اختصاصی «تابناک با تو»؛ در تقویم باستانی ایران به لحاظ پیشینه غنی مذهبی و تاریخی آن از قرن ها قبل آداب و رسوم، آیین ها و مراسم هایی گنجانده شده اند که همه ساله به شکل با شکوه توسط ساکنان این دیار با برپایی مراسم ها و مجالس گوناگون برگزار می شوند.
چنین مراسمی به عنوان یکی از روزهای ماندگار در زندگی مردم کارکردهای گوناگونی دارند و همواره به شکل خاطرات شیرین در دفتر زندگی مردم این سرزمین ثبت می شوند و عید نوروز یکی از این اعیاد است.
با آغاز سال نو و حلول سال جدید «تابناک با تو» قصد دارد تا هر روز با شما به گوشه کنار سرزمین پهناورمان ایران سفر کند. در این گزارش با آداب و رسوم های نوروز در دو استان اردبیل و استان اصفهان همراه خواهید بود.
عید نوروز در اردبیل، أمیرالمؤمنین بایرامی
عید نوروز در اردبیل به اعیادی همچون «بایرامی آیی»، «ایل بایرامی» و در میان برخی از طوایف به «امیرالمؤمنین بایرامی» شهرت دارد. در فرهنگ بومی اردبیل این اعتقاد وجود دارد که روز غدیر خم به سال 10 هجری قمری که رسول مکرم اسلام (ص)، علی (ع) را به جانشینی خود انتخاب و معرفی کرد برابر با روز اول فروردین ماه بوده است.
دشت گل بابونه، جنگل فندقلو در استان اردبیل ودر پنج کیلومتری شهر نمین واقع شده است
تکم چی، پیک شادی آفرین
حضور تکم چی ها در معابر و محلات اردبیل خبر از آمدن عید نوروز می دهد و تکم چی ها پیک های شادی آفرین این جشن ملّی هستند که در این ایام درب خانه ها را زده و بلافاصله با باز شدن درب منازل با به حرکت درآوردن تکم، اشعار خود را با آواز و ضرب آهنگ تکم نجوا کرده و شادی پر شور و شعف را به خانه های مردم هدیه می کردند.
تکم، عروسکی که با نسیم نوروزی و آواز می آید
تکم عروسکی بود به شکل بز که بر سر چوب گردی سوار می شد. این بز روی یک صفحه چهارگوش یا گرد که سوراخی در وسط داشت قرار می گرفت که چوب پایه آن از سوراخ وسط صفحه می گذشت. تکم چی چوب را بدست می گرفت و تکم را روی صفحه چوبی به حرکت در می آورد و متناسب با حرکات آن اشعاری را به آواز می خواند. سر و صدای زنگوله ها و خوردن تکم بر صفحه چوبی نوعی ریتم و آهنگ برای اواز تکم چی به وجود می آورد.
اردبیلی ها عموما به تکم چی عشق می ورزندو هرگز با ترشرویی با آنان مواجه نمی شوند و تکم چی در شعری که می خواند
وعده شادی، عروسی و زیارت به صاحب خانه در سال جدید می دهد
بایراملیق، عیدی دادن
از آداب ورسوم ویژه عید نوروز که در استان اردبیل و خطه آذربایجان رواج دارد و از گذشتگان در این عید باستانی به نمایش گذاشته شده است می توان به دادن عیدی (بایراملیق) و سکه سال نو (ایل سکه سی) اشاره داشت.
سکه سال و دستان با برکت
دادن «ایل سکه سی» یا «سکه سال» رسم دیگری است که در نزد مردم دیار آذربایجان به مناسبت عید نوروز متداول است و معمولا برخی افراد که به داشتن دستی با برکت و یا به اصطلاح آذری ها دستی سبک مشهورند با آغاز سال نو به دوستان و آشنایان «ایل سکه سی» می دهند تا با دریافت نخستین پول سال از چنین دست مبارکی سالی پر رونق از لحاظ اقتصادی داشته باشند.
سبلان که در ترکی آذربایجان به ساوالان معروف است از کوه های مرتفع ایران و در استان اردبیل قرار دارد
خونچه، هدیه ویژه به نوعروسان
از دیگر رسوم و آداب عید نوروز در اردبیل می توان به بردن خونچه یا هدایای ویژه به نوعروسان اشاره کرد که این رسم در اردبیل و آذربایجان متداول است و در این مواقع خانواده داماد با هدایایی ویژه نوعروس و یا کسانی که تازه نامزد شده اند به خانه عروس رفته و با کمی آجیل، شیرینی و دیگر تنقلاتی که هدیه خود را تزئین می کنند خونچه خود را به نوعروس می دهند.
اصفهان
میدان نقش جهان از سر دربازار قیصریه
بوی سبزه وسمنو در پس کوچه های اصفهان
اصفهانی ها نیز همگام با همه مردم ایران زمین از اوایل اسفند ماه با خانه تکانی و خرید نوروزی به پیشواز نوروز می روند و سفره های هفت سین افزون بر خانه ها، در مغازه ها و مراکز تجاری اصفهان گسترده می شود.
ماهی قرمز نماد زندگی
ضیافت رنگ های شاد و گز، نبات و پولکی
مردم اصفهان، این روزها شب بو، سنبل و ماهی قرمز می خرند و پوشیدن لباس نو با رنگ های شاد از آداب قدیمی مردم اصفهان است و شیرینی های اصفهان نظیر گز، نبات و پولکی هم پای ثابت پذیرایی اصفهانی ها از مهمانان نوروزی است.
گز از شیرینی های معروف و سنتی اصفهان است
غذای مخصوص شب عید، سبزی پلو با ماهی
پختن غذای مخصوص شب عید که سبزی پلو با ماهی است، هم از رسوم اصفهانی هاست که البته برخی به پختن شویدپلو یا باقلا با ماهی یا کوکو سبزی با پلو اقدام می کنند. البته در مراسم سیزده به در متداول ترین غذای مردم اصفهان جوجه کباب است که برخی استامبولی پلو را هم برای این جشن می پسندند.
سبزی پلو با ماهی غذای شب عید اغلب ایرانی ها
گردشگران در دل خانه های سنّتی
از دیگر جلوه های نوروز میهمان نوازی اصفهانی هاست که علاوه بر سکونت گردشگران در هتل ها و مسافرخانه ها، اصفهانی ها هزاران گردشگر را در دل خانه های سنّتی خود جای می دهند.
خانه های سنّتی و زیبا در اصفهان، تلفیقی از هنر و تاریخ
یک رسم زیبا در روستای های گرکویه
یکی از رسوم مردم اصفهان، در روستای گرکویه باختری در ایام نوروز پختن تخم هندوانه و تخم مرغ در تنور خانه است. ابتدا تخمه های هندوانه را در آب می جوشانند و سپس آن ها را با تعدادی تخم مرغ درون ظرف سفالی در تنور که آتش آن فروکش کرده می گذارند و شب تا صبح می ماند و ضمن پختن تخمه ها و تخم مرغ ها، تخم مرغ ها رنگ پوسته تخمه به خود می گرفت.
نمایی شگفت انگیز از تعدادی از پل های زاینده رود
کاری از گروه وبگردی «تابناک باتو»؛
منابع: تبیان و فارس نیوز
پختن آش گزنه و سبزی پلو با ماهی هم از رسوم شمالی های مازنیه...تو گرگان هم شیریناه مخصوصی پخته میشه که قدیمیا بهش میگن شیرینی عیدی...حتی اگه وسط سالم باشه اس شیرینی عیدی روش مونده...پادراز،سرقربیلی،زنجفیلی و حلوا اماج از شیرینی های عیدی گرگانیاست...حلوا گردویی بندرگزیا هم واقعا خوردن داره.