اختصاصی «تابناک باتو»؛ در دوران باستان، مومیایی اجساد به ویژه در مصر و در نزد فراعنه از محبوبیت بسیاری برخوردار بود. آن ها جسدهای حنوط شده را درون نوارهای پارچه ای می پیچیدند تا به باورهای خود درباره مرگ و زندگی پس از آن جامه عمل بپوشانند.
شاید تصور غالب مردم درباره ی مومیایی ها همان اجساد مومیایی فراعنه مصر باستان باشد، اما کشف اجساد در فیلیپین که با دود و آتش مومیایی شده بودند، همه تصورات کلیشه ای و نخ نما درباره مومیایی شدن اجساد را در هم شکست؛ روشی که از شیوه ی (خود مومیایی شدن) بودایی ها هم مهیج تر بود.
در اوایل قرن بیستم مومیایی های آتش در فیلیپین پیدا شدند. عجیب بودن شکل ظاهری آنها از یک سو و انعکاس فرهنگ منحصر به فرد قبایل منزوی و دور افتاده از جهان از سوی دیگر باعث به سرقت رفتن تعدادی از مومیایی ها شد، تا جایی که دولت فیلیپین تصمیم گرفت تا این گنج های باستانی مردم را به مکان های دور از دسترس و غارهای مهر و موم شده ببرد و نگهداری کند. امروزه مومیایی های آتش در معرض تخریب و از بین رفتن هستند و آینده ی روشنی برای آنها متصور نیست.
قبایل ایبالوی (Ibaloi)
قبايل ایبالوی از جمله ساکنان اصیل فیلیپین هستند که در منطقه کابایان ( Kabayan ) روی کوه های دور افتاده شمال فیلیپین زندگی می کنند. ایبالوها در میان شالیزارهای پلکانی زندگی می کنند و به کشت برنج شهرت دارند؛ اما آنچه مردم این قبیله را در مرکز توجهات قرار داده، روش تعامل آنها با اجساد مردگان پس از مرگ بوده است.
آنها اجساد را به شیوه خاصی مومیایی می کردند و سپس آنها را درون غارهای کوه تیمبک قرار می دادند. تاریخ اجساد یافت شده در این غار به ۱۲۰۰ سال پیش از میلاد مسیح ( ع ) بازمی گردد.
با توجه به اینکه دولت فیلیپین مومیایی های آتش را از انظار عمومی دور نگه داشته است، یافتن آنها کار سهل و آسانی نیست. سفر به سوی مومیایی های آتش سخت، طولانی و نفس گیر است. حتی اگر بتوانید غارهایی را که مومیایی ها در آن تعبیه شده اند را بیابید خواهید دید که درگاه آن با میله های آهنی مسدود و محکم شده و روی آن نوشته شده است: « ورود افراد غیر مجاز ممنوع.»
مومیایی های آتش و فرمول شگفت انگیز آنها به فردی که در حال کشیدن آخرین نفس هایش است، محلول نمک می نوشانند تا بدن او از درون خشک شود، پس از آنکه فرد از دنیا می رود برای کامل شدن فرآیند مومیایی کردن زمان تقریبا طولانی نیاز است.
جسد بی جان را پس از شستن بر روی یک منبع گرمایشی مخصوص مثل کوره قرار می دهند تا در معرض دود و شعله های آتش قرار گیرد و تمام مایعات درون بدن آنها کم کم خشک شود و چیزی جز پوست و استخوان بر تن جسد نماند.
وقتی جسم از خارج کاملا خشک شد، فرآیند خشک شدن از داخل آغاز می شود، به این صورت است که دود تنباکو را در دهان جسد قرار می دهند تا اگر قسمت خشک نشده ای باقی مانده بخشکانند. سپس آن را درون تابوت چوبی قرار داده و دور و اطرافش را با برگ و گیاه می پوشانند.
ماژلان و مومیایی های آتشوقتی ماژلان در سفر استکشافی و استعماری خود به فیلیپین رهسپار شد، بسیاری از آداب و رسوم قبیله ای ساکنان کابایان از جمله حنوط کردن اجساد از رونق افتاد. تازه واردهای اروپایی ها روش های آنان در مومیایی کردن اجساد را عقب مانده توصیف کرده بودند که باید محو شوند.
در سال ۲۰۰۰ میلادی تعدادی از مومیایی های آتش، به سرقت برده شدند و در حراجی های اروپا با قیمت های نجومی به فروش رسیدند. در سال ۲۰۰۴ میلادی دولت فیلیپین هشت مومیایی را به کشور خود و به موطن اصلی شان درون غارها بازگرداند، با این حال، هنوز صدها مومیایی دیگر مفقود هستند.
شاید بتوان گفت، معروفترین سرقت در سال ۱۹۱۴ میلادی رخ داد و دزدان عتیقه، مومیایی خالکوبی شده بزرگ قبیله با نام (آبو انو) را از درون تابوت دزدیدند.
مومیایی در سال ۱۹۸۴ پس از جمع آوری پول از سوی طرفداران آثار باستانی خریده شد و به موزه ملی مانیل بازگشت و بنا بر ابلاغیه دولت فیلیپین به جایگاه اصلی خود بازگشت.
نفرینی که دست از سر مومیایی ها برنمی داردمومیایی های آتش هم از گزند خرافات و افسانه سرایی های همیشگی در امان نبوده اند. بومیان می گویند، تعرض به مومیایی های آتش و به هم زدن آرامش آنها به خصوص (آبو انو) بدبختی و نکبت می آورد و با خشکسالی رابطه ی مستقیم دارد.
نکته جالب اینکه مومیایی های آتش بر خلاف دیگر اکتشافات که در موزه ها نگهداری می شوند، به مکان های اصلی خود بازگردانده شده اند.
