطر عفونت ادراری را افزایش می دهند؟

عفونت ادراری در زنانی که فعالیت جنسی دارند شایعتر است. فاکتورهای دیگری که خطر آن را زیاد می کنند عبارتند از:

ـ عدم مصرف مایعات کافی
ـ استفاده مکرر از وان
ـ نگه داشتن زیاد ادرار در مثانه
ـ سنگ کلیه

عفونت دستگاه ادراری در مردان

مردان خیلی کمتر از زنان در خطر عفونت ادراری قرار دارند و وقتی به آن مبتلا شوند، اغلب عامل آن مربوط به وضعیت پزشکی دیگری مانند سنگ کلیه یا بزرگی پروستات است.

تشخیص عفونت ادراری

اولین قدم در تشخیص عفونت ادراری معمولا آزمایش ساده ادرار به نام آنالیز ادرار (urinalysis) است. در این آزمایش در نمونه ادرار، وجود باکتری ها و همچنین تعداد غیر طبیعی سلولهای قرمز و سفید خون بررسی می شود. نوار کاغذی (dipstick) سریعا نتیجه را مشخص میکند. همچنین ممکن است پزشک نمونه ادرار را به آزمایشگاه برای کشت بفرستد تا نوع باکتری مشخص شود. کیت تست خانگی می تواند به شناسایی عفونت ادراری کمک کند اما دقت بالایی ندارد. برای بررسی علائم حتما به پزشک مراجعه کنید.

درمان عفونت ادراری

تجویز آنتی بیوتیکها تقریبا همیشه برای درمان عفونت ادراری لازم است. پزشک ممکن است توصیه کند مقدار زیادی مایعات بنوشید و مثانه خود را مرتب خالی کنید تا باکتری ها فرصت تجمع پیدا نکنند. عفونت کلیه نیز اغلب با آنتی بیوتیکهای خوراکی درمان می شود اما در موارد شدید ممکن است نیاز به مراقبتهای بیمارستانی از جمله یک دوره تزریق درون رگی آنتی بیوتیک وجود داشته باشد.

درمان عفونت ادراری مکرر

برخی از زنان مستعد عفونت ادراری مکرر هستند. اگر در سال سه مرتبه یا بیشتر دچار عفونت ادراری میشوید با پزشک درباره چگونگی پیشگیری یا به حداقل رساندن عفونت صحبت کنید. گزینه های پیش روی شما احتمالا عبارتند از:

ـ مصرف دوز کم آنتی بیوتیک در بلند مدت
ـ مصرف یک دوز آنتی بیوتیک پس از رابطه جنسی
ـ مصرف فوری آنتی بیوتیک به صورت خود درمانی هنگام مشاهده علائم

عفونت ادراری و دیابت

 
افرادی که به دیابت مبتلا هستند، در مقابل عفونت ادراری به چند دلیل آسیب پذیر هستند. اول این که دستگاه ایمنی شان ضعیفتر شده است. دوم قند خون بالا که می تواند وارد ادرار شده و منجر به رشد باکتری ها شود. همچنین آسیب عصبی مربوط به دیابت می تواند مانع تخلیه کامل مثانه شود. افرادی که دیابت دارند باید به محض تجربه علائم عفونت ادراری، به پزشک مراجعه کنند.

عفونت ادراری و بارداری

در دوران بارداری چند فاکتور خطر عفونت ادراری و به ویژه عفونت کلیه را افزایش می دهد. تغییرات هورمونی موجب تغییراتی در دستگاه ادراری می شوند. رحم ممکن است به مثانه، مجاری ادرار یا هر دو فشار وارد کرده و حرکت ادرار از کلیه ها به مثانه و خارج از بدن را با مشکل مواجه کند. عفونت ادراری درمان نشده می تواند در زایمان زود رس نقش داشته باشد بنابراین در صورتی که به عفونت ادراری شک دارید، به پزشک مراجعه کنید.

عفونت ادراری و یائسگی

استروژن تاثیر محافظت کننده در دستگاه ادراری دارد اما سطح این هورمون در دوران یائسگی تا سطح قابل توجهی افت میکند. میزان کم استروژن می تواند تکثیر باکتری ها در واژن یا رحم را آسانتر کند. به همین علت زنان پس از یائسگی یبشتر مستعد عفونت ادراری می شوند.
 
عفونت ادراری و بستری

بستری شدن در بیمارستان به ویژه در صورتی که نیاز با کاتتر (سوند) داشته باشید، شما را در خطر عفونت ادراری قرار می دهد. کاتتر لوله باریکی است که وارد مجرای ادرار می شود تا ادرار را از بدن به خارج از بدن منتقل کند. باکتری ها می توانند از طریق کاتتر وارد بدن شده و به مثانه برسند. این مسئله در مورد سالمندانی که نیاز به بستری شدنهای طولانی مدت دارند یا افرادی که مدت زیادی در موسسه های مراقبتی زندگی می کنند، شایع تر است.

عفونت ادراری در سالمندان

عفونت ادراری از جمله شایعترین عفونتها در سالمندان است اما علائم آن ممکن است الگوی کلاسیک عفونت ادراری را نداشته باشند. بی قراری، آسفتگی و تغییرات رفتاری دیگر، ممکن است تنها علامت عفونت ادراری در مردان و زنان سالمند باشد. این گروه سنی بیشتر در معرض عوارض ناشی از عفونت ادراری قرار دارند.

عفونت ادراری در نوزادان  

نوزادان و کودکان کم سن گاهی به عفونت ادراری مبتلا می شوند اما نمی توانند احساس خود را به شما بگویند. برخی از علائمی که باید در کودکان توجه کنید عبارتند از:

ـ تب بدون علت
ـ بوی عجیب ادرار
ـ اشتهای ضعیف یا استفراغ
ـ رفتار بهانه گیری

درمان سریع عفونت ادراری در کودکان برای پیشگیری از آسیب کلیه، حیاتی است. تعویض فوری پوشک کثیف کودک می تواند به پیشگیری از عفونت مثانه کمک کند. هر بار که پوشک کودک را عوض میکنید، از جلو به پشت کودک را تمیز کنید.

عفونت ادراری در کودکان

 
حدود یک درصد از پسران و سه درصد از دختران تا 11 سالگی دچار عفونت ادراری می شوند. از جمله این کودکان، افرادی هستند که دائما توالت رفتن را به تاخیر می اندازند. عضلات آنها ممکن است بعدا به اندازه کافی شل نشود که مثانه کامل تخلیه شود و باکتری ها از آن خارج شوند. توالت رفتن مرتب و نوشیدن آب زیاد می تواند در این زمینه به کودکان کمک کند. شمار کمی از کودکان مشکل ساختاری دارند که جریان ادرار مسدود شده یا امکان بازگشت ادرار از مثانه به کلیه وجود دارد که این امر موجب عفونت مزمن کلیه و در نهایت آسیب کلیه می شود.

عفونت ادراری یا مشکل آموزش توالت رفتن 


در دوره آموزش توالت رفتن به کودکان، ممکن است اشکالاتی پیش بیاید. حتی کودکانی که به خوبی یاد گرفته اند دستشویی بروند، ممکن است گاهی اوقات پسرفت داشته باشند. برخی کودکان نیز ممکن است هنگام استفاده از توالت، جیغ بکشند یا گریه کنند تا به این فرایند اعتراض کنند. معمولا اینها علائم عفونت ادراری نیستند.

پیشگیری از عفونت ادراری

در اینجا چند راهکار برای کاهش خطر عفونت ادراری ارائه شده است:

ـ مقدار زیادی آب بنوشید
ـ پیش و پس از رابطه جنسی، به توالت بروید
ـ پس از دفع، خود را از جلو به عقب تمیز کنید
ـ از اسپریهای بهداشتی زنانه استفاده نکنید  
ـ به جای استفاده از وان، دوش بگیرید

کرنبری

برخی مطالعات نشان داده اند که کرنبری می تواند از عفونت ادراری پیشگیری کند اما عفونت را درمان نمی کند و در زنان جوان و میانسال موثرتر است. کرنبری حاوی موادی است که از چسبیدن باکتری ای. کولای به دیواره های مثانه جلوگیری میکند. اگر طعم آن را دوست ندارید، میتوانید از کپسول یا قرص کرنبری استفاده کنید. افرادی که سابقه سنگ کلیه دارند، ابتدا با پزشک مشورت کنند.

منبع: webmd
زینب رهامی