به گزارش «تابناک باتو»؛ هرچند نخستین پرواز بشر با هواپیما در سال ۱۹۰۳ توسط برادران رایت انجام شد، ولی ده سال طول کشید تا خلبانی لهستانی اولین هواپیما را در ۱۴ دی ماه ۱۲۹۲ شمسی در زمان احمدشاه قاجار بر فراز آسمان ایران به پرواز درآورد.
شمار زیادی از مردم به محض شنیدن صدای رعدآسای این عقاب پولادین با شتاب خود را به بام‌های خانه‌ها رساندند و با نهایت شگفتی به تماشای آن مشغول شدند. هواپیما، چند دقیقه بر فراز شهر پرواز کرد و چون در آن زمان، فرودگاهی در تهران وجود نداشت، خلبان، هواپیما را در میدان مشق آن زمان، محل وزارت امور خارجه و شهربانی فعلی به زمین نشاند. هنوز ساعتی از فرود هواپیما نگذشته بود که مردم شهر اطراف میدان را احاطه کردند.
نخستین هواپیمای ایرانانبوه جمعیت و فشار مردم برای دیدن هواپیما و خلبان آن، نظم شهر را مختل و کار را برای مأموران حفاظت میدان دشوار کرده بود. هواپیما چند روز در تهران متوقف بود و مردم دسته دسته برای تماشای آن هجوم می آوردند. این هواپیما ساخت کشور روسیه بود.
«کوزمینسکی» خلبان لهستانی این هواپیما، قطعات مجزای یک هواپیمای «بلریو۱۱» را از روسیه و از طریق بندرانزلی به‌وسیله اتومبیل به تهران آورد و پس از سرهم کردن آن اولین پرواز را بر فراز تهران به انجام رساند. با این حال، اولین پرواز هواپیما بدون حاشیه هم نبود، چرا که نبود مکان مناسب برای فرود باعث شد خلبان به اجبار در میدان مشق فرود بیاید. فردای آن روز احمدشاه با جماعتی از درباریان و خدمتگزاران دستگاه کشوری و لشکری از آن دیدن کرده و در کنار آن عکسی به یادگار می‌گیرند.
دستاندركاران اين هواپيما با فروش مبلغ گزاف بليت، نمايش مختصری داده بودند. خلبان این هواپیما پیش از این در چند کشور دیگر نیز پروازهای نمایشی انجام داده و از مردم پول گرفته بود. چند روز بعد قطعات متلاشی شده هواپیما روی چهارچرخه‌ای اسبی در کنار خیابان علاءالدوله (فردوسی) به سمت میدان توپخانه برده شد.
اولین هواپیما در ایرانعکس فوق، یک سند تاریخی از اولین هواپیما در ایران است. در این عکس احمدشاه قاجار در کنار جمعی از ملازمان با خلبانی که احتمالا «کوزمینسکی» باشد، در مقابل دوربین ایستاده‌اند. این عکس همان عکسی است که گفته شده است احمدشاه و درباریان با هواپیما گرفته‌اند و در روزنامه «ایلوستراسیون» فرانسه منتشر شده است.
تا سالها بعد، پروازها غالباً نمايشی بود و هواپيماها برای اين منظور به ايران میآمدند. همچنين تا نيمه سال ۱۳۰۱ شمسی در تهران زمين مشخصی برای فرود و برخاستن هواپيما وجود نداشت تا آن‌كه در پی درخواست دولت انگلستان برای فرود هواپيما، دولت ايران، زمينی در جنوب تهران برای اين كار اختصاص داد. پس از مدتی خطوط هوایی ايجاد شد و پس از انجام مذاكراتی با شركتهای اروپایی، اولين سرويس هوایی در آذرماه ۱۳۰۳ شمسی داير شد.
تأسيس شرکت هواپیمایی ايران ايرنخستين شرکت هواپيمايی ایران حامل پرچم کشورمان با نام «ايرانين ايرويز» توسط گروهی از بازرگانان ايرانی در سال ۱۹۴۲ تأسيس شد. ایرانیان ایر ویز در آغاز کار خود به جابه‌جايی مسافر و بار در مسيرهای داخلی و منطقه‌ای می‌پرداخت و علاوه بر آن يک پرواز هفتگی باری نيز به اروپا انجام می داد. بعد از مدتی ناوگان آن که از تعدادی هواپيمای داگلاس دی سی ۳ تشکيل شده بود، تعدادی هواپيمای دی سی ۴ و ويسکانت نيز خریداری کرد و به این ترتیب ناوگان خود را گسترش داد.
سال ۱۹۵۴، یک شرکت هواپیمایی خصوصی دیگر به نام «پرشین ایرسرویسز» (پاس) در تهران تشکیل شد. پاس فعالیت‌های خود را در زمینه حمل بار آغاز کرد و بعدها به حمل مسافر در مسیرهای داخلی منتهی به تهران نیز پرداخت. این شرکت سال ۱۹۶۰ پروازهای بین‌المللی خود را در مسیرهای اروپایی آغاز کرد. این پروازها با استفاده از هواپیماهای دی‌سی ۷ اجاره شده از شرکت سابنا انجام می‌گرفت.
بیست و چهارم فوریه سال ۱۹۶۲، دو شرکت ایرانین ایرویز و پرشین ایرسرویسز در یکدیگر ادغام شده و شرکت هواپیمایی ملی ایران (هما)، با نام بین‌المللی ایران ایر تأسیس شد. در همان زمان نشان هما برای این شرکت تازه‌تأسیس طراحی شد.
لوگوی هما
طراحی آرم شرکت هما پاییز ۱۳۴۰ برگرفته از سرستون پرنده‌نمایی در تخت جمشید که سه خصلت متفاوت داشت، سر عقاب، گوش‌های گاو و یال‌های اسب، توسط «ادوارد زهرابیان» انجام شد. آژانس خبری حمل و نقل هوایی (skift) در گزارش سال ۲۰۱۳ خود، ۳۰ لوگوی برتر شرکتهای هوایی دنیا را معرفی کرد. در این بین لوگوی هواپیمایی ملی ایران «هما» به دلیل جذابیت، سادگی و رسا بودن پیام به عنوان برترین لوگوی شرکتهای هوایی جهان انتخاب شد.
اولین‌های هوانوردی در ایراناولین پرواز
اولین پرواز هما با هواپیماهای جت در سال ۱۹۶۵ با استفاده از یک فروند بوئینگ ۱۰۰-۷۲۷ در مسیر تهران-بیروت انجام شد. پس از آن این شرکت تصمیم به تبدیل تمام ناوگان خود به هواپیماهای جت گرفت.
هشتم اکتبر ۱۹۷۲ هما قرارداد خرید دو فروند هواپیمای مافوق صوت کنکورد را با کنسرسیوم انگلیسی-فرانسوی آن به امضا رساند. البته این هواپیماها هرگز به ناوگان هما وارد نشدند. سال ۱۹۷۸ هما شش فروند ایرباس مدل آ-۳۰۰ را برای به‌کارگیری در مسیرهای محلی از شرکت اروپایی ایرباس خریداری کرد و نخستین بهره‌بردار هواپیماهای ایرباس در خاورمیانه لقب گرفت. در پایان این سال هما به بیش از ۳۱ مقصد در داخل و خارج از ایران، از پکن و توکیو تا نیویورک به طور روزانه پرواز می‌کرد و در حال راه‌اندازی خطوط هوایی جدیدی به مقصد لس‌آنجلس و سیدنی بود.
هواپیمایی ایرانسالهای پایانی دهه ۷۰، هواپیمایی ملی ایران به عنوان رو به رشدترین شرکت هواپیمایی جهان شناخته می‌شد و در عین حال یکی از ایمن‌ترین، مدرن‌ترین و پردرآمدترین شرکتهای هواپیمایی دنیا نیز به شمار می‌رفت. سال ۱۹۷۶ هما پس از شرکت استرالیایی کوانتاس ایمن‌ترین شرکت هوایی جهان لقب گرفت.
اولین خلبان ایرانینخستین ایرانی که دوره آموزش خلبانی دید «کلنل محمدتقی خان» پسیان بود که برای آموزش فنون نظامی به کشور آلمان اعزام شد و در ادامه دوره آموزش مدتی نیز برای یادگیری تکنیک هوانوردی آموزش دید. در سال ۱۲۹۶ خورشیدی او پس از ۳۳ سورتی پرواز آموزشی به علت بیماری از ادامه پرواز چشم‌پوشی کرد و هیچ‌گاه به تنهایی به عنوان خلبان با یک هواپیما پرواز نکرد.
اولین فرودگاه ایراننخستین فرودگاه در ایران فرودگاه قلعه مرغی بود که برای نخستین بار در تاریخ هشتم مرداد ۱۳۰۱ مورد بهره‌برداری قرار گرفت و نخستین هواپیما در این تاریخ از قلعه مرغی برخاست.
اولین هواپیمای ایراناولین هواپیما در سال ۱۳۰۱ خورشیدی از نمایندگی شرکت یونکرس در تهران برای ارتش خریداری شد تا از آن به‌عنوان هواپیمای ارتباطی و ترابری نظامی بهره‌برداری شود.
فرودگاه قلعه مرغی اولین خلبان رسمی«سرهنگ احمدخان نخجوان» نخستین خلبان ایرانی بود. او به همراه نخستین دسته از افسران ارتش در تاریخ ۱۳ خرداد ۱۳۰۲ برای آموزش خلبانی به فرانسه اعزام شد و نخستین ایرانی بود که توانست دوره خلبانی را گزرانده و گواهینامه خلبانی را دریافت کند. نخستین پرواز مستقل او در تاریخ ۱۶ دی ۱۳۰۳ خورشیدی انجام شد. او همچنین نخستین خلبان ایرانی بود که در تهران فرود آمد (پنجم اسفند ۱۳۰۴ خورشید). «احمدخان نخجوان» همچنین پیشگام پرواز در مسیر طولانی پاریس-تهران نیز بود و نخستین امیر خلبان در ایران بود.
اولین پرواز خلبانی«عیسی خان اشتوداخ» نخستین خلبان ایرانی بود که در آسمان ایران پرواز کرد. این پرواز در تاریخ ششم بهمن ۱۳۰۴ از ورای مرزهای ایران از شهر باکو آغاز شد. عیسی اشتوداخ با گذشتن از مرز وارد ایران شده و به علت کمبود سوخت در نزدیکی قزوین فرود آمد. او به علت بدی آب و هوا و پوشیده شدن زمین از برف سنگین به ناچار تا یک ماه در آن ناحیه ماند و سرانجام در تاریخ هشتم اسفند ۱۳۰۴ به سوی تهران پرواز کرد.
اولین شرکت هواپیمایی در ایرانشرکت یونکرس که دارای ملیت آلمانی بود، نخستین شرکتی بود که تاسیسات هواپیمایی را در ایران به وجود آورد.
فرودگاه قلعه مرغی اولین سازمان هواپیمایی ایران«هواپیمایی کل قشون» نخستین نهاد ناوابسته در زمینه هوانوردی در ایران بود که در تاریخ ۱۱ خرداد ۱۳۰۳ بنیان گذاشته شد و سرهنگ «احمدخان نخجوان» به فرماندهی این سازمان گمارده شد.
اولین تکنسین هواپیمایی ایراننخستین ایرانی که یک هواپیمای را تعمیر اساسی کرد، ستوان دوم «سیاوش سیاهپوش» بود. او در سال ۱۳۰۹ یک بدنه کامل از هواپیمای نوع «دی هاویلاندآ» را در تعمیرگاه قلعه مرغی تعمیر و با استفاده از بال‌های یدکی به یک هواپیمای کامل تبدیل و آمده پرواز کرد.
اولین کارخانه هواپیماسازی مونتاژ ایرانکارخانجات هواپیمایی «شهباز» نخستین کارخانجات ایران برای مونتاژ هواپیما بود. این کارخانجات در سال ۱۳۱۴ پایه‌گذاری و آمده بهره‌برداری شد. لوازم این کارخانجات برای انجام تعمیرات اساسی و مونتاژ قطعات هواپیماهای مختلف در سال ۱۳۱۲ از انگلستان خریداری شد. این کارخانجات تا پیش از سال ۱۳۲۰ شماری بسیاری هواپیماهای آموزشی و جنگی ساخته و به نیروی هوایی تحویل داد. این هواپیماها از نوع «دی هاویلند تایگرمث»، «آداکس» و «هایند» بودند. نخستین سری از این هواپیماها در تاریخ یکم مرداد ۱۳۱۷ پرواز کردند.
هوانوردی ایران اولین چتر نجات در ایراناستوار «جعفر دربندی» نخستین خلبانی بود که از چتر نجات استفاده کرد. در تاریخ ۲۰ مهر ۱۳۱۵ او در حالی که با هواپیمای «آداکس» مشغول پرواز بود، هواپیمایش آتش گرفت و ناچار شد از هواپیما بیرون پریده و از چتر نجات استفاده کند.
اولین رئیس ستاد هواپیمایی«محمود خسروانی» نخستین رئیس ایرانی ستاد نیروی هوایی بود. او در تاریخ یکم اردیبهشت ۱۳۱۷ به این سمت گمارده شد. پیش از او یک سرهنگ بلژیکی به نام «ویکتور بیور» و پیش از ویکتور بیور یک سرهنگ سوئدی این سمت را به عهده داشتند.
منبع: کجارو
بدون شرح!!!