امروز چهارشنبه ۲۵ ذی قعده روز دحوالارض مصادف با بنای کعبه معظمه؛ ولادت حضرت ابراهیم و عیسی بن مریم و همچنین حرکت پیامبر صل الله علیه وآله از مدینه برای حجه الوداع است.
بنای کعبه معظمه توسط حضرت آدم علیه السلام
بنا به فرموده خداوند متعال در قرآن کریم، نخستین خانه‌ای که در روی زمین برای عبادت پروردگار منان بنا گردید، کعبه معظمه بود [اِنَّ اَوَّلَ بَیْتٍ وُضِعَ لِلنّاسِ لَلَّذی بِبَکَّهَ مُبارَکاً وَ هُدًی لِلْعالَمینَ. ( آل عمران / آیه ۹۶) نخستین خانه‌ای که برای مردم (و نیایش خداوند) قرار داده شد، همان است که در سرزمین مکه است، که پربرکت و مایه هدایت جهانیان است.]
امیرمومنان علی بن أبی طالب علیه السلام فرمود: أنّ أوّل شیئ نزل من السّماءِ إلی الأرض لهو البیت الذی بِمکّه، انزله الله یاقوة حمرا …
یعنی: نخستین چیزی که از آسمان به زمین فرود آمد، همان خانه [مقدسی] است که در مکه است. خداوند سبحان، آن را به صورت یاقوت سرخ نازل فرمود…
هم چنین آن حضرت در نهج البلاغه، در این باره فرمود: الا ترون ان الله سبحانه، اختبر الاولین من لدن آدم صلوات الله علیه الی الآخرین من هذا العالم باحجار لا تضر و لا تنفع، و لا تبصر و لا تسمع، فجعل‌ها بیته الحرام الذی جعله الله للناس قیاما … (هج البلاغه، خطبه ۲۳۴ (خطبه قاصعه)، فراز ۲۸)
آیا نمی‌بینید که خداوند سبحان، پیشینیان را از زمان حضرت آدم علیه السلام تا آخرین نفر از این جهان، آزمایش نموده است به سنگ‌هایی [که کعبه معظمه از آن بنا شده است و] نه زیان دارد و نه سود می‌بخشد و نه می‌بیند و نه می‌شنود، پس آن سنگ‌ها را بیت الحرام خود قرار داد و آن را خانه‌ای برای [عبادت و پرستش] بندگان بر پا داشت.
به هر روی، این خانه مقدس و مبارک، از زمان حضرت آدم تا کنون محل عبادت موحدان و تقوا پیشه گان بوده است و توسط حضرت آدم علیه السلام و با دستیاری جبرئیل بنا گردید.
بنا به نقل شیخ عباس قمی (ره)، تاریخ بنای کعبه معظمه از سوی حضرت آدم مصادف با ۲۵ ذی قعده بوده است. (۴)
ولادت حضرت ابراهیم و حضرت عیسی بن مریم علیهما السلام
بنا به روایتی از امام علی بن موسی الرضا علیه السلام، در شب بیست و پنجم ذی قعده، دو پیامبر بزرگ الهی، یعنی حضرت ابراهیم خلیل الرحمن و حضرت عیسی بن مریم دیده به جهان گشودند.
البته درباره تولد حضرت ابراهیم علیه السلام روایت دیگری نیز نقل شده است.
حضرت ابراهیم در عصر دیکتاتوری نمرود بن کنعان، در سرزمین «بابِل» متولد گردید و با این حاکم ستمگر و بت پرستی مردم نادان، به مبارزه همه جانبه برخاست و صد‌ها سال بعد، در سرزمین فلسطین، حضرت عیسی علیه السلام از مادری باکره و شوهر ندیده، بنام حضرت مریم بنت عمران (س)، پا به عرصه گیتی نهاد و به اصلاح و ارشاد یهودیان گمراه و ستمگر شام و فلسطین پرداخت.
حرکت پیامبر از مدینه برای حجه الوداع - سال دهم هجری قمری
پیامبر اکرم صل الله علیه وآله از آغاز ذی قعده سال دهم قمری به تمام مناطق مسلمان نشین و طوائف و قبائل مسلمان عربستان خبر داد که وی در این ماه به مکه معظمه خواهد رفت و مراسم عمره و حج را به جای خواهد آورد و هر کسی مایل است، وی را همراهی کند، زاد و توشه خویش برگیرد و به سوی مکه معظمه حرکت نماید.
امام علی بن ابی طالب علیه السلام در این ایام، از سوی پیامبر اکرم در سرزمین «یمن» به سر می‌برد و علاوه بر دعوت و تبلیغ اسلامی، با دشمنان اسلام در آن دیار مبارزه می‌کرد، پیکی به وی از سوی پیامبر رسید، که او نیز به سوی مکه معظمه حرکت نماید.
امام به محض دریافت نامه پیامبر به همراه یاران خویش عازم مکه شد.
پیامبر خدا صل الله علیه وآله پس از فراهم آوری تدارکات سفر و امکانات لازم، به همراه دختر گرامی‌اش حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها و همسران خود، در ۲۵ ذی قعده و به قولی در ۲۶ این ماه، از مدینه خارج شد. در این سفر روحانی و به یاد ماندنی، در حدود یکصد و چهار هزار و یا یکصد و بیست و چهار هزار نفر از مسلمانان شرکت نمودند.
حضرت علی علیه السلام نیز که به همراه یاران خویش به سوی مکه عازم شده بود، یکی از یارانش را جانشین خویش در سپاه تحت فرمانش گذاشت و زود‌تر از آنان، به سوی مکه حرکت کرد. بدین جهت، چند روز زود‌تر از یارانش به پیامبر ملحق شد.
آن بزرگوار در نزدیکی‌های شهر مکه معظمه، به پیامبر و سایر مسلمانان رسید و پیامبر با دیدن وی بسیار خرسند و خوشحال شد.
این سفر، چون آخرین سفر رسول خدا صل الله علیه وآله به مکه معظمه، جهت انجام مراسم حج بود، به «حجه الوداع» شهرت یافت.
پیامبر در بازگشت از همین سفر زیارتی، در مکانی به نام «غدیر» حضرت علی علیه السلام را به عنوان جانشین خویش معرفی کرد.
شبستان
