تیمی از پژوهشگران بین‌المللی با آنالیز هسته رسوبات ته‌نشین‌شده در دریاچه‌های کشور شیلی دریافته‌اند که زلزله‌های بزرگ از الگو و ریتم ثابتی پیروی می‌کنند و معمولا در بازه‌های زمانی مشخصی رخ می‌دهند.
به گفته پژوهشگران، در این مطالعات زمین‌لرزه‌های کوچک‌تر نیز مدنظر قرار گرفته‌اند و مشخص شده است که زمین‌لرزه‌های کوچک هر چه در فاصله کمتری از سطح زمین رخ دهند، الگوی تصادفی‌تر و نامنظم‌تری دارند.
«جاسپر مورنات» (Jasper Moernaut) استادیار دانشگاه اینسبروک اتریش در این رابطه گفت: «سال ۱۹۶۰ (۱۳۳۹) بخش‌هایی از جنوب و مرکز کشور شیلی با عظیم‌ترین زلزله ثبت‌شده در تاریخ که شدت آن از قدر ۹٫۵ بود، لرزید. در پی این زلزله، سونامی شدیدی رخ داد که علاوه بر ویران کردن سواحل شیلی، کل اقیانوس آرام را پیمود و بیش از ۲۰۰ نفر را در ژاپن به کام مرگ فرستاد؛ بنابراین دانستن و فهم این موضوع که زلزله‌های ویرانگر و بزرگ در چه زمانی و چه محلی رخ می‌دهند، موضوعی حیاتی و بسیار مهم برای جامعه علمی زمین‌شناسی است و می‌تواند جان بسیاری از انسان‌ها را نجات دهد.»
به گفته دانشمندان، وقوع زلزله‌ای سهمگین و قدرتمند نیازمند انرژی زیادی است که باید در طول قرن‌ها انباشته شود؛ اما بسیاری از مدارک تاریخی و مستندات علم زلزله‌شناسی به‌اندازه کافی قدیمی نیستند که برای مطالعه الگوی تکرار زلزله‌های بزرگ مورد استناد و استفاده قرار گیرند.
اما پژوهشگران با آنالیز و تجزیه‌وتحلیل رسوبات کف دو دریاچه در کشور شیلی توانستند به مدارک لازم دست پیدا کنند. آن‌ها دریافتند که هر زمین‌لرزه بزرگ موجب رانش بستر زیر دریاچه‌ها و دست‌نخورده باقی ماندن لایه‌های رسوبی در این مناطق می‌شود. آن‌ها با نمونه‌برداری از لایه‌های رسوبات بستر دریاچه‌ها تا عمق ۸متری به این نتیجه رسیدند که در این منطقه هر ۵هزار سال یک‌بار زلزله‌های بزرگی رخ می‌دهد. به این ترتیب آن‌ها توانستند وقوع ۳۵ زلزله بزرگ را با شدت حداقلی ۷٫۷ شناسایی و بررسی کنند.
در این بررسی‌ها همچنین مشخص شد که زلزله‌های بزرگی مانند زلزله سال ۱۹۶۰ (۱۳۳۹)، هر ۲۹۲ سال یک‌بار تکرار شده و بنابراین، خطر وقوع زلزله‌ای با این شدت طی ۵۰ تا ۱۰۰ سال آینده بسیار کم است. پژوهشگران همچنین دریافتند که زلزله‌هایی با شدت ۸ نیز در بازه زمانی ۱۳۹ سال یک‌بار تکرار می‌شود و احتمال رخ دادن چنین زلزله‌ای در منطقه موردنظر طی ۵۰ سال آینده، حدود ۲۹٫۵ درصد است. این الگو تقریبا در مورد تمامی زلزله‌ها صدق می‌کند و به این ترتیب با مطالعه نحوه تکرار و رخ دادن زلزله‌ها در مناطق مختلف جهان، می‌توان به احتمال بروز زلزله بعدی در بازه زمانی مشخص پی برد.
شرح کامل این پژوهش و یافته‌های به‌دست‌آمده از آن در آخرین شماره «مجله تخصصی زمین و علوم سیاره‌ای» (Earth and Planetary Science Letters) منتشر شده و در اختیار پژوهشگران قرار گرفته است.
سینا پرس
