از دی‌ماه سال گذشته آمار چک‌های برگشتی در میان آمارهای گزارش‌های ماهانه بانک مرکزی حذف شد و آخرین گزارش، به آذرماه سال گذشته برمی‌گردد. این آمار از روند رو به رشد چک‌های برگشتی خبر می‌داد؛ به طوری که در آذرماه ۵۴۶ هزار برگ سند به مبلغی حدود ۷.۸ هزار میلیارد تومان در اتاق پایاپای اسناد بانکی برگشت داده شد. آمار چک‌های برگشتی در آذرماه ۹۳ نسبت به آذرماه سال ۹۲ از نظر تعداد ۲۵.۸ درصد و از جهت مبلغ ۷۲.۴ درصد افزایش را نشان می‌داد.
بنا به آخرین گزارش بانک مرکزی در آذرماه سال گذشته، در ۹ ماهه اول سال ۹۳ حدود ۴.۵ میلیون برگ سند به مبلغی معادل ۴۹.۸ هزار میلیارد تومان در اتاق پایاپای اسناد بانکی تهران برگشت داده شد. در این دوره، متوسط شاخص‌های تعداد و مبلغ اسناد برگشت داده شده نسبت به دوره مشابه سال ۹۲ به ترتیب ۲۰.۴ درصد و ۳۵.۱ درصد افزایش داشته است.
در همین رابطه، علی‌رضا مقتدایی، مدیرکل آمارهای اقتصادی بانک مرکزی در اردیبهشت‌ماه در گفت‌وگو با «افکارخبر»، دلیل عدم اعلام آمار چک‌های برگشتی را سامانه چکاوک دانسته و گفته بود «به محض این‌که سامانه چکاوک بتواند کار گزارش‌دهی خود را به اتمام برساند، آمار چک‌های برگشتی را اعلام خواهیم کرد.»
محمود احمدی، دبیرکل بانک مرکزی نیز شهریورماه امسال درباره طرح چکاوک توضیح داده بود که «سامانه چکاوک تا پايان سال ۹۳ در ۲۷ استان راه‌اندازي شد و این سامانه ۵ خرداد ۹۴ در کل کشور مورد بهره‌برداري قرار گرفت. در فاز دوم اين طرح صدور دسته چک يکپارچه و استاندارد در دستور کار است و در فاز سوم چک‌هاي درون بانکي نيز از بستر اين سامانه پردازش خواهد شد.»
وی در خصوص تعداد چک‌های واگذار شده در سامانه چکاوک از ابتدای راه اندازی گفته بود که «در سامانه چکاوک طي روزهاي عادي به طور متوسط ۲۸۰ هزار چک به مبلغ ۵۴ هزار ميليارد ريال و در روزهاي سر رسيد به‌طور متوسط یک ميليون چک به مبلغ ۷۰ هزار ميليارد ريال پردازش مي‌شود.»
احمدی همچنین در بیست و یکم شهریورماه در گفت‌وگو با یکی از خبرگزاری، در عین حال که آماری از میزان چک‌های برگشتی بعد از اجرای چکاوک اعلام نکرد، اما گفت که «به طور قطع بنا به دلایلی آمار بالاتر از قبل از اجرای این طرح است.»
به گفته وی، «به طور طبیعی بنا بر شرایطی در مرحله اول اجرای طرح چکاوک آمار چک‌های برگشتی بیشتر خواهد شد؛ این در حالی است که طی چهار سال میزان چک‌های برگشتی به ۲۲.۷ میلیون قطعه نیز رسیده بود.»
به‌هرحال در حال حاضر ۹ ماه است که اقتصاد ایران بدون آمار چک‌های برگشتی سپری می‌کند؛ آماری که در شاید در اختیار دولت باشد، اما فعلا از انتشار آن خودداری می‌کند. اما به طور قطع این آمار، گویای وضعیت اقتصاد کشور خواهد بود و مشخص می‌کند رکود در کشور تعمیق شده است یا این‌که اقتصاد کشور در مسیر خروج از رکود قرار دارد!
به عبارتی، شاخص مربوط به چک‌های برگشتی و مبادله‌شده یکی از شاخص‌هایی است که کارشناسان را در تحلیل وضعیت اقتصادی کمک می‌کند و حالا با حذف این شاخص، امکان رصد وضعیت اقتصادی و رکود کشور به‌سختی امکان‌پذیر می‌شود.
افکار خبر
