اختصاصی «تابناک با تو»؛ صدای پای بهار، خواب و خیال خزان را بر می آشوبد و بوی بیداری و حرکت بهار، عالم را فرا می گیرد.
نسیم از خواب برمی خیزد. خاک تکان می خورد و آزادی جان تازه ای می گیرد و بوی نوروز کهن ترین جشن به جا مانده از دوران باستان همراه با بر آمدن باد صبح نوروزی به مشام می رسد.
با آغاز سال نو و حلول سال جدید «تابناک با تو» قصد دارد تا هر روز با شما به گوشه و کنار سرزمین پهناورمان ایران سفر کند. در این گزارش با آداب و رسوم مردم خراسان در ایام نوروز همراه باشید.
مراسم پیش از تحویل سال نو و بعد از آن
یکی از آداب و رسوم مردم خراسان این است که عده ای از خراسانی ها چند لحظه قبل از سال تحویل قدری «آب جوجه خروس»، یا شیر میخورند. چون باور دارند اگر به هنگام سال تحویل آب جوجه خروس بخورند پوست بدنشان در تمام سال لطیف و درخشان می شود. اگر سیر بنوشند پوست بدنشان سفید و نرم خواهد شد.
عده ای نیز لحظه سال تحویل دور سفره می نشینند و هر یک سکه ای یا چند دانه برنج یا یک گوخدا (خرخاکی) در مشت می گیرند یا کله جوجه خروس در جیب می گذارند و سرغ مرغ و دل و جگر و سنگدان و گردن او را می پزند و به مرد خانه می دهند تا بخورد و ثروتمند شود.
شب اول سال نو
اغلب خراسانی ها شب اول سال نو رشته پلو میخورند، روز شنبه اول سال هم آش می پزند تا در مدت سال کارشان رشته بگیرد.
از ماهی و کوکویی هم که از شب آخر سال کهنه مانده است مقداری میخورند تا تمام سال رزق شان حلال باشد. کوکو را هم باید بخورند تا در سال نو از کوکو گفتن راحت بشوند.
حرم امام رضا (ع) در مرکز شهر مشهد، استان خراسان رضوی قرار دارد. همه ساله زائران نوروزی مشهد از خوان پر برکت امام رضا (ع) متنعم می شوند. در عید نوروز بالغ بر 6 میلیون نفر مسافر وارد مشهد می شوند.
روز اول عید
در روز اول عید معمولا بزرگ خانواده یا بزرگ محل در خانه می نشیند و همه به دیدن او می روند و نوروز را به او تبریک می گویند و دستش را می بوسند. او هم متناسب با مقام و موقعیت و استطاعت خود یک سکه نقره یا اسکناس رایج روز به عنوان عیدی به هریک از دیدار کنندگان می دهد.
پذیرایی از مهمانان
خراسانی ها برای پذیرایی از مهمان ها در ایام نوروز انواع شیرینی های بازاری و خانگی از قبیل باقلوا، لوز، نیم شکر، نقل، مسقطی، بهشتی، حاجی بادام، گز، راحت الحلقوم، پشمک، نان بادامی، نان نخودی، نان تاج، نان کرمی، ساق عروس و باد بزنی، ونان شیر مرغ و نازک نارنجی، نان خامه ای و نارنجک، و آجیل و میوه در ظرف مخصوص می چینند و جلوی مهمانها قرار می دهند.
آداب و رسوم مردم خراسان در عید نوروز خوردن رشته پلو می باشد
بازی های رایج نوروزی در خراسان
بعضی از بازی های رایج در ایام نوروز که خراسانی ها معمولا با آنها خود را سرگرم می کنند عبارتند از: آرارا، سر نو قزل خانم، استاسه پایه، استای زنجیر باف، از گلا چی گل، بجل بازی، جوز بازی، شیطون برشته، کبدی کبد، عرقچین گردونک، لوچمبه، لیس پالیس، درنه بازی، خرسوز، پالون سوز.
آرامگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی، توس، شمال مشهد
سمنوپزی در خراسان شمالی
یکی از متداول ترین غذاهایی که به مناسبت نوروز، در خراسان شمالی پخته میشود سمنو (سمنک، سومنک، سوملک، سمنی، سمنه) است که با استفاده از جوانه گندم تهیه می شود. در مناطق مختلف این استان سمنو را به صورت دسته جمعی و گاهی در طول شب می پزند و در موقع پختن سمنو سرودهای مخصوصی می خوانند، دعاهای مختلفی همراه با نماز می خوانند و نذوراتی هم با نام و یاد حضرت فاطمه زهرا (س) دارند.
کاشت سر سوزی در بیرجند
کاشتن سرسبزی یا به قول بیرجندی ها سر سوزی یکی از آئین های پابرجا در ایام عید است که حدود یک ماه مانده به عید در ظرف های کوچک یا بزرگ مقداری جو، گندم، عدس یا ماش می کارند تا روز عید سرسبز باشد.
رسم شاه مولایی
یکی دیگر از مراسم خراسان جنوبی رسم شاه مولایی است که در مناطق شهری و روستایی استان مرسوم است و انجام آن بدین ترتیب است که چند روز مانده به نوروز افراد خیر و معتمدان محل با مراجعه به ثروتمندان اقدام به تهیه اجناس مورد نیاز نیازمندان کرده و آن ها را بین افراد نیازمند تقسیم می کنند.
حنا بندان
پاکیزه بودن در هنگام ورود سال نو نیز از آدابی است که اهالی بیرجند مقید به انجام آن هستند و اعتقاد دارند که سال نو باید با تنی پاک آغاز کرد.
حنا بندان یکی از مراسم مردم این سرزمین است که در گذشته ودر مواقع مختلف از جمله نوروز انجام می شده است. هنوز هم گروهی از مردم به ویژه بزرگسالان با آمدن عید نورو با رنگ کردن موهای سر و انگشتان با حنا به استقبال نوروز می روند.
منابع: باشگاه خبرنگاران، بیتوته، همشهری آنلاین
به دردنمیخوره