به گزارش «تابناک باتو»؛ در همه حال، علم، وقتی به خودی خود علم باشد، تأثیرگذار بوده و از نظر قوت و قدرت تأثیرگذاری، با چیزی قابل مقایسه نیست؛ اما از آنجا که یافتن علم به این خلوص دشوار است، ما همیشه با «نیمه علم ها» سروکار داریم؛ آنها که بخشی از دانایی و بخشی از جهل و نادانی ترکیب شده اند. صد البته که پیشرفت هم از همین گونه علم است و البته بسته به درصد ترکیبی آن از دانایی و نادانی و وجوه دیگر دارد.
این بستگی به این دارد که از طریق کانال های ارتباطی و رسانه ای، کدام یک زودتر در حافظه جمعی جامعه جای می گیرد. شما می توانید با آوردن داستان ریز علی در کتاب درسی، آن را در حافظه جمعی یک مردمی جای دهید. اگر توانایی بر «انتشار» یک اثر داشته باشید، مسلما جایی در حافظه جمعی به مجموعه دانایی خود اختصاص داده اید. در قدیم نگارش یک نسخه خطی و جای گرفتن آن در کتابخانه سلطنتی مهم بود، زمانی دیگر انتشار آن به صورت کتاب با تیراژ وسیع، زمانی نشر یک فکر در یک جریده و نشریه، و طبعا استفاده از سخنرانی و منبر و کلاس درس هم که جای خود را داشت.
اما و اکنون، راه های تازه ای فراهم شده است که فیلم و سینما یکی از آنهاست، و البته راه های هنری، از گذشته هم طریقی برای این کار بوده است. اما آنچه جدید جدید آمده، انتشار یک اثر به صورت یک فایل دیجیتالی است که جای اندکی را می گیرد، و اما تا عمق جوامع و آدمها نفوذ می کند. این فایل در علوم مختلف می تواند متفاوت باشد، اما به هر حال، از نظر برد عمومی و تأثیر گذاری در حافظه جمعی دانش جامعه قابل مقایسه با چیز دیگری نیست.
در این شرایط، هر که زودتر اندیشه های خود را تبدیل به این پدیده کند، اثرش بیشتر و زودتر و در جای مناسب تری در حافظه جمعی جای خواهد گرفت، درست مثل کسی که اول وارد مجلسی شود و در صدر بنشیند. اما آنها که دوست دارند همچنان به کتاب اهمیت بدهند، و هزاران برگ کاغذ را به هزار زحمت به تعدادی خانه و کتابخانه بفرستند، اما در عوض، کاری برای نشر دیجیتالی افکارشان نکنند، مطمئنا تأثیرشان کمتر خواهد بود. البته ممکن است منافع مادی بیشتری به طور موقت داشته باشند، اما جایگاه آنها با تأخیر ثبت در حافظه علمی جامعه ثبت خواهد شد.
اکنون شاهدیم هزاران کتاب در حال اسکن شدن و انتشار در سایت ها و کانالهای تلگرامی است. مسلما کسانی که می خواهند در زمینه ای تحقیق کنند در اولین قدم، از این آثار استفاده کرده و باقی کتابها که با تأنی و تاتی کردن وارد میدان می شوند، حتی اگر حاوی بخشی جدی از دانایی باشند، تأثیرشان اندک خواهد بود. در حال حاضر، دولت که باید بستر این کارها را فراهم کند، برنامه ای برای هدایت این امر و تعیین مسیر ندارد و تقریبا رهاست. در نتیجه نباید انتظار داشته باشد، آنچه واقعا برای پیشرفت علمی جامعه لازم و حتی مصلحت است، در اختیار حافظه جمعی دانایی مردم قرار می گیرد.
رسول جعفریان
