پاییز به‌دلیل تغییر ناگهانی دمای هوا و رطوبت، بیماری‌های خاصی را همراه خود می‌آورد؛ بیماری‌هایی که گاهی به اندازه آنفلوانزا و سرماخوردگی شایع می‌شوند و گاهی به اندازه حساسیت، دردسرساز.
با دکتر آزاده محبی، پزشک عمومی درباره بیماری‌های رایج این فصل صحبت کردیم و راه‌های پیشگیری و درمانشان را پرسیدیم.
پوست خشک مثل برگ‌ها
با سردتر شدن هوا، پوست‌تان هم به محافظت بیشتری احتیاج دارد. پوست به‌عنوان خارجی‌ترین لایه بدن در معرض آسیب‌های زیادی است که یکی از آنها خشکی فصلی است. خشکی پوست فقط ظاهر پوست‌تان را خراب نمی‌کند بلکه آن را در معرض زخم شدن، ترک، عفونت و چروک افتادن قرار می‌دهد.
چاره چیست؟
در فصل پاییز سعی کنید پوست‌تان را همیشه مرطوب نگه دارید. از کرم‌هایی با رطوبت بالا استفاده کنید و بعد از هر بار شست‌وشوی دست و صورت، کرم را تمدید کنید.
بعد از حمام بدنتان را با لوسیون‌های بدن مرطوب کنید تا پوست‌تان سالم‌تر و شاداب‌تر بماند.
دست‌هایتان را بیش از حد نشویید و در فصول سرد سال، از مایع دستشویی حاوی کرم نرم‌کننده استفاده کنید.
به جای صابون، با شامپو بدن استحمام کنید. این شامپوها در عین چربی‌زدایی، پوست‌تان را یکنواخت و مرطوب نگه می‌دارند.
از کیسه و لیف حمام استفاده نکنید و به جای آن با یک پارچه نرم بدن خود را بشویید.
افرادی که حساسیت تنفسی دارند، مستعد حساسیت پوستی و اگزمای پاییزی هستند. پوست این افراد در فصل سرما سرخ شده و دچار خارش می‌شود. اگر جزو این افراد هستید تا حد ممکن تماس پوست‌تان را با هوای آزاد کم کرده و از کرم‌های درمانی استفاده کنید.
حتی در پاییز و زمستان هم نباید ضدآفتاب را کنار بگذارید. درست است که تابش نور در این فصل‌ها مستقیم نیست اما اشعه مضر خورشید همچنان وجود دارد و باید از آن دوری کنید.
فصلی برای افسرده شدن
پاییز فصل افسرده شدن است. این افسردگی نه به‌خاطر فشارهای زندگی است و نه ربطی به سرشلوغی‌های نیمه دوم سال دارد. کوتاه شدن روزها و کاهش تابش نور خورشید باعث می‌شود خیلی از افراد احساس رخوت، غمگینی و افسردگی کنند، دست و دلشان به کاری نرود، بیشتر بخورند و بیشتر بخوابند یا برنامه خوابشان به هم بخورد. احساس خستگی مفرط، دلزدگی از فعالیت‌هایی که قبلا برایشان لذتبخش بود و تمایل به خانه‌نشینی هم از دیگر علائم افسردگی پاییزی است. کاهش نور خورشید باعث می‌شود هورمون ملاتونین بیشتر در بدن تولید شده و خواب آلودگی و خستگی بیشتری را احساس کنید. فکر نکنید که افسردگی پاییزی یک بیماری لوکس یا توهمی از یک بیماری است. این اختلال در دنیا به رسمیت شناخته شده و یک مشکل واقعی است که برای درمان آن باید به روانپزشک مراجعه کنید. افسردگی فصلی در زنان بیشتر از مردان به چشم می‌خورد و برخی افراد، به لحاظ ژنتیک بیشتر مستعد ابتلا به این اختلال هستند.
چاره چیست؟
در قدم اول، سعی کنید نور درمانی کنید؛ یعنی در ساعاتی از روز، مثلا ظهرها که آفتاب بیشتر است بیرون بروید و پیاده‌روی کنید. پرده‌های خانه را کنار بزنید و بیشتر از نور طبیعی استفاده کنید. همچنین منابع نور خانه را قوی‌تر کرده و لامپ‌های زرد را جایگزین لامپ‌های مهتابی کنید. در قدم بعدی، اگردچار افسردگی بیشتر شدید با یک روانپزشک مشورت کنید تا درصورت لزوم برای شما داروهایی تجویز کند که هورمون‌های بدنتان را تنظیم کند.
دردسرهای قلبی در پاییز
یکی از بیماری‌هایی که در پاییز ایجاد می‌شود یا شدت می‌گیرد، نارسایی قلبی است؛ اختلالی خطرناک که باز هم به‌دلیل کاهش ناگهانی دمای هوا و تغییرات فصلی ایجاد می‌شود. نارسایی قلبی پاییزی، به زبان ساده، یعنی فشاروارد شدن به قلب؛ چرا که قلب سعی می‌کند بدن را با تغییرات محیطی نظیر کاهش دما و تغییرات فشار هوا منطبق کرده و تنفس و خونرسانی را بهتر انجام دهد اما این تلاش مضاعف قلب در برخی افراد که مستعد بیماری هستند یا بیماری‌های قلبی- عروقی و تنفسی دارند، می‌تواند به قیمت نارسایی قلبی تمام شود.
چاره چیست؟
اگر بیماری قلبی دارید، داروهایتان را منظم استفاده کرده و درصورت بروز هر تغییری در تنفس، تپش قلب و حالات عمومی‌تان به پزشک مراجعه کنید.
پیاده‌روی روزانه و قدم زدن در هوای آزاد به جلوگیری از نارسایی قلبی کمک می‌کند. هر روز حدود ۳۰ تا ۴۰ دقیقه در هوای آزاد باشید و پیاده‌روی کنید.
در شرایط اضطراری مثل سکته خفیف، فوری به اورژانس زنگ بزنید.
در سرما چاق می‌شوید!
بله درست خواندید! سرما باعث می‌شود بدن شما شروع به ذخیره‌کردن چربی کند تا در زمان نیاز با سوزاندن آنها بدنتان را گرم نگه دارد. بنابراین خیلی طبیعی است که در فصول سرد سال اضافه وزن پیدا کنید. از سوی دیگر، بخشی از آب بدن شما که در تابستان با گرمای هوا به‌صورت عرق از بدنتان خارج می‌شد، حفظ شده و باعث بالاتر رفتن عقربه ترازوی خانگی‌تان می‌شود. پس در پاییز، کمتر بخورید و سالم‌خوری را فراموش نکنید.
چاره چیست؟
تغذیه سالم داشته باشید و وزنتان را کنترل کنید.
از سبزیجات و مواد غذایی با کالری منفی بیشتر استفاده کنید. برخی از این مواد عبارتند از: کرفس، پرتقال، نارنگی، گریپ‌فروت، هویج، کاهو، گوجه فرنگی، خیار، گل‌کلم، سیب، فلفل تند و کدو سبز.
پاییز یعنی فصل عطسه
در پاییز نیمی از مردم به‌خاطر سرماخوردگی عطسه می‌کنند و نیمی دیگر به‌خاطر حساسیت! با این حساب بی‌ربط نیست اگر پاییز را فصل عطسه بدانیم. حساسیت پاییزی از آن دردهای بی‌درمانی است که نفس کشیدن و لذت بردن از خنکای مطبوع فصل را مشکل می‌کند و البته دلیل آن هم شناخته شده نیست. مهم‌ترین علتی که برای حساسیت پاییزی عنوان می‌شود، رشد کپک‌ها و قارچ‌ها در اثر افزایش رطوبت و باران است که با وزش باد پاییزی گرده‌های آنها در هوا پخش می‌شود و در مجاری تنفسی ما جای می‌گیرد. با این حساب، هر قدر بارندگی بیشتر باشد، عطسه‌های آلرژیک هم بیشتر می‌شود. درباره آنفلوانزا و سرماخوردگی هم باز بارش باران، وزش بادهای تند و کاهش دمای هوا متهم هستند و هر قدر سیستم ایمنی بدن شما ضعیف‌تر باشد، احتمال ابتلایتان به یک سرماخوردگی عفونی بیشتر است.
چاره چیست؟
برای مقابله با حساسیت فصلی راهی جز مدارا، مصرف قرص‌های ضدحساسیت مثل آنتی هیستامین، لوراتادین، تلفاست، سیتریزین، زادتین و... ( البته با تجویز پزشک) و شست‌وشوی مداوم مجاری تنفسی‌تان ندارید. در شرایط حساسیت از ماسک استفاده و سعی کنید زیاد در معرض هوای آزاد نباشید. برای پیشگیری از ابتلا به سرماخوردگی هم پوشیدن لباس‌های گرم، مصرف بیشتر سبزیجات و میوه‌ها و مراعات فاصله با افراد بیمار توصیه می‌شود. اما اگر سرما خوردید، جز مصرف داروهایی که پزشکتان تجویز می‌کند، درمان‌های گیاهی و خانگی را هم از یاد نبرید. برای درمان سرماخوردگی در خانه این موارد را از یاد نبرید:
صورت‌تان را بخور گرم دهید. بخور دادن، به شما کمک می‌کند تا گرفتگی بینی و گلودردتان را تسکین دهید.
در درمان سرماخوردگی ویتامین c حرف اول را می‌زند. این ویتامین علاوه بر کوتاه کردن دوره بیماری، شدت سرفه و عطسه را هم کم می‌کند، بنابراین مرکبات زیاد بخورید.
سوپ زیاد بخورید. خوردن غذاهای مایع به‌خصوص اگر از سبزیجات تازه در آنها استفاده شده باشد، به خروج ویروس از بدن شما و تقویت سیستم ایمنی‌تان کمک می‌کند.
خوب استراحت کنید و دور سیگار و دود و دم، نوشیدنی‌های کافئین‌دار و مواد غذایی چرب و سنگین را خط بکشید.
بند آوردن خونریزی بینی
پشت میز کارتان نشسته‌اید که ناگهان درصورت‌تان احساس گرمی و خیسی می‌کنید و بعد، یک قطره خون روی دفتر کارتان می‌چکد. به همین سادگی شما دچار یک مشکل شایع اما جدی شده‌اید: خون دماغ! خون دماغ شدن گاهی از مشکلات جدی‌ای حکایت می‌کند که باید حتما درصورت تکرار آن به پزشک مراجعه کنید اما در مواجهه با آن باید:
1- بالای بینی را با شست و انگشت اشاره فشار دهید و چند دقیقه به همین صورت نگه دارید. اگر این کار مؤثر واقع نشد، دهان را ببندید و هوا را تا حد امکان با فشار در بینی خود بدمید. 2- یک پارچه سرد و نمناک را پشت گردن قرار دهید. این کار باعث کشیدگی رگ‌ها می‌شود و خون را بند می‌آورد. 3- اگر در کوه به‌دلیل تفاوت ارتفاع و فشار هوا خون دماغ شدید، با کف دست و به‌صورت کوتاه 2بار به پیشانی ضربه بزنید.
نوشیدن یک فنجان آرامش
میانه هر روز، وقتی فشار کار و استرس‌های روزمره خســته‌تان می‌کنــد، نوشیدن یک فنجان دمنوش گیاهی می‌تواند تأثیر معجزه‌آسایی در آرامش پیداکردنتان داشته باشد. این دمنوش‌ها را تهیه کنید و لذت ببرید:
گل گاوزبان و سنبل‌الطیب:
این ترکیب، نه‌تنها آرامبخش است، بلکه گرفتگی عضلات‌تان را از بین می‌برد، فشار خونتان را پایین آورده و اگر مشکل سنگ‌کلیه داشته باشید آن را برطرف می‌کند.
به‌لیمو:
به‌لیمو ضد‌میگرن و سردرد است، فشار خونتان را پایین آورده و سرماخوردگی‌تان را درمان می‌کند.
زعفران:
زعفران اگرچه گران‌قیمت است اما چند پر ناقابل از این گیاه می‌تواند دمنوشی برایتان بسازد که مفرح، نشاط‌آور و آرامبخش است.
بادرنجبویه:
این گیاه هم خاصیت آرامبخشی، خونسازی و رفع گرفتگی عضلات دارد و خوردن دمنوش آن شما را سرحال می‌کند و خستگی را از تن‌تان بیرون می‌آورد.
منبع: پارس
