احساس مسئولیت بیش از حد
همه ما میدانیم که کمک کردن و پذیرفتن مسئولیت از نقاط قوت شخصیتی محسوب میشود. اماگاه نیت خیر ما برای کمک کردن به ناکارآمدی میانجامد.
مجله زنان امروز: همه ما میدانیم که کمک کردن و پذیرفتن مسئولیت از نقاط قوت شخصیتی محسوب میشود. اماگاه نیت خیر ما برای کمک کردن به ناکارآمدی میانجامد. البته راه حل این نیست که از کمک کردن به دیگران خودداری کنیم؛ بهتر آن است که وقتی علائم کمک رسانی ناکارآمد دیده میشود برای مسئولیت پذیریمان حد و مرز در نظر بگیریم.
من این علائم را «۱۲ خط قرمز برای کمک رسانی ناسالم» مینامم.
۱- زمانی که یاری رساندن و تعهد شما به طور مشخصص سبب افزایش وابستگی، بیمسئولیتی، ناتوانمندی و افزایش ضعف شخصیت در فرد میشود.گاه باید با این واقعیت رو به رو شوید که نیتهای خیر شما به نتیجه خوبی منتهی نمیشود.
ادامه مسئولیت پذیری در این شرایط هدردادن انرژی است و به واقع یاری کننده نیست. به یاد داشته باشید که کمک رسانی سالم و درست سبب ارتقای ویژگیهای مثبت، استقلال و رشد دیگران میشود و کمک رسانی ناسالم عملکرد معکوس دارد.
۲- وقتی فرد مقابل بارها تعهداتش را نقض کرده و این مسئله بار مالی زیادی در پی داشته است. به علاوه، کمک شما را به آن نحوه که قول داده بوده، به کار نبسته است. در این وضعیت، دست کم به طور موقت، بهتر است حرفههای او را باور نکنید و فرصت دیگری را در اختیارش قرار ندهید، تا زمانی که با شواهد محکمی مواجه شوید که نشان دهنده آمادگی او برای بهره گیری از کمکهای شما در جهت پیشرفت زندگیاش باشد.
وقتی دیگران از کمک شما برای فرار پیاپی از مسئولیت سوءاستفاده میکنند، بهتر است سعی کنید به کمک کردن پایان بدهید. ادامه مسئولیت پذیری در قبال کسی که نمیتوان نقطه پایانی برای کمک خواهیهای او متصور شد هدردادن وقت و انرژی است. اگر ادامه دهید، به زودی و به طور فزایندهای خشمگین و بیرغبت خواهید شد.
۳- وقتی کمک کردن یا پیشنهاد کمک سبب رکود فکری فرد یا نگه داشتن وی در مراحل ابتدایی رشد شود یا وی را از آموختن مهارتهای مورد نیاز زندگی و حرفهای باز دارد. کمک ناسالم سرنوشت دیگران را در سطح پایینتر از توانمندیشان رقم میزند، اما کمک سالم سبب ارتقای استقلال فرد و پیشرفت زندگی اشت میشود.
۴- وقتی کمک کردن شما مستلزم حقه زدن باشد یا به نحوی صداقتتان را زیر سوال ببرد. مثلا بهانه تراشی یا پنهان کردن حقیقت به خاطر دیگری و زیر پا گذاشتن اصول اخلاقی تقریبا هیچ وقت نمیتواند کمک رسانی سالمی باشد.
۵- زمانی که احساس کنید به جای کمک کردن به دیگری بازیچه دستش شدهاید. گاهی این احساس کاملا واضح است، مثلا وقتی دیگری چیزی میگوید که در شما احساس گناه بر میانگیزد و سپس موقعیتی را پیشنهاد میکند که ضمن کمک به اواز احساس گناهتان بکاهید. برخی اوقات فقط احساس درونیتان م تواند به شما بگوید که دیگری و درخواستش برای یاری گرفتن از شما ناسالم است. وقتی متوجه میشوید که دیگری میخواهد از شما سوءاستفاده کند و با فریبکاری از شما درخواستی دارد باید به هشداریهای درونیتان توجه کنید.
۶- وقتی کمک کردن به طور فزایندهای انرژی شما را کاهش میدهد. زمانی که کمک کردن به دیگران خارج از توانتان است از آن خودداری کنید. کمک سالم یعنی یاری رساندن به اندازه توان.
۷- وقتی کمک کردن این حس بد را در شما ایجاد کند که رابطهتان با او صرفا بر محور بخشیدن و کمک کردن استوار است.
۸- وقتی کمک کردن شما باعث شود فرد ترجیح بدهد از لحاظ جسمی بیمار باقی بماند، از مشاوره گرفتن از متخصص طفره برود، از مصرف داروها و انجام برنامههای کاریاش اجتناب کند و غیره.
موقعیتی را در نظر بگیرید که مسائل و مشکلات فرد بیش از حد توان شماست و به کمک تخصصی نیاز است. در این موقعیت کمک شما ممکن است سبب شود فرد از تلاش برای توانمندسازی خود و مدیریت شرایط خودداری کند.
۹- زمانی که کمک کردن و مسئولیت پذیری شما در یک کار گروهی سبب میشود فرهنگ کار گروهی- که در آن همه به یکدیگر کمک میکنند- به هم بریزد و دیگران ضعیف شوند و احساس کنید از شما سوءاستفاده شده است. در چنین شرایطی با آرامش بگویید که عقب میایستید و موقعیت را در اختیار دیگران قرار میدهید. به آنها کمک کنید که مهارتهایشان را ارتقا بدهند و سپس از سر راهشان کنار نروند.
۱۰- وقتی فهمیدید کمکی که قصد داشتید فقط یک بار انجام دهید به شکل وظیفهای اجباری و دائمی در آمده و برایتان ناخوشایند است. به خودتان یادآوری کنید که کمک گذشته شما تعهدی برای کمک کردن همیشگی نیست. شما قول ندادهاید که این کار را همیشه انجام دهید.
۱۱- وقتی در رابطهای که بوی «وابستگی» میدهد خود را قربانی میکنید. یعنی زمانی که رابطه براساس مطالبه یک طرف و کمک دائمی طرف دیگر است. در بعضی روابط صمیمانه و عاشقانه زمینههایی از عملکرد ضعیف یک طرف و توانمندی و نجات بخشی طرف دیگر رابطه تجربه میشود. به عبارتی، در این گونه رابطهها غالبا یک طرف بیش از حد کمک میکند و دیگری بیش از حد کمک میخواهد.
۱۲- وقتی پاداش ذهنی و بیمارگونه کمک کردنتان را نادیده میگیرید. واقعیت این است که کمک کردن به دیگران موجب میشود فرد خوبی به نظر برسید. اگر در نیت خود برای کمک کردن پیش از آنکه به فکر مفیدبودن باشید به این فکر هستید که در میان دیگران چه وجههای پیدا میکنید و چقدر باگذش و خوب به نظر میآیید باید در کمک رسانی خود تجدیدنظر کنید.
برترینها